جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از قطب‌های دریایی منطقه غرب آسیا سواحل زیادی دارد که بخش عمده آن در منطقه جنوب قرار گرفته، منطقه‌ای که از خوزستان شروع می‌شود و تا مرز ایران و پاکستان در جنوب شرقی ادامه دارد، به همین خاطر موضوع حضور در دریا برای کشورمان بسیار مهم بوده است.
در همین چارچوب فرماندهی معظم کل قوا در سال ۱۳۸۸ در نامه‌ای نیروی دریایی ارتش را راهبردی نامیدند و فرمودند که این نیرو باید در دریاها حضور داشته باشد و از منافع جمهوری اسلامی ایران دفاع کند، اما این حضور نیازمند داشتن تجهیزات به روز بود و به همین خاطر فرآیند این کار آغاز شد.
جمهوری اسلامی ایران بالغ بر ۴ هزار و ۹۰۰ کیلومتر مرز آبی در جنوب کشور دارد که برای پوشش آن باید شناورهای خود را از شمالی‌ترین نقطه یعنی خوزستان تا خروجی دریایی عمان که به اقیانوس هند وارد می‌شود، بفرستد، اما چنین اعزامی نیاز به هزینه‌های فراوانی دارد.
فرماندهان ارشد نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در همین راستا شروع به تاسیس پایگاه‌های مختلف دریایی در مناطق مختلف جنوب کشور کردند تا بتوانند از تجهیزات خود به راحتی استفاده کنند. یکی از آنها، سواحل مکران است که تنها بندر اقیانوسی ایران است و می‌توان از آن برای حراست از آب‌ها سرزمینی استفاده کرد.
اهمیت جهانی سواحل مکران و منطقه چابهار زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم بنادر صحار عمان و گوادر پاکستان خود را آماده می‌کنند تا سال ۲۰۵۰ جایگزین بنادر امارات و به‌خصوص جبل علی شوند. بندر دوقم عمان نیز در تکاپوی جذب سرمایه‌گذار برای تبدیل‌شدن به یک هاب توزیعی است. سواحل مکران هم در راستای توسعه قرار است با تأکید دو سند بالادستی برنامه ششم توسعه و سند مختص به توسعه سواحل مکران به مرکز تولید، صنعت، تجارت و ترانزیت تبدیل شود و امروز با سرعت و با جدیت برنامه‌های متنوع خود در حوزه‌های مختلف را پیگیری می‌کند.
نیروی دریایی ارتش، مکران را ستاره‌دار کرد
در دوران سلطنت رژیم پهلوی و پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مناطق محروم و کم برخوردار زیادی در کشورمان وجود داشت که پس از انقلاب و پایان جنگ تحمیلی روند رشد آنها آغاز شد و سواحل مکران هم جزء آنها بود که دستور توسعه آنها صادر و نداجا روند آن را آغاز کرد.
در سال ۱۳۶۸ بود که بر اساس تبصره ۱۹ قانون برنامه اول توسعه، دولت توانست در سه نقطه مرزی کشور شامل کیش، قشم و چابهار منطقه آزاد تجاری ایجاد کند و در شهریور ۱۳۷۲ این موضوع به تأیید مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان رسید، اما با همه تلاش‌های دولت باز هم مکران رشد چندانی نداشت.
سرعت پایین رشد در منطقه مکران باعث شد تا رهبر معظم انقلاب در بازه‌های زمانی مختلف به اهمیت دریای عمان و این سواحل اشاره و تاکید کنند که این منطقه، نقطه‌ای اساسی در ایفای مسئولیت نیروی دریایی است، از این زمان پای نداجا به صورت جدی به منطقه باز شد تا رشد آن را سرعتی دوچندان دهد.
نیروی دریایی ارتش در سال ۱۳۸۷ پایگاه دریایی جاسک را در سواحل مکران ساخت تا با یک تیر چند نشان را بزند، اول این که منویات رهبر معظم انقلاب را اجرایی کند و دوم این که سواحل مکران در هم‌زیستی با دریای عمان که عقبه خلیج فارس محسوب می‌شود، قرار دارد و در صورتی که دشمنان فرامنطقه‌ای قصد تجاوز احتمالی را داشته باشند می‌توان از این سواحل پاسخ آنها را داد، اما این پاسخگویی نیاز به رصد ۲۴ ساعته دارد.
این نیرو وقتی پایگاه دریایی جاسک را تاسیس کرد توانست بسیاری از شناورهای خود از جمله شناورهای گشتی را به این منطقه منتقل کند تا تمام وقت از منافع کشور حفاظت کند، اما برد گشت‌های دریایی کوتاه بود و این نیاز حس شد که باید تجهیزات راداری در سواحل مکران نصب شود و این کار هم انجام شد، اما با یک تفاوت بزرگ.
اتاق فکری که اقتدار دریایی ایران را تثبیت کرد
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران برای حفاظت از مرزهای ایران و همچنین رصد فعالیت‌های دشمنان، اتاق فکری را در منطقه پسابندر ایجاد کرده که به گفته امیر دریادار حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش در آن رادارهای زیادی قرار گرفته‌اند و به صورت تمام وقت همانند چشمان تیزبین کشورمان عمل می‌کنند.
در همین زمینه امیر دریادار حبیب‌الله سیاری معاون هماهنگ‌کننده ارتش و فرمانده سابق نیروی دریایی ارتش درباره این اتاق گفته که امروز نیروی دریایی در اقیانوس هند جایگاه خود را پیدا و آن را حفظ کرده است، روزگاری هیچ کشوری در این منطقه حضور نداشت و سواحل و دریاهای ما آن طور که باید محافظت نمی‌شد.
معاون هماهنگ‌کننده ارتش با بیان این موضوع که بخش رادار در پسابندر یک اتاق است، گفت که روزی به رهبر انقلاب گفتم که ما در پسابندر یک اتاق داریم و به آن اتاق اقتدار می‌گوییم. گفتند این به چه معناست؟ گفتم در گذشته هیچ نظارتی بر روی هر شناور و کشتی که در آن منطقه تردد می‌کرد انجام نمی‌شد.
او در ادامه گفته است که امروز هر شناوری که در آنجا تردد می‌کند تحت نظارت و کنترل ما قرار دارد. امروز صدای جمهوری اسلامی در منطقه شمال اقیانوس هند می‌پیچد که اینجا صاحب دارد و آب‌های آن منطقه متعلق به جمهوری اسلامی ایران است. ایشان از این نامگذاری لذت بردند و گفتند که چه نامگذاری خوبی انجام شده است.
اتاق اقتدار جمهوری اسلامی ایران در حال حاضر باعث شده تا هیچ دشمنی حتی فکر تجاوز را در فکر خود پرورش ندهد، آنها امروز خوب می‌دانند که اگر مایل‌ها دورتر از مرزهای ایران قدمی بردارند جمهوری اسلامی ایران آن را زیر نظر دارد و در لحظه، پاسخ قاطع را به آن می‌دهد.
از طرف دیگر حضور نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سواحل مکران باعث شده تا رشد چشم‌گیری در منطقه ایجاد شود و دیگر خبری از محرومیت قدیم نیست، رشدی که مکران را به یکی از قطب‌های اقتصادی کشور تبدیل کرده است.
با توجه به لزوم رسیدگی مداوم و گسترده به سواحل مکران و نیاز این منطقه به تامین و ساخت زیرساخت‌های ضروری، حضور نیروی دریایی ارتش در این راستا امری ضروری و بسیار مهم است که تداوم آن می‌تواند پیشرفت‌های شایانی را در این منطقه به همراه داشته باشد.
2727
