مهسامژدهی: محمد توفیق علاوی، نخست وزیری تازه عراق این روزها سرگرم تشکیل کابینه است. در عراق اینکار می تواند یکی از سخت ترین مراحل به قدرت رسیدن باشد. دسته بندی های متفاوت و تضاد منافع، این مرحله را تبدیل به مرحله ای بسیار خطیر کرده است. علاوی حالا تحت فشار همه طرفها قرار دارد. مقتدی صدر او را تهدید کرده که اگر سهم دهی کند، سه روزه از قدرت کنارش می گذارد و معترضانی که ماه هاست در خیابان ها هستند، خواسته های خودشان را دارند. از سوی دیگر به نظر می رسد که او حمایت غرب را دارد و در صورت ادامه این حمایت در داخل کشور خود دچار مشکل خواهد شد. در خبرآنلاین با حسن هانی زاده کارشناس مسائل اعراب گفتگو کرده ایم که این گفتگو را در اینجا می توانید بخوانید:
انتخاب علاوی به نخست وزیری عراق باعث نگرانی هایی شده است. او به دلیل وجهه سکولاری که دارد مورد اعتراض بخشی از عراقی هاست. او حالا در آستانه تشکیل کابینه است. نگرانی های عراقی ها دقیقا چیست؟
محمد توفیق علاوی یکی از چهره های شیعه سکولار است که حالا به عنوان نخست وزیر عراق انتخاب شده است. بعد از اینکه عادل عبدالمهدی و پس از رایزنی های مختلف و فراوان میان احزاب و جناح های سیاسی در عراق، نتیجه این شد که این فرد نخست وزیری را به دست بگیرد و کابینه اش را تشکیل دهد. اما شخصیت علاوی به عنوان کسی که فعلا از جانب جناح های انتخاب شده دارای دو زوایه است که باید مورد توجه قرار بگیرد. اول اینکه محمد توفیق علاوی یک فرد سکولار است و اعتقادی به دخالت جریان های دینی در امور سیاسی ندارد. موضوع دیگر هم این است که علاوی شخصی وابسته به غرب شناخته می شود و دیدگاه های وابسته به غرب دارد و گذرنامه اش هم انگلیسی است.
به دلیل این دو ویژگی نگرانی هایی وجود دارد که این فرد ارتباط دولت عراق را با جریان مقاومت قطع کند. چرا که او با رایزنی با غرب، یعنی آمریکا و اروپا پست نخست وزیری را قبول کرده است و شرایط به گونه ای پیش رفت که غرب از سیاست های عادل عبدالمهدی در قبال با ایران نگران بود و هم امریکا و هم اروپا به دنبال فردی بودند که دیدگاه فراملی و علاقه ای به محور مقاومت نداشته باشد.
علاوی در استانه تشکیل کابینه خود قرار دارد و از همین حالا نگرانی ها در مورد اینکه او چه کسانی را به داخل دولت خواهد برد بالا گرفته است. از سوی دیگر سهم خواهی هایی طبق معمول وجود دارد که علاوی گفته مقابل آنها خواهد ایستاد. به نظر شما کابینه علاوی چگونه خواهد بود؟
به نظر می رسد که کابینه جدید عراق یک دست و شامل نیروهای سکولار و غیروابسته به جریان های سیاسی گذشته باشد. حتی مقتدی صدر هم تهدید کرده و از توفیق علاوی خواسته که در کابینه اش چهره های حزبی وجود نداشته باشند. به نظر می رسد با وجود همه اینها توفیق علاوی معجزه ای در عراق نکند. ممکن است آمریکا و غرب بنا به وعده ای که داده اند که اگر علاوی کابینه سکولار تشکیل دهد از نظر اقتصادی کمک هایی به عراق بکنند و اتفاقات کوچک و توفیق هایی در زمینه اقتصادی به دست بیاورد اما در زمینه سیاسی اگر بخواهد سیاست های امریکا را اعمال کند با مشکلات جدی در عراق روبه رو خواهد شد.
ممکن است که علاوی در موقع چیدن کابینه بخواهد نظر بخشی از سکولارها و جوانانی که طرفدار غرب هستند را جلب کرده معترضان را ارام کند و به سراغ انتخاب برخی افراد برود. اما جامعه عراق یک جامعه یک دست نیست و سنتی و عشایری است. او باید بتواند میان جریان سنتی اصول گرا و جریان طرفدار غرب یک توازن ایجاد کند که این یک کار بسیار سخت در عراق به حساب می آید.
زمزمه هایی هم در مورد اینکه الساعدی و برخی چهره های بعثی در کابینه حضور خواهند داشت، وجود دارد.
بله امکان این وجود دارد که برخی از بعثی های ناشناخته و شیعیان سکولار در داخل کابینه علاوی باشند. در شرایط فعلی عراق، مهم این است که نظر مردم عراق جلب شود. اما در طولانی مدت علاوی نمی تواند با این شیوه ادامه بدهد. حضور افرادی از حزب بعث و شیعیان وابسته به آمریکا می تواند جریان سنتی را در عراق به شدت عصبانی کند. البته آنها فعلا در این شرایطی که وجود دارد، نمی خواهند کارشکنی کنند. اما اگر علاوی به این مسیر برود مشکلات شروع خواهد شد.
جدیدا مقتدی صدر علاوی را تهدید کرده و خواسته که چهره های شیعی در میان کابینه نباید حضور داشته باشند. کاظم العیساوی مشاور امنیتی مقتدی صدر گفته که در صورت حضور چهره های حزبی در کابینه نخست وزیر مکلف را سه روزه ساقط می کند. واقعا جریان صدر چه می خواهد؟
مقتدی صدر به دنبال یک سری از شخصیت های تکنوکرات و هوشمند است. افرادی که دستشان به خون عراقی های الوده نباشد صدر معتقد است که سهم خواهی جریان های سیاسی عراق نباید ملاک انتخاب افراد کابینه باشد. بلکه تنها باید از کسانی استفاده شود که توانمندی بالایی برای رفع مشکلات داشته باشند. این چیزی است که غربی ها هم می گویند به دنبال آن هستند. اما به هر حال نگرانی هایی بابت تفاوت دیدگاه های علاوی و عادل عبدالمهدی در خصوص ایران و محور مقاومت وجود دارد.
مقتدی صدر به دنبال یک کابینه غیردینی است ولی دنبال سهم خواهی نیست.اگر وضعیت آنطور که گفته شده پیش نرود و علاوی بخواهد به سهم خواهی دیگران پاسخ مثبت بدهد،احتمال اینکه صدر طرفدارانش را به خیابان بکشاند زیاد است. تشکیل کابینه و ترتیب و ترکیب آن مشکل بزرگی است. سوال هایی وجود دارد که چه افراد توانمندی وارد کابینه شوند، آمریکایی ها در تصمیم گیری ها نقش خواهند داشت یا نه و …؟
با توجه به همه این مشکلاتی که در موردش صحبت شد، علاوی در این سمت خواهد ماند و اگر بماند، چه راهی را در پیش روی خود دارد؟
واقعیت این است که علاوی در طولانی مدت با چالش های بسیاری مواجه خواهد شد. مثلا باید مشخص شود که او چه فکری در خصوص حشدالشعبی یا عصائب الحق دارد و جایگاه آنها در آینده چطور خواهد بود. علاوی اگر بخواهد آنها را منفعل کند در مقابل مرجعیت و اصولگرایان سنتی قرار می گیرد و اگر بخواهد سهم بدهد صدر و حامیانش و غرب اعتراض خواهد کرد. علاوی احتمالا در ابتدای کار توفیقات اقتصادی خواهد داشت و از این نظر تفاوت هایی با دولت عبدالمهدی به وجود خواهد آمد اما از نظر سیاسی با مشکل رو به رو می شود و به نظر نمی رسد که بتواند از پس این وضعیت سخت سیاسی در عراق بر آید.
23 / 312 310
