عزت نفس یکی از مسائل و موضوعات مهم در حوزه توسعه فردی است که استادان و محققان بزرگ در این حوزه تلاش می‌کنند تا عزت نفس را به بهترین شکل ممکن توضیح داده و تعریف واضحی از آن بیان نمایند.
زمانی که فرد از عزت نفس پایینی برخوردار باشد در طول زندگی خود دچار مشکلاتی خواهد شد و ممکن است هیچ گاه از اتفاقات جذاب، لذت کافی را نبرد. احساس عزت نفس حسی درونی است که رضایت فرد از خود را بیان می‌نماید. برای مثال شخصی توانمند در حوزه معماری را تصور کنید که علی‌رغم تمام توانایی که دارد، نمی‌تواند به خود اعتماد کند و برای انجام پروژه بزرگی در این حوزه داوطلب شود. این موضوع از عزت نفس پایین او سرچشمه می‌گیرد.
افرادی که عزت نفس پایینی دارند می‌توانند با انجام یک سری از روش‌های مخصوص اینکار، این حس را تقویت کرده و زندگی خود را تغییر دهند. قبل از اینکه شما بخواهید عزت نفس خود راافزایش دهید باید بدانید این موضوع دقیقا به چه چیزهایی اشاره می‌کند و چه معنی دارد.
همانطور که در ابتدا به آن اشاره کردیم، تمامی اساتید حوزه توسعه فردی تاکید زیادی در تعریف عزت نفس داشته و دارند و تلاش می‌کنند تا واقعی‌ترین و نزدیک‌ترین تعریف را ارائه دهند. مشکلی که اینجا پیش می‌آید این است که آن‌ها تا کنون نتوانستند یک تعریف واحد را برای این مفهوم ارائه نمایند.
ما در این مطلب به ساده‌ترین شکل ممکن عزت نفس را برای شما تعریف خواهیم کرد. به صورت کلی عزت نفس مرتبط با احساساتی است که شما نسبت به خود دارید. این احساسات از دو بخش ایجاد می‌شوند: 1. توانمندی 2. ارزشمندی
زمانی که شما احساس توانمندی و احساس ارزشمندی را به صورت کامل درک نمایید، می‌توانید با عزت نفس آشنا شوید.
احساس توانمندی
با توجه به نام این بخش، شما می‌توانید تا حدی در رابطه با احساس توانمندی حدس‌هایی بزنید. هر شخصی دارای توانایی‌های منحصر به خود است و در حوزه‌های مشخصی قدرت بالایی دارد. این قدرت، احساس توانمندی شما را تشکیل می‌دهد. زمانی که شما احساس کنید می‌توانید از پس کاری بربیایید، یعنی احساس توانمندی را در وجود خود پیدا نمودید.
نکات مهمی در رابطه با این احساس وجود دارد که مهم‌ترین آن‌ها این است که شما باید ابتدا حوزه مدنظر خود را انتخاب کنید و سپس نسبت به سنجش میزان توانایی خود اقدام نمایید. یعنی این حس یک احساس کلی نیست و می‌تواند در موضوعات مختلف، متفاوت باشد.
البته باید به این نیز توجه کنید که علاقه و سلیقه فردی نیز تاثیر بسیار بالایی در این موضوع دارد. طبیعتا شما نسبت به سنجش توانایی خود در موضوعات مورد علاقه خود اقدام خواهید کرد و هرچه تونایی شما در کاری که آن را دوست ندارید، بالا باشد بازهم اهمیتی نداشته و جزء احساس توانمندی شما محسوب نخواهد شد چرا که خودتان نسبت به آن هیچ توجهی نشان نخواهید داد.
برای مثال فرض کنید شما پیانیست بسیار خوبی هستید و تمامی آهنگ‌ها را به خوبی و زیبایی هرچه تمام‌تر با این ساز می‌نوازید ولی این موضوع ذره‌ای برای شما اهمیت ندارد و اصلا پیانو را دوست ندارید. پس توانایی بالای شما در حوزه پیانو نمی‌تواند عزت نفس شما را افزایش دهد و شما هیچ توجهی به آن ندارد.
در مقابل آن، شما علاقه زیادی نسبت به بازی والیبال دارید و دوست دارید به بازیکنی قدرتمند در این حوزه تبدیل شوید. پس هرچه تواناییتان در بازی والیبال افزایش پیدا کند، احساس توانمندی و در نتیجه آن عزت نفس شما افزایش پیدا خواهد کرد. پس احساس توانمندی زمانی تاثیرگذار خواهد بود که در حوزه موردعلاقه شما باشد.
یکی دیگر از نکات مهم در این حوزه توانمندی، توقعی است که شما از خودتان دارید. برخی از افراد دارای توانایی متوسطی در حوزه موردعلاقه خود هستند و توقعی که از خود دارند نیز در همین حد می‌باشد. به همین دلیل از احساس توانمندی بالایی برخوردارند چرا که سطح توقع آن‌ها با توانایی که دارند برابری می‌کند. ولی فردی که با وجود توانایی بالا، از خود راضی نبوده و سطح توقع بالایی از خود دارد، هیچ وقت نمی‌تواند احساس توانمندی داشته باشد و این باعث می‌شود عزت نفس خود را از دست بدهد.
احساس ارزشمندی
تا اینجا در رابطه با احساس توانمندی که ۵۰% از عزت نفس را تشکیل می‌دهد صحبت کردیم حالا می‌خواهیم شما را با نیمه دیگر عزت نفس آشنا کنیم. احساس ارزشمندی همان نیمه دیگر است.
اینکه شما چه‌قدر نسبت به خود احساس خوبی دارید و چه میزان خود را قبول دارید، می‌تواند میزان احساس ارزشمندی شما را تعین نماید. هر فردی در اعماق درون خود احساسی خاص نسبت به خود دارد که حسی کاملا درونی است و هیچ کسی نمی‌تواند آن را درک نماید. این حس دقیقا با میزانی که خود را دوست دارید، ارتباط داشته و هر چه شما خود را بیشتر قبول داشته باشید، احساس ارزشمندی شما بیشتر خواهد بود.
نکته مهمی که در رابطه با این احساس وجود دارد این است که کاملا درونی است. تنها کسی که می‌تواند روی احساس ارزشمندی تاثیر بگذارد خود شما هستید و دلیل این موضوع نیز دقیقا درونی بودن آن است. صحبت‌های انگیزشی و مثبتی که دیگران برای تاثیر گذاشتن روی شما بیان می‌کنند، تنها ۲۰% روی شما تاثیر خواهد گذاشت و ۸۰% بقیه تاثیری است که خودتان روی خود می‌گذارید. اگر تلاش کنید تا بیشتر نکات مثبت خود را ببینید و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری نمایید، می‌توانید به صورت شگفت‌انگیزی عزت نفس خود را افزایش دهید. این یکی از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین نکات برای افزایش احساس مهم ارزشمندی و در ادامه آن عزت نفس می‌باشد.
سخن آخر
همانطور که در این مطلب گفته شد، عزت نفس از دو احساس توانمندی و ارزشمندی تشکیل می‌شود. هرچه شما نسبت به خود و توانایی‌های خود اعتماد بیشتری داشته باشید عزت نفس بالایی خواهید داشت. افزایش عزت نفس به هیچ وجه کار سختی نیست ولی باید از روش‌های مناسب و کارآمدی استفاده نمایید. می‌توانید برای آشنایی با این روش‌ها به سایت گروه آموزشی رضا کلاهی مراجعه نمایید.
