الهه صالحی: کرونا ویروس از راه رسید و دنیا را درگیر یک بحران کرد. آمار مبتلایان با سرعت در حال پیشروی و در حال رسیدن به مرز یک میلیون نفر است؛ بحرانی که انتونیو گوترش، دبیر سازمان ملل متحد آن را بزرگترین چالش دنیا بعد از جنگ جهانی دوم می‌داند.
حالا در تمام اخبار، برنامه‌های تلویزیونی و مکالمات افراد صحبت از ویروس کروناست و مردم شرایط متفاوتی از زندگی را تجربه می‌کنند. در این میان نباید فراموش کرد که کودکان هم مانند بزرگترها در هجوم همه جانبه این اخبار منفی قرار دارند و از همه آسیب پذیرتر اند و ممکن است سطوح مختلفی از اضطراب را تجربه کنند. ترس از وضعیت فعلی و ناشناخته‌ها، ابتلا خود یا والدین و نزدیکان یا غم و اندوه ناشی از دست دادن آنها از این ترس‌ها هستند.
در امان نگه داشتن کودکان از آسیب روزهای قرنطینه
متخصصان راهکارها و فعالیت‌های مختلفی را برای برای حفاظت از سلامت روانی کودکان در برابر اضطراب ناشی از وضعیت فعلی توصیه می‌کنند. به گفته آنان والدین باید سعی کنند حتی اگر تظاهر به خونسردی می‌کنند در کنار بچه‌ها اضطراب خود را حفظ کنند و شرایط را تا حد ممکن برای آنها توضیح بدهند؛ با کودکان صادق باشند اما بیشتر از حد نیازشان اخبار و اطلاعات را در اختیار آنها نگذارند و مهم‌تر به آنها اطمینان بدهند که کادر درمان و والدین تمام تلاش‌شان را برای حفاظت از آنها خواهند کرد و در صورت ماندن در خانه و شست‌وشوی صحیح دست‌ها و رعایت بهداشت فردی خطری آنها را تهدید نمی‌کند.
از طرف دیگر با تعطیل شدن مدارس و مهدکودک‌ها، بچه‌ها تمام وقت خود را در خانه می‌گذرانند. والدین باید برای این زمان خالی برنامه ریزی کنند و نگذارند کودکان زمان خود را به بطالت یا بازی‌های کامپیوتری یا تماشای تلوزیون بگذرانند. کشیدن نقاشی، ورزش‌های سبک، خواندن کتاب، بازی‌های فکری و… از فعالیت‌هایی هستند که می‌توان کودکان را با آن درگیر کرد.
دکتر کتایون خوشابی، روانپزشک کودک در گفت‌وگو با خبرآنلاین در این باره می‌گوید: داشتن برنامه ریزی برای روز کودکان اهمیت زیادی دارد. والدین باید سعی کنند از تلوزیون مگر در موارد خاص استفاده نکنند ولی فعالیت‌های مفرح و بازی‌های مختلف را در خانه برای بچه ها تدارک ببینند. ورزش‌های سبک هم می‌تواند به تقویت روحیه بچه‌ها کمک کند.
او ادامه می‌دهد: این روزها که همه اعضای خانواده در فضای کوچک آپارتمان‌ها در کنار هم هستند، طبیعی است که اصطکاک بیشتری بین افراد خانواده به وجود بیاید؛ اما هرچه بتوانیم برنامه ریزی بیشتر و بهتری برای بچه‌ها داشته باشیم که اوقات شان به بطالت نگذرد طبیعتا این اصطکاک‌ها کمتر می‌شود.
خوشابی با بیان اینکه نقاشی کردن برای تخلیه اضطراب‌ها در کودکانی که سن کمتری دارند بسیار کمک کننده است، می‌گوید: از کادرستی و کلاژها و بازی های فکری مختلف هم می‌توان استفاده کرد و والدین باید تلاش کنند که تا می‌توانند کودکان ساعت کمتری را به بازی‌های کامپیوتری اختصاص دهند که خاصیت اعتیاد آوری بالایی دارند و به دلیل هیجانات کاذبی که دارند، موجب پرخوری و افزایش وزن می‌شوند.
استفاده ابزاری از کودکان؛ لطفا در خانه بمانید
اما در وضعیتی که بزرگترها باید خیلی بیشتر از قبل مراقب سلامت روان کودکان که در این شرایط آسیب پذیرتراند، باشند، اخیرا در فضای مجازی ویدیوهایی از کودکانی دست به دست می‌شد که با زبان شیرین و کودکانه خود نگرانی خود را از شرایط ابراز و از بزرگترها خواهش می‌کردند در خانه بمانند. این ویدیوکلیپ‌ها بارها و بارها در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شد و کاربران این ویدیوها را سرگرم کننده و جالب می‌دانستند و حتی برای هشدار دادن به افرادی که در خانه نمی‌مانند آنها را به اشتراک می‌گذاشتند.
در چنین شرایطی درگیر کردن تعمدی و بیشتر کودکان با این موضوع کار چندان صحیحی به نظر نمی‌رسد. کاری که دکتر کتایون خوشابی، روانپزشک کودک آن را استفاده ابزاری می‌داند.
خوشابی در گفت‌وگو با خبرآنلاین می‌گوید: اغلب، بچه‌ها عین متن‌هایی را که توسط بزرگترها به آنها گفته شده است را تکرار می‌کنند بچه‌ها در این روزهای سخت همپای بزرگترها دچار اضطراب و نگرانی هستند و نباید با وارد کردن آنها به این موضوعات اضطراب و فشار آنها را بیشتر کنیم. اینکه از بچه‌ها فیلم گرفته و از آنها بخواهیم بزرگترها را نصیحت کنند، ممکن است در وهله اول به نظر دیگران تاثیر گذار و جالب باشد ولی در واقعیت این فقط جنبه بصری دارد و استفاده از ابزاری از بچه هاست.
او ادامه می‌دهد: ما باید اجازه بدهیم بچه ها دوران کودکی خودشان را پشت سر بگذارند و این اضطراب‌ها را برای بزرگترها بگذاریم. چون این اضطراب در طول زمان ممکن است صدمات زیای را به آنها بزند.
چطور از کودکان در برابر اخبار منفی حفاظت کنیم؟
در حالت معکوس برخی دیگر از والدین ممکن است برای حفاظت از فرزندانشان راه حل را در جلوگیری از هرگونه توضیح و گفتن واقعیت‌ها به کودکان ببینند در حالیکه متخصصان توصیه می‌کنند که باید شرایط را در حد فهم کودکان برای آنها توضیح داد.
« اینکه ما فکر کنیم بچه‌ها در یک کره دیگر زندگی می‌کنند و باید کاملا از اخبار روز و مسائلی که در همه جای دنیا در حال رخ دادن است بی‌خبر باشند، تفکر غلطی است. بچه‌ها باید تا حدودی در جریان قرار بگیرند و اطلاعات صحیح را از پدر و مادر خود بگیرند.»
این را دکتر خوشابی در این رابطه می‌گوید و ادامه می‌دهد: اگر مثلا باید بچه‌ها حتما طرز صحیح عطسه کردن (در دستمال یا در آرنج) یا طرز صحیح شستن دست‌ها را یادبگیرند، خواهند پرسید چرا لازم است این‌ها را یاد گرفت؟ پس پدرمادر باید یک توضیح در حد سن لازم وکافی به بچه‌ها بدهند تا کودک با والدین همکاری بیشتری داشته باشد.
به گفته این روانپزشک کودک، میزان اضطرابی که کودکان تجربه می‌کنند در بسیاری از موارد اضطرابی نرمال است و زمانی کودک دچار مشکل خواهد شد که اضطراب شدید باشد و به دنبال آن، اختلالات خواب، کابوس و ترس‌های شدید بروز پیدا کند و در این زمان کودکان به محافظت بیشتری نیاز خواهند داشت و لازم است کمتر در جریان قرار بگیرند و حواسشان پرت شود.
او با بیان اینکه کودکان میزان تاب آوری و ویژگی‌های شخصیتی متفاوتی دارند، اضافه می‌کند: طبیعی است که بچه هایی که قبلا سطح اضطراب بالاتری داشته اند در این دوره اضطرابشان بیشتر شود و حتی بعد از این دوره به درمان هم نیاز پیدا کند. چه درمان های طبی مانند استفاده از داروهای ضد اضطراب و چه درمان های غیردارویی مانند استفاده از بازی درمانی کمک بگیرند خانواده ها که سطح اضطراب بچه ها کم شود.
خوشابی در پایان توضیح می‌دهد: هرچند که لازم است اخبار مربوط به فوت کنترل شود و توجه کودکان را اخبار مثبت جلب کرد و اگر کسی در دوستان و آشنایان فوت در اثر ابتلا به کرونا اتفاق می‌افتد، بچه‌ها لازم نیست در جریان قرار بگیرند به جای آن باید والدین تلاش کنند که به بچه‌ها بگویند از این بیماری هم می‌توان جان سالم به در برد و خیلی جای نگرانی نیست.
۴۷۲۳۲
