شاید خوردن چیپس و در کل اسنک ها چندان هم هشدار دهنده نباشد اما اگر مصرف آنها به یک عادت تلقی شود، تبعات آن بسیار خطرناک است.

برخی از تحقیقات نشان می دهد که یک سوم از کودکان بریتانیایی هر روز چیپس می خورند و دو سوم دیگر چندین بار در یک هفته چیپس مصرف می کنند.

در حقیقت در این کشور سالانه شش میلیارد بسته چیپس مصرف می شود به طوری که مردم هر سه دقیقه یک تن چیپس می خوردند یا هرکس دست کم ۱۰۰ بسته چیپس می خورد.

خورد یک بسته چیپس در روز می تواند معادل نوشیدن پنج لیتر روغن در سال باشد. نیاز به گفتن نیست که این اسنک ها علاوه بر چربی حاوی نمک و شکر هم هستند.

شاید باور تمام این موارد منفی درباره بسته هایی با اشکال معصومانه  و خنده دار در رنگ های روشن در فروشگاه ها خودنمایی می کنند دشوار باشد اما حقیقت این است که این محصولات از نظر صنعتی طوری طراحی شده اند که ذائقه ما را تحریک کرده و به نقطه اعتیاد می رساند.

مایکل ماس نویسنده کتاب «نمک، شکر، چربی: چگونه بزرگان صنعت غذا ما را فریب می دهند» اظهار داشته است که تحقیقاتش نشان می دهد که چگونه شرکتهای بزرگ تولید غذا، چگونه چیپس را از چیپس نسبتا هیجان انگیز دهه هفتاد به بمب هوشمند مغز ما تبدیل کرده اند.

وی توضیح می دهد، وقتی که یک چیپس در دهان خود می گذارید، مزه نمک بی درنگ شما را درگیر می کند. این تأثیری است که در صنعت نمک به آن انفجار طعم گفته می شود.

چیپس های مدرن نیز سرشار از چربی هایی هستند که این صنعت به آن احساس دهانی می گوید. این موجب می شود که تجربه خوردن چیپس های امروزی شبیه لذت گاز زدن به یک پنیر چسبناک است. ما این چربی را از طریق عصبی حس می کنیم که به آن عصب سه قلو گفته می شود، هرچه این احساس دهانی بهتر باشد ما از خوردن چیپس لذت بیشتری می بریم.

راز نهایی چیپس در تردی آن است. محققان دریافته اند که هرچه صدای خوردن چیپس بیشتر باشد، فرد از خوردن آن بیشتر لذت می برد.

اعتیادآور بودن چیپس
مسئله اصلی اینجاست که چیپس ها به گونه ای طراحی شده اند که اعتیادآور باشند. این محصول به قدری دقیق طراحی شده که سازنده نقطه شکستن آن هنگام گاز زدن را نیز به دقت برنامه ریزی کرده است. نکته بعدی نحوه انتخاب برچسب و نوشته های روی بسته برای این نوع محصولات است که گویی به واقع از میزان نکات منفی آن کم می کند.
همه این موارد می تواند توضیح دهد که چرا همه ما این همه به چیپس خوردن علاقمندیم اما بهای خوردن این اسنک چرب، شکردار و نمکین توسط سلامتی ما پرداخته می شود.
مصرف بیش از حد این مواد عامل افزایش خطر چاقی، فشار خون بالا، «دیابت نوع ۲» و بیماری های قلبی شود. در کودکان مصرف بیش از حد چیپس موجب می شود که آنها در مسیر زندگی با زندگی غیر سالم قدم بگذارند.
براساس اظهارات دکتر داریوش مظفریان متخصص قلب و محقق و پژوهشگر غذا، چیپس در چاقی مسری ایالات متحده نقش مهمی برعهده دارد. همه غذاها با هم برابر نیستند و درمورد برخی حتی میانه روی در خوردن آنها نیز کافی نیست.
وی در تحقیقات خود تمام انواع  غذاهای دارای سیب زمینی به ویژه چیپس را عامل چاقی دانسته است.

این استادیار پزشکی و همه گیری شناسی دانشکده پزشکی هاروارد اظهار داشت: سطح بالای نشاسته و هیدروکربنات تصفیه شده در بسته های بزرگ و متوسط چیپس های امروز می تواند سطح گلوگز و انسولین خون ما را تغییر دهد. این عدم تعادل موجب می شود که احساس سیری کمتری داشته باشیم و حس گرسنگی ما افزایش یافته و میزان غذای مصرفی در طی روز نیز بیشتر شود.
براساس اظهارات دکتر مظفریان، وی یک یا دوبار در ماه چیپس را در مقادیر کوچک مصرف می کند، در نتیجه این تغییرات احتمال بازکردن یک بسته چیپس دیگر بیشتر می شود.

خطر خوردن چیپس برای جنین متولد نشده
مصرف میزان چشمگیری از چیپس نه تنها در بدن کودکان و بزرگسالان عدم تعادل ایجاد می کند، بلکه به جنین متولد نشده نیز صدمه می زند.
ت بریتانیایی نشان می دهد که زنان بارداری که چیپس و اسنک می خورند درست به همان میزانی به جنین خود صدمه می زنند که گویی دخانیات مصرف می کنند. این مسئله به علت وجود یک ماده شیمیایی بی بو و غیرقابل مشاهده ای به نام آکریلامید که می تواند به دی ان ای صدمه بزند.
«آکریلامید» یک سم عصبی است که نخستین بار در پلاستیک ها و صنایع رنگرزی کشف شد. ۱۰ سال پیش دانشمندان سوئدی به این نتیجه رسیدند که وقتی غذاهای فرآوری شده نشاسته ای چون چیپس به طوری صنعتی با دمای بالا تهیه می شود، این سم در مقادیر زیاد تولید می شود.
اکنون تحقیقات انجام شده توسط موسسه تحقیقات سلامت بردفورد ارتباطی بین سطح بالای آکریلامید و تولد کودکانی با وزن کم قائل شده است.
درحال حاضر مطالعه تأثیرات مصرف آکریلامید روی بزرگسالان ادامه دارد.

ارتباط چیپس و بیش فعالی
مصرف چیپس و اسنک ها خطرات دیگری هم برای جوانان و نوجوانان دارد که در میان آنها می تواند به بیش فعالی اشاره کرد.
در ماه فوریه یک تحقیق که نتایج آن در مجله «Plos One» منتشر شده گزارش داد که وقتی موش ها رژیم غذایی داشتند که از چیپس های صنعتی فراهم شده بود مغز آنها در مقایسه با مغز موشهای عادی از نظر فعالیت متفاوت بود.
محققان دانشگاه ارلانگن – نورنبرگ آلمان دریافتند، در این موش ها، آن قسمت هایی از مغز که به خواب مربوط است کار نمی کرد، درحالی که قسمت هایی که با حرکت بدن همراه بود فعالیتی بیشتر از همیشه داشت. این تغییرات در مغزها موجب می شود که در رفتار آنها بیش فعالی مشاهده شود.
تحقیقات نشان می دهد که مصرف چیپس میان کودکان به سطح خطرناکی رسیده است و اکنون زمان عملکرد هوشیارانه در این رابطه است.
هرچقدر هم که بسته ها و تبلیغات این خوراکیها فریبنده باشند اما به علت، فقدان درج هشدارها روی بسته های اسنک ها باید نسبت به زیادروی بزرگسالان و کودکان در مصرف این اسنک ها هوشیار عمل کنیم.

مهر