فرزاد مظفری: دوباره آگهی فروش چرخ خیاطی‌های قدیمی با قیمت‌های هنگفت سر از فضای مجازی درآورده است. البته خریدار این اشیا قدیمی کلکسیونر نیستند و حتی قصد سالم نگه داشتن چرخ خیاطی را ندارند. آن‌ها احتمالا دنبال چیز دیگری می‌گردند.
داستان جیوه قرمز اسرارآمیز داستانی قدیمی و البته پرطرفدار است که در عصر اینترنت هر از چند گاهی دوباره سر از خاکستر برمی‌آورد. برخی باور دارند این ماده اکسیری شفابخش است که می‌تواند دردشان را درمان کند.
می‌گویند در لانه خفاش یا چرخ خیاطی‌های قدیمی پیدا می‌شود و در دهان مومیایی‌های مصر باستان هم پنهان شده است. البته این روایت‌ها همه یک مشکل بزرگ دارند، چنین ماده‌ای اصلا وجود خارجی ندارد.
پس تکلیف این همه تبلیغی که در فضای مجازی و حقیقی درباره این ماده و خواص شگفت‌انگیزش وجود دارد چیست؟ چرا برخی حاضرند برای به دست آوردن اندکی از آن مبالغی هنگفت بپردازند؟
بر اساس گزارش بی‌بی‌سی، لیزا وین، رئیس بخش مردم شناسی دانشگاه مک‌کواری پاسخی ساده برای این پرسش‌ها دارد: «بازی کلاهبرداران است.»
وین نخستین بار هنگامی که در مصر و اهرام جیزه کار می‌کرد با این پدیده روبه‌رو شد. او با مصرشناس برجسته‌ای به نام زاهی حواس دفتری مشترک داشت و یکبار شاهد تماس شاهزاده‌ای سعودی بود که به هر قیمتی شده می‌خواست جیوه قرمز را برای درمان مادرش پیدا کند.
شاهزاده سعودی در عربستان شنیده بود که درمان درد مادرش جیوه قرمزی است که در دهان مومیایی‌ها پیدا می‌شود. پاسخ زاهی حواس به درخواست شاهزاده سعودی ساده بود: «برای مادرت متاسفم. اینجا چیزی به نام جیوه قرمز وجود ندارد.»
برای زاهی حواس که عمرش را در آنجا گذرانده بود چنین درخواست‌هایی تازگی نداشت و پیش از آن نیز بسیاری در جستجوی جیوه قرمز به او مراجعه کرده بودند.
شاید این سخن جابر ابن حیان شیمیدان مشهور مردم را به اشتباه انداخته باشد که گفته بود: «ارزشمندترین اکسیر جهان جایی درون اهرام مصر پنهان شده است.»
باوری هم وجود دارد که بر اساس آن می‌توان جیوه قرمز را در لانه خفاش‌ها پیدا کرد و البته این واقعیت که خفاش‌ها لانه نمی‌سازند نتوانسته جلوی جویندگان جیوه قرمز را بگیرد.
هستند کسانی که جیوه قرمز را محصول خفاش‌های خون‌آشام می‌دانند و به همین دلیل ویژگی‌هایش را چون دراکولای مشهور می‌دانند. از سیر فرار می‌کند، در آینه دیده نمی‌شود و البته به سمت طلا کشیده می‌شود.
ویدئوهای پربازدیدی هم در یوتیوب وجود دارد که سعی در اثبات این موضوع دارند اما با کمی دقت می‌توان متوجه شد که اغلب آن‌ها ساختگی هستند.
چرخ خیاطی و جیوه قرمز
شاید مشهورترین شایعه درباره جیوه قرمز ماجرای چرخ خیاطی‌های حاوی این ماده جادویی باشد. بر اساس این شایعه دیگر لازم نبود برای یافتن جیوه قرمز دنبال خفاش‌ها راه بیفتید یا درون اهرام مصر را بکاوید، کافی بود که صاحب خوش شانس نوعی خاص از چرخ خیاطی باشید تا به این گنج گرانبها برسید.
هنوز هم این شایعه آنقدری خریدار دارد که آگهی فروش چرخ خیاطی‌های قدیمی را با قیمت‌های باورنکردنی در فضای مجازی پیدا کنیم. حالا شاید برای آنکه جیوه قرمز را نمی‌شناسد و باور ندارد بتوان شایعه الماس پنهان در چرخ خیاطی را رو کرد.
جیوه قرمز شایعه جالبی است و با اینکه قدمتی بسیار دارد اما هر از چند گاهی جلوه‌ای تازه به خود می‌گیرد. در دوران افول اتحاد جماهیر شوروی یکی از مشهورترین این شایعات در جهان پخش شد.
بر اساس این شایعه ماده‌ای اسرارآمیز در آزمایشگاه‌های هسته‌ای شوروی ساخته شده بود و مقادیر اندکی از آن در بازار سیاه به قیمت‌های گزاف فروخته می‌شد. البته جیوه قرمزی که اینجا تبلیغ می‌شد شفابخش نبود و برعکس اثرات مخربی داشت. گفته می‌شد مقدار کمی از آن برای ایجاد یک انفجار اتمی مهیب کافی است تا جایی که آن را «عنصر روز قیامت» نامیده بودند.
سرانجام تحقیقات درباره این مدل جیوه قرمز هم مشابه قبلی‌ها بود: «چنین چیزی وجود خارجی ندارد.»
البته که این پاسخ برای بسیاری قانع‌کننده نیست و هنوز هم بسیاری در بازار سیاه دنبال تهیه این ماده حالا مرگبار هستند.
واقعا جیوه قرمز وجود ندارد؟
در طبیعت یک سنگ معدنی قرمز رنگ حاوی جیوه وجود دارد. سولفید جیوه ماده‌ای بسیار معمولی است. احتمالا با نام شنگرف یا سینابر آشنا باشید که به درد سفال‌گری می‌خورد اما قطعا چیزی را درمان نمی‌کند و حتی برای سلامتی مضر است.
۵۸۵۸
