به طوریکه تمام مکاتب و نحله های بشری،  در اموری مانند بیماری و گرفتاری ها از آن استفاده می کردند.  اما بعد از انقلاب صنعتی و ورود تکنولوژی به زندگی بشر ، تا اندازه ای تأثیر دعا ، کم رنگ تر دیده شد و تا بدان جا که تأثیر دعا در سلامتی و مسائل فیزیکی را منکر شدند.

اما در سال های اخیر دوباره دانشمندان ، بر این اعتقاد مهر تایید زده اند که تأثیر دعا در سلامتی و بیماری ها بسیار زیاد است. به طوری که برای اثبات این ادعا ، پژوهشگاه ها و مراکز خاصی را به این منظور  تأسیس کرده اند. نکته جالب این است که هرروزه این دانشمندان به دستورات اسلام در رابطه با دعادرمانی و تأثیرات آن مهر تأیید زده و موجب شگفتی بسیاری از صاحب نظران غربی شده اند.

در بسیاری از روایات وارد شده است که برای هر بیماری ، دوائی است، اما یک روایت خاصی وجود دارد که مضمون کلی و مبهم این روایات را تا حدی روشن می کند. در روایتی امام رضا ع فرمود: (برای هر بیماری دارویی است) اصحاب پرسیدند: آن چیست؟، حضرت فرمود: «لِکُلِّ داءٍ دُعاءٌ» یعنی اینکه برای هر بیماری دعایی هست. در روایت دیگری امام صادق ع فرمود «عَلَیْکَ بِالدُّعَاءِ فَإِنَّهُ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ».بر تو باد به دعا کردن که شفای هر درد و بیماری است.

در روایت دیگر امام رضا  ع می فرماید: «لَا یَذْهَبُ بِالْأَدْوَاءِ إِلَّا الدُّعَاءُ وَ الصَّدَقَهُ ..”درد و بیماری‏ ها را چیزی جز دعا و صدقه از بین نمی ‏برد.

از مجموع روایاتی که دربارۀ سلامتی بدن و شفاء از بیماری ها بیان شده است می توان به این نتیجه رسید که پس از دارو درمانی وپیروی از دستورات پزشکی وبهداشتی ، دعا درمانی یا همان دعا کردن است به صورتی که بعضی روایات این مطلب را می رساند که اگر بیماری وجود داشته باشد که دوایی نداشته باشد، دعا کردن دوای آن است مانند بیماری «سام» که در روایات آمده است که موجب مرگ می شود.

به همین منظور تأثیر زیاد و عجیب در دعا کردن که باعث سلامتی و شفاء از بیماری می شود و تأکید فراوان آن در دستورات دینی برای دعا کردن و همچنین انواع مباحث در این زمینه نیاز است که هر کدام از موضوعات آن به صورت مقاله و کتاب تدوین گردد.

اسلام که ادعا می کند دعا در سلامتی و شفا تأثیر دارد، باید برای هر بیماری دعای خاص خودش را بیان کند و همین کار را انجام داده است و از طریق امامان ع به ما رسیده است. امامان معصوم ع همواره در کنار درمان بیماری ، تاکید بر دعا وروی آوردن به درگاه الهی وراز ونیاز با پرودگار داشته اند.

ابوهاشم جعفری می‌گوید بر امام هادی(ع) وارد شدم در حالی که حضرت تب‏دار و بیمار بودند به من فرمودند: ای ابا هاشم شخصی از دوستان ما را به حائر بفرست تا برایم دعاء کند، از نزد آن حضرت بیرون آمدم در این هنگام با علی بن بلال مواجه شدم فرموده حضرت را برایش بازگو نموده و از وی راجع به شخصی که حضرت فرموده‏اند درخواست کرده و جویا شدم.

علی بن بلال گفت: شنیدم و اطاعت می‏کنم ولی می‏گویم: حضرت خودشان از حائر افضل و برتر هستند زیرا ایشان به منزله کسی است که در حائر می‏باشد (یعنی حضرت سیدالشهداء) و دعاء آن جناب برای خودشان افضل و برتر است از دعاء من برای ایشان در حائر. من محضر امام علیه‌السّلام مشرف شده و حرف علی بن بلال را خدمتش عرض کردم، حضرت به من فرمودند: به او بگو: رسول خدا از بیت و حجر الاسود افضل بودند ولی در عین حال دور بیت طواف می‏کرده و حجر را استلام می‏فرمودند، خداوند متعال بقاع و مواضعی دارد که می‏خواهد در آن جاها خوانده شود تا دعاء، دعاکننده را مستجاب فرماید و حائر از جمله این مواضع می‏باشد.

اصولا مشیت خداوند بر این قرار گرفته که مردم در این عالم برای رسیدن به مقصود از اسباب و وسایل موجود کمک بگیرند. در حدیث معروف از امام صادق(ع) آمده است: اراده الهی بر این قرار گرفته که همه چیز مطابق اسباب جریان یابد، به همین جهت برای هر چیزی سببی قرار داده است.

بنابراین بی اعتنایی به عالم اسباب نه تنها توکل نیست، بلکه به معنای بی توجهی به سنت های الهی است و این با روح توکل ناسازگار است.

پس به طور خلاصه، توکل بر خداوند یعنی اعتماد کردن به او و واگذار کردن کار به او و تسلیم اراده او بودن و استقلال ندادن به اسباب و توجه کامل به مسبب الاسباب یعنی خداوند متعال. یعنی در عین استفاده از اسباب ( درمان ) توجه داشته باشیم که اسباب از خود چیزی ندارند و در تأثیر مستقل نمی باشند بلکه تکیه گاه آنها نیز خداوند متعال است.

این مقدمه برای این بود که اکنون که جامعه ما وبطور کلی جامعه بشری ، دچار این بیماری و ویروس وحشی گردیده است ، مردم از تمام ادیان ومذاهب ، می بایست رو به درگاه الهی آورده وبا خالق خود که هزاران بلکه ملیونها نعمت را به ما ارزانی داشته وپیرامون ودرون ما را گرفته واز آن بی خبریم ولب به شکر گزاری نمی گشاییم، دوباره آشتی کرده وبه تضرع وزاری به درگاهش زانو زنیم.

من هفته گذشته از مراجع عظام قم ونجف اشرف درخواست نمودم که در این ماه مبارک ، ماه رجب ، که روزها و ساعتهایش از مبارک ترین ایام ولحظات سال بشمار می آید ، روز ویا شبی را در ساعتی معین تعیین نموده وبه تمام مسلمانان ، ونه بلکه به تمام انسانهای این کره خاکی ، اعلان نمایند که همه دست به استغاثه برداریم. همه تضرع کنیم. همه ناله از اعماق دل برآوریم وپروردگار را به عزیزترین افراد درگاهش ، سوگند دهیم که این بلا وبیماری را از جامعه بشریت بزداید.

تردید ندارم که ناله ای ، استغاثه ای ، نداواشک یک انسان مقرًب به درگاه ، این کره خاکی را کفایت می کند ومورد استجابت قرار گرفته ودل های پراندوه ما ، نگران ما ، به آرامش وسکون ، وجدایی ها به وصال وگرد هم آمدن تغییر یابد ، انشاء الله

خداوندا . بارالها. دعای ولی نعمت ما ، حضرت ولی عصر عج را در حقً ما به استجابت برسان وما گنهکاران درگاهت را . سیه دلان نافرمانت را نه با عدل خود ، بلکه با رحم خود ، مورد بخشش قرار ده .
بار پرودگارا. مگر نفرموده ای ، أدعونی أستجب لکم. ویا مگر نفرموده ای ، إنًی أنا الغفور الرًحیم .
پرودگارا ، سوگندت می دهیم که ما را ببخش و نعمت سلامتی و آرامش و سکون و شادی را به جهان وخلق خود بازگردان.  اللهم آمین.

* عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران