طی روزهای اخیر بر تعداد فایل‌های اجاره ای در بازار مسکن افزوده می شود که این موضوع نشان‌دهنده روند افزایش میزان معاملات اجاره در آستانه فصل تابستان است.
شواهد در بازار مسکن نشان می دهد که برخی از بنگاهداران املاک برای رونق کسب و کار بیشتر،شروع به استخدام مشاوران فارغ التحصیل جوان کرده اند. این دسته از مدیران بنگاه‌های املاک به بهانه‌های مختلف سعی دارند از فرصت تابستان بهره کافی را ببرند. آنها نه تنها به استخدام مشاوران با سابقه و با تجربه اکتفا نمی کنند، بلکه با آگهی های استخدام افراد تازه کار و کارآموز در بازار مسکن؛ جوان فارغ التحصیل بیکار را برای استخدام تشویق می کنند.
اما نحوه محاسبه دستمزد مشاوران املاک چگونه است؟ دریافت کمیسیون معامله یکی از جاافتاده ترین موضوعات در بنگاه های مشاوره املاک است. این کمیسیون تا ۱۳۷۹.۰۷.۰۴ به صورت سلیقه ای از سوی مشاوران املاک گرفته می شد، اما پس از آن با تصویب وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت یک قانون درآمد و بنگاه ها ملزم به رعایت فرمول مشخص در دریافت این کمیسیون شدند. اجرای این قانون پس از یکسال شامل یک اصلاحیه شد و بعد از آن تا فروردین سال ۹۵ تغییری نکرد.
از سال ۹۷ هر معامله خرید و فروشی که در دفتر مشاوران املاک شهر تهران به ثبت برسد، تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان مشمول ۰.۵ درصد کمیسیون از هر طرف معامله است (خریدار و فروشنده هر کدام نیم درصد)، پس از آن بسته به ارزش ملک مورد معامله در رقم های بالاتر از ۵۰۰ میلیون، نسبت به مازاد ارزش مورد معامله ۰.۲۵ درصد به کمیسیون طرفین معامله افزوده خواهد شد.
به این ترتیب نیمی از رقم دریافتی به مشاور یا بازاریاب مربوط در بنگاه ها پرداخت می شود. اکنون با توجه به نزدیک شدن به فصل تابستان شاهد هستیم که بنگاه های املاک در تهران با وعده هایی علاوه بر آموزش رایگان با تضمین درآمد میلیونی از کار جویان دعوت به کار کرده است.
در برخی بنگاه ها، آگهی استخدام واقعی یعنی بدون وعده های رویایی به افراد جویای کاری که اغلب فارغ التحصیلان بیکار پیشنهاد شده است. در این آگهی آمده است:« انگیزه و پشت کار از شما، محیط کار و امکانات حرفه‌ای و آموزش تخصصی رایگان از ما».
*مهندس‌های ایرانی اسیر بیکاری، درگیر شغل‌های نامرتبط !
بررسی‌های رسمی نشان می‌دهد ایران یکی از بالاترین نرخ‌های بیکاری در میان فارغ التحصیلان را دارد و همزمان آمارها موید این واقعیت است، که در میان تمامی رشته‌های تحصیلی در ایران، گروه‌های مهندسی و صنعتی یکی از بالاترین میزان بیکاری را دارند.
در میان فارغ التحصیلانی که مشاور املاک شدند، مهندسان عمران بیش از سایر رشته ها به چشم می خورند. اشتغال در آینده در پروژه های عمرانی یکی از دلایلی است که مهندسان عمران بیکار را به سمت اشتغال در مشاور املاک کشانده است. برخی آمارها حکایت از این دارد که حدود ۵۵درصد مهندسان عمران بیکار هستند و در مشاغل نامرتبط مشغول کار هستند.
یعنی ما به اندازه‌ای که مهندس تربیت کرده‌ایم برای آنها بازار کار نداریم. مطابق آمار خرداد ماه سال ۱۳۹۴ و براساس بررسی مجله فوربس، ایران پس از روسیه و آمریکا، سومین کشور جهان از نظر تعداد مهندسان است. روسیه سالانه حدود ۴۵۴ هزار مهندس تربیت می کند و آمریکا سالی ۲۳۷ هزار و ۸۲۶ مهندس. طبق آمار اعلامی فوربس، در ایران نیز سالی ۲۳۳ هزار و ۶۹۵ مهندس از دانشگاه‌های فارغ التحصیل می شوند. پس از ایران، کشورهای ژاپن و کره جنوبی به ترتیب در رتبه چهارم و پنجم تولید مهندس جهان قرار دارند. ژاپن سالی ۱۶۸ هزار و ۲۱۴ مهندس و کره جنوبی سالی ۱۴۶ هزار و ۸۵۸ مهندس تربیت می کند.
این موضوع نیز مورد تأیید محمد شریعتمداری وزیر کار است. وی میگوید: ایران سومین کشوری است که بیشترین مهندس را تربیت کرده اما به لحاظ نرخ بیکاری در وضع مطلوبی به سر نمی برد.
*درد دل های مهندسین بیکاری که مشاور املاک هستند
یکی از این مشاوران املاک میگوید: مهندس عمران هستم.۷ همکار دارم که ۴نفر آنها مهندس عمران هستند. امید دارم در ارتباط گیری با سازندگان بتوانم به شغل اصلی خود ورود کنم. مشاور املاک علاوه بر اینکه برایم کسب درآمدی است، امیدی هم برای اشتغال در رشته اصلی ام ایجاد کرده است.
یکی دیگر از مشاوران املاک که جوانی ۳۵ ساله است می گوید: فوق لیسانس معماری هستم. زمانی که این رشته را در دانشگاه انتخاب کردم، علاقه به فعالیت در رشته تخصصی خودم را داشتم، به مدت۳ماه با یک سازنده مشغول فعالیت شدم. بعد از آنکه پروژه ساخت و ساز تمام شد، به واسطه وی به یک بنگاه املاک معرفی شدم. اکنون به مدت ۲سال است که در بنگاه املاک به عنوان مشاور املاک فعالیت دارم. ولی با توجه به اینکه طی ۲سال اخیر میزان معاملات به دلیل گرانی ها کاهش یافته است میزان درآمد من نیز کاهش یافته است. به همین دلیل علاوه بر مشاور املاک به صورت پروژه ای در امور نقشه کشی ساختمان با سازنده های مختلفی فعالیت دارم.
وی ادامه داد: از شغل فعلی خود رضایت ندارم. اما چاره ای جز این ندارم،از بیکاری بهتر است. علاقه ی قلبی ام این است، که در رشته تحصیلی ام مشغول کار شوم. دلم نمی خواهد با داشتن مدرک لیسانس به شغلی مشغول شوم که یک پیرمرد سرزنده هم می تواند انجام دهد.
یکی دیگر از این مشاورین املاک با بیان اینکه ناخواسته وارد این شغل شدم می گوید: لیسانس مدیریت هستم. پس از فارغ التحصیلی در یک شرکت ساختمانی مشغول کار شدم. شغلم در آن شرکت مدیریت داخلی بود. بعد از مدت ۳سال آن شرکت ورشکسته و تعطیل شد. همین موضوع باعث شد به فکر کار دیگری باشم. نحوه آشنایی ام با مشاور املاک آگهی پشت شیشه بنگاه ها بود.
وی گفت: مردم تصور می کنند که اگر رشته ی فرزندشان مدیریت باشد، بیکار نمی ماند اما اینگونه نیست، در هر رشته ای تعداد زیادی از فارغ التحصیلان بیکار هستند، چرا که بازار اشباع شده است. در رشته مدیریت و مهندسی هم تعداد بیکاران این حوزه بسیار است. از اینکه با مدرک مدیریت در رشته عمران فعالیت دارم رضایت ندارم، ولی از سر ناچاری است.
یکی دیگر از مشاوران املاک می گوید: من پیش خودم فکر کردم که دلیل فقر در خانواده ام بی سوادی است به منظور جبران این شرایط با عزم جدی مشغول تحصیل شدم. خلاصه در سال ۸۳ در رشته نقشه کشی در دانشگاه تهران قبول شدم. پس از قبولی به شدت به آینده ام امیدوار بودم. اما پس از پایان تحصیل و دفاع از پایان نامه ام به دنبال کار رفتم. اما در اکثر مواردی که به دنبال شغل بودم،با این جمله مواجه می شدم که برای اشتغال در این رشته باید « سرمایه ای هر چند اندک داشته باشید». اما متأسفانه من سرمایه حتی اندک را نداشتم و موفق نشدم در رشته تخصصی ام فعالیت کنم. یکی از دوستانم که مشاور املاک بود از من خواست تا در بنگاه املاکی که مشغول کار است فعال شوم، شاید روزی بتوانم از طریق سرمایه گذاران حوزه مسکن در رشته تخصصی ام فعالیت و در آینده( که من آن آینده را برای خودم دور می دانم) شرکتی در حوزه نقشه کشی تأسیس و صاحب برند شوم.
اما در میان مشاوران املاک تنها مهندسان نقشه کش و عمران دیده نمی شوند هستند افرادی که لیسانس ادبیات خوانده است و به دلیل اینکه پدر و اقوام وی بنگاه دار هستند در این شغل اشتغال دارند.
مشاور دیگری نیز کاردانی مکانیک از دانشگاه آزاد را دارد و با توجه به اینکه رشته اش مهارتی است این انتظار پیش می آید که بیکار نباشد. اما وی بیان می کند: اگر بخواهم در رشته تخصصی خودم فعالیت کنم درآمدم کم است. درست است که مشاور املاک هم درامد خوبی ندارد، ولی با توجه به اینکه رشته تخصصی من مهارتی است، درآمد کارگر ساده را دریافت می کنم. اما در مشاور املاک طبق اصولی مشخص حق الزحمه دریافت می کند و در زمانی مشخص نیز با استفاده از مهارت تسلط به زبان انگلیسی به کارهای دیگر مانند ترجمه می پردازم.
مشاوری دیگری که در این رشته فعالیت دارد، نحوه آشنایی ام با این شغل از طریق آگهی های روزنامه همشهری است. خرید روزنامه همشهری و تورق در آگهی های روزنامه نشان می دهد که تقاضا برای این شغل و منشی بیشتر از سایر مشاغل است. فوق لیسانس برق دارم اما بیکار هستم. وقتی از اشتغال در رشته خودم ناامید شدم،از سر ناچاری فعالیت در این رشته را انتخاب کردم.
*۱۸ درصد فارغ التحصیلان در سال ۹۷ بیکار بوده اند
بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ساله و بیشتر فارغ التحصیل آموزش عالی در ۹۷ نشان می دهد، ۱۸.۱ درصد جمعیت فعال فارغ التحصیل آموزش عالی بیکار بوده اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیش تر بوده است.
در سال ۹۷ سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۳۸.۵درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می دهد که شاخص های مذکور نسبت به سال قبل ۱.۴ درصد افزایش یافته است.
نتایج گویای آن است که در سا ل۹۷، سهم جمعیت شاغل فارغ التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان ۲۳.۹ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به روستایی بالاتر است. با بررسی تغییرات مشاهده می شود این شاخص نسبت سال قبل ۲.۴ درصد افزایش یافته است.
طبق اعلام سازمان برنامه و بودجه براساس تبصره ۱۸، دولت مقید است با ۱۴ برنامه اجرایی خود، فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کند؛ همچنین با تخصیص یک میلیارد دلاری از منابع صندوق توسعه ملی از ریزش اشتغال موجود جلوگیری کند.
در برنامه اشتغالی دولت بر استمرار برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار همچون افزایش برنامه نوسازی و بازسازی واحدهای مسکونی در بافت‌های فرسوده از ۱۰۰ هزار واحد سال ۱۳۹۷ به سه برابر در سال ۱۳۹۸ تأکید شده است.
همچنین از دیگر برنامه‌های اشتغال در بودجه سال آینده تأمین بودجه عمرانی در شرایط تحریمی، استمرار برنامه‌های تولید و اشتغال بخش کشاورزی، گردشگردی، صنایع دستی و میراث فرهنگی، حمایت از شرکت‌های دانش بنیان و توسعه آنها، تولید و اشتغال حوزه صنعت و معدن و استمرار در اجرای طرح جایگزینی ناوگان فرسوده حمل و نقل است. همچنین در برنامه حمایت از تولید و اشتغال بر استمرار فاصله طرح‌های حوزه سیاست‌های فعال بازار کار مانند طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی، طرح مشوق بیمه سهم کارفرمایی، طرح مهارت‌آموزی در محیط واقعی کار، طرح یارانه دستمزد، طرح توسعه تأمین مالی مشاغل خرد با رویکرد بانکداری پیوندی و توسعه و حمایت از مشاغل خانگی می‌شود، تأکید شده است.
