پرش پلک یا میوکیمیا (Myokymia) به اسپاسم غیر ارادی و تکرار شونده ماهیچه‌های پلک چشم گفته می‌شود. پرش پلک معمولاً در پلک بالایی رخ می‌دهد، اما می‌تواند هر دو پلک بالا و پایین را تحت تأثیر قرار دهد.
برای بیشتر مردم، این اسپاسم‌ها بسیار خفیف هستند و شبیه به کشش جزئی و آرام پلک چشم احساس می‌شوند. دیگران ممکن است اسپاسمی قوی‌تر را تجربه کنند که موجب بسته شدن کامل چشم می‌شود. این شرایطی متفاوت است که به نام بلفارواسپاسم شناخته می‌شود. اسپاسم‌ها معمولاً برای چند ثانیه تا یک یا دو دقیقه ادامه می‌یابند.
وقوع پرش پلک چشم غیر قابل پیش بینی است. پرش پلک ممکن است برای چندین روز رخ داده و از بین برود. پس از آن، ممکن است برای هفته‌ها یا حتی ماه‌ها پرش پلک چشم را تجربه نکنید.
پرش پلک چشم بدون درد و بی ضرر است، اما ممکن است موجب ناراحتی و آزار فرد شود. بیشتر اسپاسم‌ها خود به خود و بی نیاز از درمان بهبود می‌یابند. در موارد نادر، اسپاسم‌های پلک چشم ممکن است نشانه هشدار دهنده اولیه از یک اختلال حرکتی مزمن باشند، به ویژه اگر اسپاسم‌ها با دیگر حرکات غیر قابل کنترل صورت همراه هستند.
دلایل پرش پلک چشم
اسپاسم‌های پلک چشم ممکن است بدون دلیلی قابل شناسایی رخ دهند. از آنجایی که آنها کمتر نشانه‌ای از یک مشکل جدی هستند، دلیل بروزشان معمولاً مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. با این وجود، پرش پلک چشم ممکن است به واسطه موارد زیر شکل گرفته یا تشدید شود:
– تحریک چشم
– خستگی و فشار بر پلک
– خستگی
– کمبود خواب
– فشار جسمانی
– عوارض جانبی دارو
– استرس
– استفاده از الکل، کافئین، یا تنباکو
اگر اسپاسم‌ها حالت مزمن یافته‌اند، ممکن است به بلفارواسپاسم خود به خودی خوش‌خیم مبتلا شده باشید که نامی برای چشمک زدن یا پلک زدن غیر قابل کنترل و مزمن است.
این شرایط معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. دلیل دقیق آن نامشخص است، اما موارد زیر ممکن است اسپاسم ها را تشدید کنند:
– بلفاریت یا التهاب پلک چشم
– چشم صورتی یا التهاب ملتحمه
– خشکی چشم
– محرک‌های محیطی مانند باد، نور روشن، خورشید، یا آلودگی هوا
– خستگی
– حساسیت به نور
– استرس
– مصرف الکل یا کافئین
– سیگار کشیدن
بلفارواسپاسم خود به خودی خوش‌خیم در زنان نسبت به مردان شایع‌تر است.
این شرایط احتمالاً با گذشت زمان وخیم‌تر شده و ممکن است در نهایت موجب موارد زیر شود:
– تاری دید
– افزایش حساسیت به نور
– اسپاسم های صورت
عوارض پرش پلک چشم
در موارد بسیار نادر، اسپاسم‌های پلک چشم نشانه‌ای از یک اختلال مغزی یا عصبی جدی‌تر هستند. زمانی که پرش‌های پلک چشم در نتیجه این شرایط جدی‌تر رخ می‌دهند، تقریباً همواره با علائم دیگر همراه هستند.
از اختلالات مغزی و عصبی که ممکن است موجب پرش پلک چشم شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فلج بل (فلج صورت) که این شرایط موجب افتادگی یک سمت صورت می‌شود.
دیستونی که موجب اسپاسم‌های ماهیچه‌ای غیر منتظره می‌شود و منطقه تحت تأثیر قرار گرفته پرش و پیچش را تجربه می‌کند.
دیستونی گردن (تورتیکولیس اسپاسمودی) که موجب اسپاسم اتفاقی گردن شده و سر به موقعیت‌های ناراحت کننده گردش می‌کند.
مولتیپل اسکلروز (ام اس) که بیماری سیستم عصبی مرکزی است و موجب مشکلات شناختی و حرکتی و همچنین خستگی می‌شود.
بیماری پارکینسون که می‌تواند موجب لرزش اندام‌ها، سفتی ماهیچه، مشکلات تعادلی، و دشواری در تکلم شود.
سندرم توره که به واسطه حرکات غیر ارادی و تیک‌های کلامی تعریف می‌شود.
خراش‌های قرنیه تشخیص داده نشده نیز می‌توانند موجب پرش‌های پلک چشم شوند.
اگر فکر می‌کنید با یک آسیب دیدگی چشم مواجه هستید، فوراً به چشم پزشک مراجعه کنید. خراش‌های قرنیه می‌توانند موجب آسیب دائمی چشم شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
پرش‌های پلک چشم به ندرت چنان جدی می‌شوند که نیازمند درمان پزشکی فوری باشند. با این وجود، اسپاسم‌های پلک چشم ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال مغزی یا عصبی جدی‌تر باشند.
اگر با اسپاسم‌های پلک چشم مزمن به همراه هر یک از علائم زیر مواجه هستید بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
– چشم شما قرمز، متورم یا دارای ترشح غیر عادی است.
– پلک چشم بالایی شما دچار افتادگی شده است.
– پلک چشم شما هر بار که پرش پلک را تجربه می‌کنید به طور کامل بسته می‌شود.
– پرش پلک چشم برای چند هفته ادامه داشته است.
– پرش پلک چشم بخش‌های دیگر صورت شما را تحت تأثیر قرار داده است.
پرش پلک چشم چگونه درمان می‌شود؟
بیشتر موارد پرش پلک چشم بی نیاز از درمانی خاص طی چند روز یا هفته از بین می‌روند. اگر این گونه نیست، شما می‌توانید با از بین بردن یا کاهش دلایل بالقوه به بهبود شرایط کمک کنید. شایع‌ترین دلایل پرش پلک چشم شامل استرس، خستگی و مصرف کافئین می‌شوند.
برای تسکین پرش پلک چشم می‌توانید موارد زیر را مد نظر قرار دهید:
– کافئین کمتری مصرف کنید.
– به میزان کافی بخوابید.
– سطح چشم را با اشک‌های مصنوعی یا قطره‌های چشم روان سازی کنید.
– زمانی که اسپاسمی آغاز می‌شود روی چشم‌های خود کمپرس گرم قرار دهید.
گاهی اوقات، تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) برای درمان بلفارواسپاسم خود به خودی خوش‌خیم استفاده می‌شود. بوتاکس ممکن است اسپاسم‌های شدید را برای چند ماه تسکین دهد. با این وجود، با از بین رفتن اثر آن ممکن است به تزریق‌های بیشتر نیاز داشته باشید.
عمل جراحی برای برداشتن برخی ماهیچه‌ها و اعصاب در پلک چشم نیز می‌تواند برای درمان موارد شدید بلفارواسپاسم خود به خودی خوش‌خیم استفاده شود.
چگونه می‌توان از پرش پلک چشم پیشگیری کرد؟
اگر اسپاسم‌های پلک چشم شما زیاد رخ می‌دهند، سابقه‌ای از این رویدادها تهیه کرده و دلایل بروز آنها را بررسی کنید. به مصرف کافئین، تنباکو، و الکل و همچنین سطح استرس و میزان خواب در دوره‌هایی که به پرش پلک چشم منجر شده و طی آن توجه داشته باشید.
به عنوان مثال، اگر متوجه شدید زمانی که به میزان کافی نمی‌خوابید با اسپاسم‌های بیشتر مواجه می‌شوید برای کاهش فشار روی پلک چشم و کاهش اسپاسم‌ها زمان خواب خود را افزایش دهید.
سخن پایانی
پرش‌های پلک چشم به دلایل بسیاری رخ می‌دهند. درمان مناسب و چشم انداز شرایط از فردی به فرد دیگر می‌تواند متفاوت باشد. پژوهش‌هایی درباره احتمال وجود یک پیوند ژنتیکی انجام شده‌اند، اما به نظر نمی‌رسد پرش پلک چشم شرایطی ارثی باشد. اگر یک مشکل زمینه‌ای دلیل پرش پلک چشم است، درمان آن بهترین گزینه برای کاهش و از بین بردن پرش‌های پلک چشم است.
۴۷۲۳۸
