همایون فلکشاهی درباره سناریوهای بازار نفت در پی توافق ایران در مذاکرات هسته‌ای اظهار داشت: سناریو اصلی که در پی توافق و لغو تحریم‌های ثانویه امریکا واقعیت پیدا خواهد کرد این است که ایران بتواند نفت تولیدی خود را به طور آزاد صادر کند. در حال حاضر، مشتریان بالقوه نفت ایران و شرکت‌های نفتی جهان به دلیل ترس از تحریم امریکا نمی‌توانند ریسک بزرگ خرید مستقیم از شرکت ملی نفت ایران را قبول کنند. در هر حال فعلا شرکت ملی نفت ایران مجبور است با شرکت‌های واسطه همکاری کند تا مقداری از نفت تولیدی خود را به بازار عرضه کند. بنابراین فروش آزاد نفت و دسترسی به منابع مالی اولین شرط ایران خواهد بود.
توافق هسته‌ای و تقاضای ایران و امریکا
وی افزود: البته مشکل اساسی دیگر این است که هر دو دولت آمریکا و ایران خواسته‌های کاملا متقابل با یکدیگر دارند. به عنوان مثال ایران تاکید دارد که در توافق جدید؛ آمریکا دیگر نتواند از آن به مانند زمانی که ترامپ در راس کار بوده است بار دیگر خارج شود. همچنین، طرف آمریکایی قصد دارد ایران از استفاده موشک‌های بالیستیک خودداری کند. در نتیجه، این موضوعات دست‌یابی به یک توافق مشترک را دشوارتر می‌سازد چون میزان ایران‌ستیزی در واشنگتن بسیار زیاد و شانس اینکه کنگره آمریکا این توافق را به مانند یک توافق بین‌المللی قبول کند بسیار ضعیف است.
تحلیلگر موسسه بین‌المللی کپلر گفت: سناریوی دیگر عبارت از این است که ایران و آمریکا نتوانند به یک توافق کامل دسترسی پیدا کنند به طوری که آمریکا سقف معینی از صادرات نفت ایران معادل مثلا یک میلیون بشکه در روز را قبول کند.
افزایش ۴ میلیون بشکه‌ای تقاضا و برگ برنده ایران در وین
وی در ادامه تصریح کرد: نکته مثبتی که ایران می‌تواند از آن در مذاکرات هسته‌ای استفاده کند عبارت از کمبود مازاد تولید در جهان و روند صعودی قیمت نفت است. در سال جاری میلادی تقاضای جهانی حدود ۳ تا ۴ میلیون بشکه در روز افزایش می‌یابد، اما مازاد تولید در کشورهای اوپک‌پلاس و دیگر سایر کشورهای تولیدکننده نفت پاسخگوی این میزان نخواهد بود.
بالارفتن قیمت نفت به ضرر اقتصاد آمریکا است
فلکشاهی ادامه داد: بالارفتن قیمت نفت به ضرر اقتصاد آمریکا است، بنابراین دولت بایدن دنبال کاهش قیمت است تا عملکرد مثبت دولت خود را در زمینه اقتصاد تضمین کند و شانس برد را در انتخابات آتی افزایش دهد.
جهان لزوما به نفت ایران نیاز دارد
وی اعلام کرد: بر اساس برآورد شرکت کپلر مازاد تولید در کشورهای عضو اوپک‌پلاس فقط ۲.۹ میلیون بشکه در روز است و کشورهای آمریکا ۱ میلیون و نروژ و گویانا به ترتیب می‌توانند ۲۰۰ هزار بشکه در روز افزایش تولید، تا آخر سال میلادی جاری، داشته باشند و ایران نیز می‌تواند به بازار جهانی حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز عرضه کند. چون از زمان شیوع ویروس کرونا سرمایه‌گذاری لازم برای حفظ ظرفیت تولید جهانی انجام نشده و از طرفی نیاز جامعه جهانی به تولید بیشتر نفت بیشتر می‌شود، به طور قطع برای سال‌های آتی، مشکلات عدیده‌ای از جمله افزایش قیمت نفت خواهیم داشت، به همین جهت بازار جهان لزوما به نفت ایران نیاز پیدا خواهد کرد.
قیمت نفت کاهش می‌یابد
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: مسلما برگشت ایران به بازار نفت باعث پایین آمدن قیمت آن می‌شود، اما این فشار احتمالا محدود به ۱۰ تا ۱۵ درصدخواهد بود یعنی قیمت نفت معادل ۸ تا ۱۲ دلار کاهش پیدا خواهد کرد به طوری که رونق اقتصاد باعث افزایش تقاضای نفت شده و افزایش قیمت را به دنبال خواهد داشت، به جز اینکه شیوع سویه جدید کرونا را شاهد باشیم که باعث ایجاد محدودیت‌های سفری خواهد شد.
ایران یک ساله ۱.۷ میلیون بشکه در روز افزایش تولید می‌دهد
وی همچنین به وضعیت میادین و چاه‌های نفت ایران و آمادگی برای افزایش تولید و صادرات پرداخت و گفت: بررسی ما این است که ایران در زمان ۶ تا ۱۲ ماهه بتواند تولید نفت و میعانات گازی خود را بین ۱.۵ و ۱.۷ میلیون بشکه در روز افزایش دهد. نگهداشتن ظرفیت تولید با وجود مشکلات فنی و مالی در زمان محدودیت تولید کار دشواری است اما خوشبختانه ایران به لحاظ نیروی انسانی بااستعداد و دانش فنی، قوی است.
میادین کلیدی آزادگان و یادآوران به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارند
فلکشاهی ادامه داد: البته با در نظر گرفتن این مشکلات امکان اینکه ایران نتواند به ظرفیت تولید قبل از تحریم برسد وجود خواهد داشت. اما با توجه به تجربه شرکت ملی در مدیریت چاه‌های نفتی و اطلاعات وسیع از فشار مخزن در زمان تحریم بسیار چشمگیر بوده و به میزان افزایش تولید نفت وقوف کامل دارند اما در بلندمدت برای نگهداشتن ظرفیت تولید و همچنین برای توسعه یافتن میادین کلیدی کشور مثل آزادگان و یادآوران به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز خواهد داشت.
مشتریان برمی‌گردند؟
وی درباره بازگشت نفت ایران به بازارهای قبل از تحریم از جمله چین، هند، اتحادیه اروپا، ژاپن، ترکیه و کره بیان داشت: کشورهای نامبرده بازارهای اصلی نفت ایران بودند. در سال ۲۰۱۷, ایران ۷۱۸ هزار بشکه در روز صادرات نفت و میعانات گازی به اروپا، ۶۷۰ هزار بشکه در روز به چین، ۴۷۰ هزار بشکه در روز به هندوستان، ۳۰۸ هزار بشکه در روز به کره جنوبی (شامل میعانات گازی), ۱۳۴ هزار بشکه در روز به ژاپن، و ۲۱۶ هزار بشکه در روز به ترکیه صادرات داشته است. از زمان بازگشت تحریم‌ها، فقط چین است که به وارد کردن نفت ایران ادامه داده است و به تازگی این مسأله را نیز اعلام داشته است.
چین یک میلیون بشکه در روز از ایران نفت می‌خرد
تحلیلگر موسسه کپلر گفت: قبل از بازگشت تحریم‌های آمریکا در زمان دولت ترامپ، صادرات نفت به چین به میانگین روزانه ۶۷۰ بشکه رسیده بود که برآورد ما در حال حاضر ۵۹۰ هزار بشکه است. به نظر ما چین به واردات نفت ایرانی ادامه خواهد داد و همچنین افزایش قابل توجه خواهد داشت، مخصوصاً با روابط حسنه‌ای که میان دو کشور در ۲-۳ سال اخیر از نظر اقتصادی و سیاسی ایجاد شده است، شاید به نزدیک ۱ میلیون بشکه در روز هم برسد.
هند و ژاپن از تمایل خود برای خرید نفت ایران خبر دادند
وی افزود: کشورهای آسیایی مانند هند و ژاپن از تمایل خود برای خرید نفت ایران خبر دادند. به‌ویژه نزدیک بودن جغرافیایی ایران به بازار هند برای شرکت‌های هندی مفید است، چون محموله‌های نفتی ایران در زمان ۳-۴ روز می‌تواند به بنادر هندی برسند و هزینه حمل و نقل نیز نسبتا پایین‌تر است. اما سرد شدن روابط سیاسی با کره‌جنوبی و اروپا می‌تواند به بازگرفتن سهم ایران از بازارهای این کشورها لطمه بزند و ایران به سختی به سهم قبلی دسترسی پیدا کند. اما در نهایت تصمیم وارد کردن نفت از ایران یک تصمیم اقتصادی است و اگر شرکت ملی نفت روی این موضوع تمرکز کند، می‌تواند به میزان سهم قبلی خود نائل شود. از دیگر سو همزمان با تحریم نفتی ایران، کشورهای منطقه مانند عربستان، امارات و عراق در حال افزایش ظرفیت تولید بودند و نفت صادراتی این کشورها نیز مشخصات شبیه نفت ایران دارد. بنابراین رقابت منطقه‌ای بیشتر شده است. همچنین برزیل و نروژ تولید نفت متوسط و سنگین خود را افزایش داده و رقیب نفت تولیدی ایران شده‌اند.
برنت ۱۰۰ دلاری می‌شود اگر…
فلکشاهی درباره سیگنال‌های احتمال شکست در مذاکرات به بازار نفت گفت: بدون شک شکست در مذاکرات هسته‌ای یک سیگنال صعودی از نظر قیمت به بازار نفت می‌دهد چون برگشت ایران به بازار جهانی محدود می‌شود. بنابراین روند قیمت‌های صعودی نفتی را تشدید خواهد کرد و می‌تواند قیمت نفت برنت را به بالای ۱۰۰ دلار بکشاند. این وضعیت برای آمریکا، چین و هند خوشایند نخواهد بود و در نهایت افزایش قیمت نفت همراه با بالا بودن نرخ ارز دلار می‌تواند یک کاتالیزور رکود اقتصادی باشد.
وی خاطرنشان کرد: در صورت عدم توافق، راه احتمالی برای ایران ادامه حداکثری صادرات نفت و دیگر محصولات نفتی است و از طرف آمریکا احتمالا چشم‌های خود را تا حدی بسته نگه خواهند داشت تا ایران حداقل درآمد از صادرات نفت و محصولات نفتی داشته باشد، اما اگر تنش‌ها تشدید شود، آمریکا می‌تواند تحریم‌های ثانویه خود علیه شرکت‌های واسطه‌ای که با ایران معامله می‌کنند را اعمال کند.
توافق هسته‌ای ایران و سرنوشت عبور روزانه ۱۵ میلیون بشکه نفت از هرمز
این کارشناس بازار نفت تاکید کرد: این نوع اتفاق بدترین گزینه برای اقتصاد جهان است، چراکه روزانه ۱۵ میلیون بشکه نفت از تنگه هرمز عبور می‌کند و این یعنی بیش از ۱۵ درصد عرضه جهانی نفت. همچنین سالانه ۸۰ میلیون تن ال‌ان‌جی از تنگه هرمز عبور می‌کند که معادل ۲۱ درصد عرضه جهانی ال‌ان‌جی است. کشورهایی مانند هند و چین بخش قابل توجهی از نفت مورد نیاز خود را از خلیج‌فارس تامین می‌کنند که این میزان ۵۶ درصد نفت وارداتی هند و ۳۷ درصد نیز نفت وارداتی چین است. این نشان‌دهنده اهمیت ثبات امنیت در منطقه است. در هر حال برای ایران با ساختن خط لوله گوره به جاسک اهمیت تنگه هرمز کمتر شده، اما بعید است که ایران بخواهد به کشوری مثل چین صدمه اقتصادی غیرمستقیمی را وارد کند.
۲۲۳۲۲۵
