ثبت شرکت یا تجارت‌های مختلف و تلاش برای پیشرفت آن، خواسته هر مدیرعامل و تاجری است. گاهی با بروز اتفاقات ناخوشایند و غیرقابل پیش‌بینی، رکود و ورشکستگی، سرنوشت این مسیر پر پیچ‌وخم خواهد بود. با این‌حال فرد تاجر، باید از قوانین حمایتی و نحوه استفاده از اموال خود، پس از اعلام ورشکستگی، آگاه بوده تا درگیر نزاع‌های مالی با طلبکاران نشود و بتواند از انحلال شرکت جلوگیری کند. در این مقاله به بررسی نوع مالکیت اموال خود، پس از ورشکستگی، خواهیم پرداخت.
ورشکستگی، موقعیتی که شاید مفید باشد
طبق ماده ۵۱۲ قانون تجارت ایران، تاجر، زمانی توسط دادگاه ورشکسته اعلام می‌شود که در برابر مبالغی که نسبت به پرداخت آن‌ها متعهد هست، عاجز باشد و نتواند رضایت طلبکاران خود را کسب کند. در این زمان، نماینده اداره تصفیه، تمامی اختیارات و حقوق مالی تاجر را برعهده کرده و جانشین قانونی او می‌شود.
شاید در نظر همه، ورشکستگی نوعی اعلام سقوط و پایان موفقیت باشد. در اصل ورشکستگی، کمکی به وضعیت پیچیده تاجر است، تا بتواند ضرر کمتری ببیند و دوباره سرپا شود. زمانی‌که ورشکستگی شرکت یا خاتمه تجارت اعلام می‌شود، آن شرکت دچار حجر مالی در قانون شده است؛ به این معنا که اختیاری در اموال خود ندارد و حق هرگونه تصرف از مال قبلی و یا سود حاصله جدید مانند اموال وراثتی را ندارد.
عدم اختیار در اموال توسط شخص تاجر، باعث می‌شود که فرد، از جوابگویی به طلبکاران مبرا شده و بتواند آرامش بیشتری داشته باشد. طلبکاران، در این زمان، مبلغ و دین درخواستی خود را به جانشین مالی فرد ورشکسته اعلام می‌کنند. هم‌چنین به دلیل ورشکستگی و عدم کنترل بر دارایی، تاجر نیازی به پرداخت خسارت تاخیر تادیه به طلبکاران را ندارد و فقط باید هزینه متعهد شده را بپردازد. به همین دلیل اعلام ورشکستگی، کمی به سود تاجر زیان‌دیده است.
معاملات تاجر قبل از دوران توقف تجاری و صدور حکم ورشکستگی
طبق قانون تجارت، وضعیت معاملات فرد ورشکسته، به سه زمان قبل از اعلام ورشکستگی، دوران بین توقف و صدور حکم ورشکستگی و بعد از صدور حکم قانونی ورشکستگی تقسیم می‌شود. دوران قبل از اعلام ورشکستگی، دوران توقف نام دارد. در این دوران تاجر از پرداخت دیون خود عاجز شده و دیگر توان اجرای تعهدات مالی را ندارد و اصطلاحا گردش مالی او متوقف شده است.
در دوران قبل از توقف، تاجر امکان انجام معاملات را دارد و خریدوفروش‌های او باطل به‌حساب نمی‌آید. در صورتی که این معاملات توسط قانون، برای فرار از پرداخت دین به طلبکاران و یا ضرر رساندن به آن‌ها لحاظ شود، معاملات ابطال می‌گردند. پس در اصل، تاجر بر روی اموال خود اختیار و کنترل کامل دارد و می‌تواند معاملاتی که سودمند باشند را انجام دهد.
طرف معامله با تاجر در شرف ورشکستگی، می‌تواند معامله صورت گرفته در دوران توقف را با درخواست قانونی باطل کند. درصورتی که طرف معامله قبل از صدور حکم فسخ، تفاوت قیمت را نپرداخته باشد و طی دو سال از تاریخ وقوع معامله، درخواست فسخ داده باشد، امکان ابطال آن معامله وجود دارد. در غیر این‌صورت وضعیت طلبکار و طرف معامله به گذر زمان سپرده می‌شود.
دوران بین توقف و ورشکستگی کامل، دوران شرایط خاص
ممکن است بین زمانی که تاجر توانایی پرداخت دین خود را از دست می‌دهد و وارد دوران توقف می‌شود، تا زمانی‌که به‌صورت رسمی اعلام ورشکستگی می‌کند، بازه‌ای به طول انجامد. در این زمان، طبق تعریفات قانون، امکان انجام معامله وجود دارد، اما اگر معاملات یکسری ویژگی خاص داشته باشند، از ابتدا لغو و باطل هستند.
اگر معامله تاجر به‌صورتی باشد که شخص، اموال و دارایی‌های خود را بلاعوض و بدون دریافت مبلغی، به نام دیگران بزند و آن را از لیست دارایی‌های خود به‌طرز مشکوکی خارج سازد، این معامله از لحاظ قانونی باطل و بدون اعتبار است. هم‌چنین اگر یکی از اموال و دارایی‌های خود را رهن بانک یا موسسات مالی کرده و درعوض تسهیلات دریافت کند، این گروگذاری، باطل است.
در حالت سوم، اگر تاجر در حال ورشکستگی، به‌خاطر رابطه خوب یا اعمالی پنهان، دین خود به یکی از طلبکاران را پرداخت نموده و بین طلبکاران معترض، تبعیض قائل شود، این معامله نیز طبق قانون نامعتبر و لغو است. پس در حالت کلی، در دوران توقف، معاملاتی که سه حالت بالا را نداشته و با هدف تبانی و دور زدن قانون نباشند، صحیح و معتبر هستند.
معاملات پس از صدور حکم ورشکستگی، عدم اختیار بر دارایی
حکم ورشکستگی، حکمی است که توسط مراکز قانونی، با بررسی مدارک شرکت و به خواست تاجر، صادر شده و قوانین فرد ورشکسته شامل شخص درخواست‌کننده می‌شود. این حکم پس از صدور، در یک روزنامه رسمی و کثیرالانتشار نزدیک محل اقامت فرد ورشکسته چاپ شده و به‌صورت رسمی اعلام عمومی می‌شود.
دوران ورشکستگی، زمانی است که تاجر رسما از عهده دیون پرداختی خود برنمی‌آید و توانایی مالی انجام معاملات جدید را ندارد. در این زمان، تاجر بدون صلاحیت لازم برای هر معامله‌ای در نظر گرفته می‌شود و تمامی عقود و معاملات آن از بدو باطل و بدون اعتبار است. حتی اگر معامله پیش‌روی تاجر، سود کلان و بازدهی عالی داشته باشد، تاجر هیچ اختیاری روی معامله نداشته و قابلیت انجام این معامله سودمند را ندارد.
تاجر پس از اعلام ورشکستگی، اموال و دارایی‌های خود را به نماینده تصفیه یا اداره تصفیه امور ورشکستگی معرفی و اعلام می‌کند. در این زمان، تاجر اختیار تام کنترل اموال خود را برعهده این نهاد یا شخص نماینده آن می‌گذارد و خود بدون قدرت تغییر در اموال خود می‌شود. در این هنگام نماینده تصفیه، با بررسی میزان دارایی و مقدار دیون، تلاش می‌کند تا طلبکاران را تا حد امکان راضی و شرایط ورشکستگی را بدون دخالت فرد ورشکسته مدیریت کند.
کارمنتو، همراه شما در پیچ‌وخم ورشکستگی
اخیرا به‌دلیل وجود قوانین منصفانه ورشکستگی برای تاجر زیان‌دیده، روش‌های سوء‌استفاده از قانون برای خلاص شدن از رودررویی با طلبکاران و یا جلوگیری از انحلال کامل شرکت و خاتمه فعالیت‌ها، به‌وجود آمده است. به‌همین خاطر، مراجع قانونی برای تایید وضعیت ورشکستگی تجار و شرکت‌ها، موانع و فیلترهای متعددی قرار داده‌اند که بدون همراهی یک وکیل حرفه‌ای، عبور از آن‌ها بسیار سخت و دشوار است.
کارمنتو، اولین اپلیکیشن تخصصی در زمینه‌های حقوقی و قانونی، همراهی مطمئن در مسیر پیچیده تجارت شما است. شما می‌توانید در هر زمان و مکانی، با وکلا و مشاوران تخصصی ما به‌صورت رایگان ارتباط برقرار کرده و مشاوره لازم در زمینه‌های مختلف مالیاتی، حسابداری، حسابرسی، حقوقی، ثبتی، بیمه و قانون کار دریافت نمایید. همراهی و کمک به شما، افتخار ماست.
بیشتر بخوانید:
217 256
