امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه دوشنبه‌شب گذشته در مقابل دوربین تلویزیون‌ها حاضر شد تا برای نخستین بار بعد از شروع اعتراضات موسوم به جلیقه زردها در یک ماه گذشته، با مردم فرانسه سخن بگوید. آنطور که انتظار می‌رفت، سخنان او تا اندازه زیادی آشتی‌جویانه بود و ضمن پذیرش انگیزه‌های مردم معترض امتیازهای حمایتی خود را برای آرام کردن مردم رو کرد. امتیازهای حمایتی او شامل این موارد می‌شود: افزایش حداقل دستمزد به میزان ۱۰۰ یورو، معافیت مالیاتی از ساعات اضافه‌کار، پرداخت پاداش به کارگران در صورت توان مالی کارفرمایان، معافیت از مالیات مستمری‌بگیران کمتر از ۲۰۰۰ یورو در ماه و انجام یکسری اصلاحات اداری و دولتی. مکرون با گذاشتن این امتیازات روی میز انتظار راضی کردن معترضان و عقب‌نشینی آن‌ها از خیابان‌ها را دارد تا اوضاع دست‌کم به وضعیت یک ماه قبل برگردد، اما به نظر می‌رسد این او است که به دادن این امتیازات عقب نشسته، چون حال و هوای این روزهای پاریس را برای خود مساعد نمی‌بیند و شلیک گازهای اشک‌آور در خیابان‌های پاریس برای او دردسرآفرین شده است.

رئیس‌جمهور ثروتمندان

مکرون قبل از این امتیازات حاضر شده بود تا در مورد علت اصلی اعتراضات در دو مرحله عقب‌نشینی کند. آن علت افزایش مالیات سوخت به میزان ۵/ ۶ سنت در هر لیتر گازوییل و ۹/ ۲ سنت در هر لیتر بنزین بود که صدای قشر متوسط و به خصوص ساکنین در حومه شهرهای بزرگ را درآورد. باید توجه داشت که این قشر به شدت متکی به اتومبیل‌های شخصی خود هستند و توان پرداخت این افزایش مالیات را ندارند و به همین جهت هم جلیقه‌های زرد خود را پوشیدند و جاده‌ها و خیابان‌ها را بسته و با پلیس و نیروهای امنیتی درگیر شدند. دولت مکرون بعد از چهار نفر کشته و هزاران زخمی و بازداشتی حاضر شد این افزایش مالیات را در گام نخست به مدت شش ماه و بعد برای یک سال معلق کند، اما این عقب‌نشینی نتیجه نداد و اعتراضات با خشونت بیشتری ادامه پیدا کرد. مکرون که در آن دو گام عقب‌نشینی به نتیجه‌ای نرسیده حاضر شده است گام‌های بیشتری به عقب بردارد، اما باید گفت: این دست و پا زدن او هم به نتیجه‌ای نرسیده، چراکه جلیقه‌زردها روز سه‌شنبه هم به خیابان آمده و گفته‌اند به اعتراضات خود ادامه می‌دهند. این پاسخ جلیقه‌زردها نشان می‌دهد موضوع افزایش مالیات سوخت و این امتیازات پیشنهادی مکرون رضایت آن‌ها را جلب نکرده و هدف آن‌ها حالا چیزی بیشتر از این موارد است. شعار «مکرون استعفا» در روزهای اخیر بیشتر از دیگر شعارها شنیده می‌شود و به نظر می‌رسد با وجود ریزش تعداد جلیقه‌زردها در یک هفته گذشته، اما صفوف آن‌ها هم منسجم‌تر شده و هم اینکه هدف مشخص‌تری را دنبال می‌کنند و آن چیزی نیست جز استعفای رئیس‌جمهوری که به نظر آن‌ها رئیس‌جمهور ثروتمندان (le président des riches) است.

نولیبرالیسم مخرب

«رئیس‌جمهور ثروتمندان» لقبی بود که در زمان مبارزات انتخاباتی به مکرون داده شده بود، چون مکرون آن موقع به شدت از کاهش مالیات ثروتمندان حمایت می‌کرد و توجیه او هم این بود که مالیات‌های بالا باعث دلسردی ثروتمندان و فرار سرمایه آن‌ها از کشور می‌شود. حالا هم به نظر می‌رسد که او همین نظر را دارد و هر چند حاضر شده است از مواردی مثل مالیات سوخت، افزایش حداقل دستمزد یا معافیت مالیاتی مستمری‌بگیران حمایت کند، اما باز حاضر نیست بر سر کاهش مالیات ثروتمندان کوتاه بیاید و حتی به صورت علنی بر این نکته تأکید کرده است. این حمایت آشکار و صریح مکرون از ثروتمندان است که جلیقه‌زردها را به ادامه اعتراضات مصمم کرده تا آنجایی که امتیازات مکرون را بیشتر توهینی به خود قلمداد کرده‌اند. یکی از جلیقه‌زردها به روزنامه میانه‌روی لوموند گفته است: «امانوئل مکرون خرده‌نان به سوی ما پرتاب می‌کند» و دیگری می‌گوید که مکرون منتظر شنبه (یعنی‌امروز) برای بالا رفتن پرده پنجم اعتراضات باشد. روشن است که مطالبات جلیقه‌زردها از موارد خردی مثل مالیات سوخت یا افزایش حداقل دستمزد بالاتر رفته و حالا آن‌ها شخص رئیس‌جمهور ثروتمندان و سیستمی را هدف گرفته‌اند که تنها کارش حفظ سرمایه و پول ثروتمندان است و با انداختن خرده نان به سمت مردم انتظار رضایت عمومی را دارد. مکرون حتی حالا هم حاضر به کاهش مالیات ثروتمندان نیست مبادا بر این قشر اندک فشاری وارد شود و انتظار دارد با بسته‌های حمایتی مثل افزایش حداقل دستمزد یا معافیت مالیاتی مستمری‌بگیران، مردم راضی شوند.

واقعیت این است که لیبرالیسم اقتصادی او همانند نسخه‌های مشابه در دیگر کشورها آنقدر مخرب است که این بسته‌ها دردی از مردم معترض را دوا نمی‌کند. حداقل دستمزد امسال در فرانسه هزار و ۴۹۸ یورو با کسر مالیات فقط هزار و ۱۵۸ یورو به دست مردم می‌رسد و معلوم است افزایش ۱۰۰ یورویی مشکلی را حل نمی‌کند. امتیازات دیگر مکرون هم وضعیتی مشابه دارد و این در حالی است که فرانسه با ۹ درصد بیکاری و رشد اقتصادی به شدت پایین ۶/۱ درصدی از ضعف مفرط اقتصادی رنج می‌برد. نکته جالب اینجاست که حتی بانک مرکزی فرانسه رشد اقتصادی برای سه ماهه پایانی سال میلادی را از چهار دهم درصد به دو دهم درصد کاهش داده است، میزانی که تا هشت دهم درصد پیش‌بینی شده فاصله زیادی دارد. این شرایط اقتصادی است که باعث می‌شود جلیقه‌زردها امتیازات حمایتی دولت را در حد خرده‌نانی ببینند که از طرف مکرون پرت می‌شود و این کار او را تحمل نمی‌کنند.