نباید فراموش کنیم که از زمان آغاز تحریم‌های نفت و فولاد ایران آمریکا مشتری‌های ایران را مشمول معافیت‌هایی  کرد و رفته رفته سعی کرد که به‌نوعی با تنگ‌تر کردن محاصره فروش نفت و فولاد ایران را به صفر برساند ولی آنچه اکنون مشاهده می‌کنیم نه‌تنها فروش نفت و فولاد ایران به صفر نرسید بلکه یکی از ۲ قدرت اقتصادی جهان با تمام قدرت پشت ایران ایستاد و پس از آن دیدیم که دیگر مشتری‌های ایران مانند ژاپن، هند، کره جنوبی، عراق، پاکستان و … اعلام کردند که به خرید خود حتی محدود ادامه خواهند داد.

البته نباید این نکته را هم نادیده گرفت که عدم تمایل برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس به سیاست‌های کشورهای مشترک المنافع آمریکا به‌خصوص عربستان سعودی باعث شد تا دولت ترامپ برای فاز جدید تحریم‌ها مکث کند.

یکی از اقداماتی که ایران از ابتدای خروج آمریکا از برجام برای به ثبات رساندن اقتصاد خود انجام داد تقویت مواضع دیپلماسی خود بود. در همین راستا تیم وزارت خارجه ایران توانست روابط مستحکمی با کشورهای خریدار نفت ایجاد کند و همچنین ایران اعلام کرد که حتی به سوی کشورهای حوزه خلیج فارس که در سال‌های اخیر روابط غبار آلودی حاکم شده است، دست دوستی دراز کرده است.

این عوامل می‌تواند آمریکا را در تصمیم‌گیری دچار تردید کند این می‌رساند که دولت کنونی جمهوری اسلامی با تمام انتقادهای داخلی توانسته دوستی‌ها را در منطقه استحکام ببخشد. برای پی‌بردن به این ارتباطات کافی است نوع رفتار کنوی کشورهای حوزه خلیج فارس مانند قطر و کویت را با واکنش آنها در قبال دولت محمود احمدی‌نژاد مقایسه کنیم اینجاست که می‌بینیم دیپلماسی دولت تدبیر و امید توانسته نمره قبولی بگیرد.

همچنین در همین رابطه می‌توانیم به نوع تحریم‌ها اشاره کنیم که در دوره دولت نهم و دهم محاصره ایران بسیار شدید بود ولی حالا ایران باتوجه به اینکه قرار بود درآمدش به صفر برسد هم توانسته نفت خود را به فروش برساند و هم مشتری‌های فولاد خود را حفظ کند و اکنون می‌بینیم دولت آمریکا که همواره در همه نشست‌های خبری، کنفرانس‌ها، همایش‌ها، گفت‌وگوها و … بر تحریم همه جانبه ایران تاکید می‌کنند از آغاز فاز جدید تحریم‌ها که پیش از این اعلام شده بود که در حوزه تولیدات پتروشیمی خواهد بود دست نگاه دارد.

اگر بخواهیم کمی منصفانه در مورد وضعیت کنونی جمهوری اسلامی تحلیلی داشته باشیم باید به این نکته اشاره کنیم که  ایران در موقعیت خوبی به سر می‌برد و این موضوع امیدواری‌ها را برای بهبود نسبی وضعیت اقتصادی ایران بیشتر کرده است.

با همه این شرایط باید دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران را تشویق کنیم تا همچنان با تکیه بر منافع ملی، راه دیپلماسی منطقه‌ای را هموارتر کند.

*اقتصاددان

۲۲۶۲۲۶