بدین معنا که این مراجع و رموز شیعه هستند که بر اطرافیان و جامعه مسلمانان و جز این ها از دیگر جوامع ، تاثیرگذار بشمار می آیند.
مرجعیت در طول تاریخ همواره پیرامون خود، شخصیت های متعددی را که هرکدام به گونه ای در رجال شناسی، ارتباط اجتماعی، سخنوری، فقه واصول، تاریخ و جز اینها از علومی که دستگاه مرجعیت بدان نیاز داشته و این علاوه بر هیات استفتاء و پاسخگویی به مسائل مستحدثه و نیازهای مقلدین بوده و می باشد. اما قاطعانه می توانم اظهار نمایم که این افراد هیچ گاه به تنهایی نمی توانسته ونمی توانند نظر مرجعیت را تغییر دهند.
بله؛ گاه مرجع در مسائل بسیار مهم اجتماعی با این افراد ونیز دیگر مراجع مشورت نموده ونظری نهایی را اتخاذ می نمایند ، اما اینکه مرحوم حاج انصاری که در دوران مرجعیت آیه الله العظمی بروجردی ، به زبان حوزه شهرت یافته ومورد تایید معظم له بودند، هیچگاه در تاریخ مرجعیت آیه الله ، با قدرت ونفوذی که داشتند ، نتوانستند نظر ایشان را تغییر دهند بلکه این آیه الله بروجردی بودند که نظرات بزرگان وحاشیه علمی خود را همچون مرحوم امام ره وآیه الله خوانساری ودیگر بزرگانی که در این راستا از اطرافیان آیه الله بروجردی بشمار می آمدند را تعدیل کرده که در این راستا نمونه های بسیاری وجود دارد.
قاطعانه می توانم بگویم که موردی در این راستا وجود نداشته که یک یا دو نفر از اطرافیان بتوانند نظر آیه الله را تغییر دهند. البته مواردی وجود داشته است که به تشخیص اغلب این بزرگان از حواشی ، راهکاری برای آیه الله در ورودشان به مسائل مختلف که اغلب سیاسی واجتماعی بوده ، وجود داشته است اما اینکه شخصی به تنهایی بتواند نظر یک شخصیت را آن هم در مسائل مهم تغییر دهد وجود نداشته وندارد.
نمونه واضح این مطلب در دوران کنونی ما ، حرکت خردمندانه وهوشمندانه وآینده نگرانه آیه الله العظمی سیستانی است که ملاحظه می کنید خود به تنهایی نزدیک به بیست وپنج سال سکًان هدایت سیاسی وعلمی وجز اینهای نه تنها عراق بلکه منطقه را به دست دارند.
امیدوارم که نویسنده قصد سویی نداشته وجایگاه مراجع وبزرگان ما بسیار بالاتر از این است که فرد یا افراد بتوانند نظرشان را تغییر دهند که باز تاکید می کنم این مطالب در مورد مسائل کلان سیاسی واجتماعی وجز اینها است.
از سوی دیگر ضرورت وجود مشاورین قدرتمند در دستگاه مرجعیت به ویژه در یک سده اخیر بسیار ضروری بنظر رسیده ومی رسد.
شخصیت ها و مراجع برجسته که می بایست از تمام زوایای زندگی نه تنها شیعیان و، نیز نه تنها مسلمانان ، بلکه جامعه بشریت از ادیان ومذاهب گوناگون ، آگاهی داشته باشند ، در این راستا همواره رسم بر این بوده است که از شخصیت های حوزوی وگاه در مسائل بسیار تخصصی خارج از تخصص های حوزوی ، از مشاورین برجسته دانشگاهی وباصطلاح عقلای قوم بهره گرفته وبکار بندند که در این راستا ودر یک قرن اخیر ، مرحوم آیه الله حائری یزدی ، مرحوم آیه الله بروجردی ، و مرحوم آیه الله حکیم ، و مرحوم آیه الله خویی وجز اینها از بزرگان ورموز شیعه ، با داشتن حاشیه وشخصیت های برجسته ای در پیرامون خود ، که هریک از قدرت های ویژه ای بر خوردار بودند ، توانستند نه تنها در حوزه های علمی خود ، بلکه در دیگر حوزه های اجتماعی ونیز سیاسی ، با اظهار نظرات برجسته ومنفرد خود ، گاه مسیر انحراف جامعه ومردم را که به انحراف روی آورده بود ، به راه خود ومسیر اصلی آن باز گردانند.
گفتنی است که در این راستا نمونه های بسیاری را می توانم اشاره نمایم از آن جمله فتوای بزرگ وتاثیر گزار میرزای شیرازی ، مشی وحرکت زیرکانه مرحوم آیه الله حائری یزدی در برابر رضا خان ونگهداری حوزه قم ، مشی وحرکت ها ودرایت های آینده نگرانه مرحوم آیه الله بروجردی در برابر شاه وایجاد قدرت تدریجی مقتدرانه در برابر او ، حرکت قدرتمندانه مرحوم آیه الله حکیم وفتوای < الشیوعیه کفر وإلحاد > در مبارزه با گسترش ونفوذ کمونیست ها در عراق ومنطقه و حرکت قدرتمندانه مرحوم آیه الله خویی در مبارزه با گسترش نفوذ صهیونیست ها در منطقه وخاورمیانه و دیگر حرکت های مراجع و اکنون آیه الله سیستانی و درایت ها و حرکت های ایشان در برابر قدرت هایی همچون طالبان ، وداعش ، و آمریکا ودیگر دشمنان به ظاهر دوست ، چگونه توانسته اند که عراق وحوزه هزار ساله نجف أشرف واعتاب مقدسه وخون شیعیان وبلکه مسلمانان در عراق وجز اینها را پاس دارند.
این ها فشرده ای از اقدامات این بزرگان در دوران های خود بشمار آمده وتردیدی وجود ندارد که در اغلب موارد ، با رایزنی ها ومشورت با افراد آگاه وخبره ، این شخصیت ها در مسائل اجتماعی وجز اینها به موفقیت های چشمگیری دست می یابند.
ناگفته نماند که اعتقاد بر این اصل داریم که گاه این بزرگان ورموز شیعه با راهنمایی های حضرت ولی عصر عج ، در مواردی دست به قلم برده وفتوایی همچون فتوای میرزای شیرازی ، یا فتوای کار ساز قرن آیه الله سیستانی را بر کاغذ آورده وبا یک جمله خویش ، تار وپود دشمن را بر باد داده وموجب تقویت جامعه مسلمانان می گردند.
تاریخ روحانیت ومرجعیت نشان می دهد که همواره این بزرگان ورموز شیعه بوده اند که تاثیر گزار بر اندیشه ها وافکار جامعه بوده وآنان را از کژروی ها بازداشته اند. اللهم أحفظهم و أدِمْ برکاتهم علینا. آمین.
* عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران
