فرزاد مظفری: کشورها یکی پس از دیگری تلاش می‌کنند که از محاصره ویروس مهاجم کرونا بیرون بیایند. در این راستا برنامه‌های بازگشت به زندگی عادی را تدوین می‌کنند. بازگشایی سینماها یکی از اقدامات نمادین در این تلاش به شمار می‌روند. سینما علاوه بر ماهیت هنری و جنبه سرگرمی، گلوگاه‌ اقتصادی مهمی در عرصه فرهنگ است. 

سیل کرونا و آثارش

با شیوع کرونا سینماها از نخستین قربانیان بودند که به دلیل ماهیت فعالیت‌شان خیلی زود چراغ‌هایشان خاموش و درهایشان به روی علاقه‌مندان جادوی پرده نقره‌ای بسته شد. 

در چین که نخستین محل درگیری با کرونای جدید بود، در اقدامی سریع خیلی زود ۷۰ هزار سالن سینما تعطیل شد.

مثل سیلی که در راه همه چیز را با خود می‌برد، کشورها یکی پس از دیگری گرفتار کرونای جدید شدند. کسب‌وکارها تعطیل شد و مردم به خانه‌ها پناه بردند تا از شر این همه‌گیری در امان بمانند. 

یک ماهی طول کشید تا پای بیماری کووید۱۹ رسما به ایران هم باز شود. در ایران، وزارت فرهنگ از نخستین نهادهایی بود که تمامی برنامه‌های هنری و سینمایی را ابتدا برای یک هفته و پس از آن تا پایان سال تعطیل کرد.

نخستین قربانی چین بود که دومین بازار بزرگ سینمای جهان را در اختیار داشت. بزرگترین بازار سینمای جهان در آمریکای شمالی هم زمان زیادی در امان نماند و سرانجام مقابل کرونا سرخم و بساطش را جمع کرد. 

حالا صنعتی که فقط فروش فیلم‌های هالیوودی در آن سالانه به بیش از ۴۲ میلیارد دلار می‌رسید، تقریبا به طور کامل کرکره‌ را پایین کشیده بود. 

در این میان فقط اکران تعطیل نشده بود، بلکه چرخ تولید آثار سینمایی هم از حرکت ایستاد. بسیاری از فیلم‌های آماده اکران تاریخ روی پرده رفتن را عقب انداختند و بسیاری پروژه‌های بزرگ ساخت فیلم‌های سینمایی تعطیل شدند. 

زندگی در سایه کرونا

آنطور که مشخص است، کرونا به این زودی‌ها رفتنی نیست. واکسن‌ هم به این زودی‌ها قرار نیست به دست مردم برسد. تا همیشه که نمی‌توان زندگی را در قرنطینه گذراند. کشورها هر کدام به شیوه خودشان با این پدیده روبه‌رو شدند و هر کدام پس از مدتی تلاش خود را به کار گرفتند تا کسب‌وکارها را راه بیندازند و مردم گرفتار را به زندگی برگردانند. 

البته در راه بازگشایی کسب‌وکارها موانعی هم به وجود آمده است که تا قبل از کرونا وجود نداشت. در ماجرای بازگشایی سینماها، مشکلات پیش‌بینی نشده‌ای پیش روی بود. برای چین که نخستین تعطیلی بزرگ سینماها را به نام خودش ثبت کرده بود، تلاش‌های ناموفقی برای بازگشایی داشت. این کشور در ماه فروردین به صورت آزمایشی دست به بازگشایی ۵۰۰ سالن سینما زد که نتیجه‌ خوبی در پی نداشت. حدود ۳ ماه از آن زمان می‌گذرد و چین هنوز زمانی قطعی برای بازگشایی سینماها اعلام نکرده است. به این ترتیب دومین بازار بزرگ سینمای جهان هنوز سوت و کور مانده است. 

در ایران روز نخست تابستان به عنوان روز بازگشایی سالن‌های سینما در نظر گرفته شد. کار اکران در سینماهای ایران با فیلم‌هایی مثل «شنای پروانه» و «خوب، بد، جلف: ارتش سری» آغاز شد. در این میان برای فیلم‌های داوطلب اکران امتیازاتی هم در نظر گرفته شد. در عین حال باید بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلوگیری از انتقال بیماری در سالن‌های سینما تاکید شود، تا خدای نکرده به سرنوشت بازگشایی در چین دچار نشویم. 

ایتالیا یکی از نخستین‌ کشورهای اروپایی بود که سالن‌های سینما را تعطیل کرد. زمان بازگشایی سینماها در این کشور از ۲۶ خرداد اعلام شده است. بر اساس پروتکل بهداشتی هر سالن سینما فقط باید ۲۰۰ تماشاگر را بپذیرد، زدن ماسک و فاصله‌گذاری اجتماعی در واگذاری صندلی‌ها اجباری است. 

در ایالات متحده آمریکا بازگشایی سینماها بر اساس تصمیم هر ایالت صورت می‌گیرد. برای مثال در ایالت‌های جرجیا و تگزاس در میانه‌های اردیبهشت در سالن‌های سینما به روی مردم گشوده شد. کالیفرنیا ایالتی که خانه هالیوود است، به سینماها از اواخر خرداد اجازه بازگشایی داد. 

آلمان هم به شیوه آمریکا بازگشایی سینماها را عهده ایالت‌ها گذاشته است. از ۱۶ ایالت آلمان، ۱۴ ایالت اول ژوئن یا ۱۲ خرداد را به عنوان تاریخ بازگشایی سینماها اعلام کردند. 

یکی از کشورهای مهم در عرصه سینما فرانسه است. این کشور که پس از شیوع کرونا جشنواره معتبر کن را لغو کرد، مثل ایران ابتدای تابستان (۲ تیر) را به عنوان روز بازگشایی سینماها اعلام کرد. 

انگلستان و اسکاتلند هر کدام تاریخ‌های خودشان را برای بازگشایی سینماها برگزیده‌اند. در حالی که در سینماهای انگلستان از روز ۱۴ تیر به روی علاقه‌مندان باز شد، اسکاتلندی‌ها باید تا ۲۵ تیر برای سینما رفتن صبر کنند. 

یکی از کشورهای موفق در زمینه مبارزه با کرونا کره‌جنوبی بود. البته کار این کشور هم به بستن سالن‌های سینما کشیده شد. در نهایت سینماهای این کشور در تعطیلات ملی پایان ماه آوریل (اوایل اردیبهشت) بازگشایی شد. 

گیشه‌ای که مثل سابق نیست

بازگشایی سینماها خبر خوشی است. اما قرار نیست مثل سابق شاهد سالن‌های شلوغ سینما و گیشه‌های پررونق باشیم. حتی بهترین آمار فروش هم چیزی نزدیک به آنچه سابق بود، نمی‌شود. در آغاز شیوع هم مشخص بود که سینماها روزگار خوشی پیش رو ندارند و به این زودی‌ها خبری از فروش‌های رویایی سابق با ارقام چند صد میلیون دلاری نخواهد بود. 

در این باره بخوانید: «شنای پروانه»، پیشتازِ فروشِ سینماها شد

به هر حال باید هنگام همه‌گیری از شلوغی گریزان بود. این وضعیت البته برای تهیه‌کنندگانی که با امید فروش بالا روی آثار پرهزینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، خوشایند نیست. به همین دلیل یکی یکی زمان اکران فیلم‌های بزرگی مثل اثر جدید کریستوفر نولان یا «جیمز باند»‌ و … به تعویق افتاد و هر بار عقب‌تر رفت. 

سینماداران درست نقطه مقابل قرار دارند. برای نمونه زنجیره سینماهای «سینه‌ورد» هنوز سینماهایش را در انگلستان باز نکرده است و قرار هم نیست تا پایان جولای تن به بازگشایی سینماها بدهد. «سینه‌ورد» اکران نشدن فیلم‌های تازه را دلیل بازنکردن سینماهایش اعلام کرده است. در حالی‌که سینماداران دنبال فیلم‌های جدید برای جذب تماشاگر هستند، تهیه‌کنندگان از ترس فروش پایین تاریخ اکرانشان را عقب می‌اندازند. 

در این باره بخوانید: چطور کم‌هزینه‌ترین فیلم تاریخ، پرفروش‌ترین فیلم سینما شد؟

۲۴۱۲۴۱