به نظر می‌رسد «وجود شرایط کرونایی»، «کاهش سفرهای هوایی» و «افزایش تعداد خلبانانِ جویای کار»، سبب شده تا برخی شرکت‌های هواپیمایی از روش‌های جدیدی برای تعیین و تغییر نوع همکاری با کروی پروازی و خلبانان استفاده کنند.

 هفته گذشته علامرضا محمدی، مدیرعامل انجمن خلبانان داز کاهش دستمزد خلبانان شرکت‌های هواپیمایی غیر دولتی تا یک سوم به دلیل کاهش تعداد پروازها در اثر شیوع ویروس کرونا خبر داده بود.

اخیراً یکی از ایرلاین‌های داخلی فرمت جدیدی برای قرارداد خلبان ان این شرکت ارائه داده است؛ در این قراردادها بندی گنجانده شده مبنی بر اینکه خلبان می‌بایست در هر سال معادل ریالی ۱۰ هزار یورو، «حق رشد» به این شرکت هواپیمایی پرداخت کند.

گفتنی است، مدیرعامل این ایرلاین تا چند ماه پیش همزمان عضویت در هیئت مدیره باشگاه استقلال را نیز در روزمه خود داشت.

«حق رشد» چیست؟

حق رشد، عنوانی است که در قراردادهای بازیکنان فوتبال یا سایر رشته‌های ورزشی دارای مسابقات حرفه‌ای و لیگ‌های منظم لحاظ می‌شود و بر مبنای آن، اگر بازیکنی قصد داشته باشد از باشگاهی که در آن پرورش یافته و مشهور شده، خارج شود، باید مبلغی را به باشگاه پرداخت کند.

این در حالی است که در صنعت حمل و نقل هوایی ، در هیچیک از شرکت‌های هواپیمایی دنیا، اخذ چنین وجوه و درج چنین عناوینی در قراردادها رایج نیست.

تنها در بخش هوانوردی نظامی مشابه چنین چیزی وجود دارد؛ به این صورت که ارتش‌های کشورهای مختلف به دلیل آنکه برای خلبانان نظامی از ابتدا، تمام هزینه‌های آموزش، اقامت، تغذیه، تحصیل و صدور مدرک کارشناسی یا معادل آن در بخش خلبانی را راسا بر عهده می‌گیرند، در صورتی که خلبان پس از ۵ سال قصد جدایی از نیروی هوایی را داشته باشد، باید رقمی را به عنوان خسارت هزینه‌های آموزش به ارتش پرداخت کند.

به گفته کارشناسان صنعت هوانوردی، در ایران از نیمه دوم دهه ۷۰، جذب خلبان بورسیه از سوی شرکت‌های هواپیمایی دولتی ممنوع شد و در تمام این مدت، شرکت‌های هواپیمایی موظف به جذب خلبانانی شدند که دوره‌های آموزشی را با هزینه‌های شخصی طی کرده باشند.

بنابراین بسیاری از خلبانان فعال در صنعت هوانوردی در سال‌های اخیر، یا بازنشستگان شرکت هواپیمایی دولتی هستند یا بازنشسته‌های نیروهای مسلح یا افرادی که با پرداخت حدود ۳۰۰ میلیون تومان و شرکت در دوره‌های سنگین خلبانی، مدرک مربوطه را دریافت کرده باشند؛ با این حساب شرکت‌های هواپیمایی هزینه‌ای برای تربیت خلبانان پرداخت نکرده اند که درنتیجه آن، خواهان دریافت حق رشد باشند.

خلبانانی که نه راه پس دارند؛ نه راه پیش!

از سوی دیگر، بر اساس اعلام تعدادی از خلبانان، این ایرلاین ایرانی که مترصد دریافت حق رشد از خلبانان است، دو سال قبل از خلبانان این شرکت که بعضاً یا بازنشسته نیروهای مسلح یا برخی ایرلاین‌های دولتی هستند، سفته ۵ میلیارد تومانی اخذ کرد و براین اساس اگر خلبانان بخواهند از این شرکت خارج شوند، ممکن است آن را به اجرا بگذارد.

همچنین طی چند سال اخیر، شرکت‌های هواپیمایی با یکدیگر تفاهم نامه‌ای امضا کرده اند که از همدیگر، «کروی پروازی» جذب نکنند. بنابراین خلبانان این شرکت چاره‌ای جز امضای این قراردادها را ندارند.

ضمن اینکه سازمان هواپیمایی کشوری که قرار است نقش ناظر عالیه صنعت هوانوردی را بر اساس قانون هواپیمایی کشوری بر عهده داشته باشد، در این خصوص ورود نکرده و آن را مسائل داخلی ایرلاین‌ها می‌داند که ارتباطی به وظایف سازمان هواپیمایی کشوری ندارد.

2323