برخی افراد به اشتباه اوقات فراغت را تنها اوقات بیکاری خود می‌دانند که باید در آن به استراحت و تفریح بپردازند و معمولاً بی‌هیچ هدفی آن را به پوچی می‌گذرانند فارغ از آنکه اوقات فراغت مهم‌ترین عنصر و مؤلفه سبک زندگی در دنیای امروزی محسوب شده و گذران آن تابع بینش انتخابات هوشمند و برنامه‌ریزی است.

اوقات فراغت نزدیک‌ترین پیوند را با زندگی معنوی و فرهنگی افراد دارد و و ارتباط آن با حیات معنوی و فرهنگی جامعه نیز تنگاتنگ است، چون فرد می‌تواند در اوقات فراغت همان چیزی را که می‌پسندد انجام دهد، شخصیت نهایی خود را بازیابد و آن را ابراز کند؛ بنابراین قابلیت‌های فرد غالباً در عرصه اوقات فراغت جلوه‌گر می‌شود. از طرف دیگر، فعالیت‌های اوقات فراغت از چنان اهمیتی برخوردار است که از آن به مثابه آیینه فرهنگ جامعه یاد می‌کنند. در نتیجه چگونگی گذران اوقات فراغت افراد یک جامعه به میزان زیادی معرف خصوصیات فرهنگی آن جامعه است.

۱- شما برای اوقات فراغت نیاز به برنامه‌ریزی ندارید

فردی را در نظر بگیرید که ۸ ساعت از روز خود را در محل کار می‌گذراند، کودک یا نوجوانی که نیمی از روز خود را در فضای رسمی مدرسه سپری می‌کند و یا مادر خانه‌داری که به شغل تمام وقت نگهداری از فرزندان مشغول است. همه این افراد بخش زیادی از زندگی خود را فارغ از ساعات خواب که یک سوم زندگی ما را در بر می‌گیرد مشغول کار و انجام فعالیت‌های ضروری خود هستند و کمتر زمانی را برای سازندگی و پرورش شخصیت و روح خود و لذت بردن از زندگی می‌گذارنند. برای این افراد اوقات فراغت می‌تواند چیزی بسیار بیش از فعالیت‌های فردی و غیر سازنده‌ای همچون تماشای تلوزیون، گشت زدن در اینترنت و صفحات مجازی همچون فیسبوک و اینستاگرام و تلگرام، خواب و فعالیت‌های بی‌هدف در فضای خانه باشد.

اما با این حال مشاهدات نشان می‌دهد بیشتر افراد به جای فعالیت، حضور در اجتماع، دیدار آشنایان و گشت و گذار در طبیعت و سفر به فعالیت‌های بی‌تحرک همچون سریال دیدن و گوش دادن به موسیقی، بازی‌های رایانه‌ای و … می‌پردازند فارغ از اینکه برای ساعت‌هایی که از کار رسمی رها شده‌اند برنامه‌ای داشته باشند تا هم بتوانید به تفریحات روحی و جسمی و هم پرورش و رشد شخصی دست یابید.

۲- برای ساعات بیکاری با خودتان مسابقه بگذارید

فعالیت‌های هفتگی و روزانه موجب می‌شود تا با نزدیک شدن به آخر هفته و دیدن یک روز تعطیل در تقویم، تمام آن روز را جهت رسیدگی به کارهای عقب افتاده در حالی که زمان اوقات فراغت و استراحتتان است، در نظر بگیرید. کارهایی که اگر آن روز را به محل کار، دانشگاه یا مدرسه رفته بودید کمتر شما را خسته می‌کرد.

۳
-در اوقات فراغت تلویزیون را خاموش نکنید

شما تا فرصتی را برای استراحت بدست می‌آورید، سعی می‌کنید انواع فیلم و سریال‌های جدید و تکراری را بدون وقفه تماشا کنید؛ البته این عمل صرفا برای آنکه زمانتان سپری شود می‌تواند راهکار خوبی باشد، اما با پایان ساعت فراغتتان در نهایت خواهید دید اتفاق مثبتی رقم نخورده است. در تفریحاتی، چون تماشای تلویزیون که فرد در منفعلانه‌ترین حالت قرار می‌گیرد احساس رضایت و خشنودی کمتری نسبت به زمانی که یک اوقات فراغت فعالانه داشته، بدست خواهد آورد.

۴-تن‌هایی را انتخاب کنید

حجم زیاد کار و درس و زندگی روزمره در طول هفته موجب می‌شود تا در انتهای هفته برای یک تنهایی و خوابیدن برنامه ریزی کنید؛ بعد از گذشت چند ساعت از این ساعات استراحت به جای آنکه احساس نشاط به شما دست دهد، افسرده و ناراحت به نظر می‌رسید در حالی که تصور می‌کردید به تنهایی می‌خواهید بهترین اوقات فراغت را سپری کنید.

۵-علاقه دیگران را بر علاقه خود ترجیح دهید

اوقات فراغت تنها برای خوابیدن و تماشای تلویزیون نیست. بسیاری از افراد با شرکت در برنامه‌های فرهنگی و هنری و کلاس‌های مختلف آموزشی احساس رضایت و شادی بیشتری می‌کنند. اما گاهی نظر و علاقه دیگران مانع شما برای انجام کارهایی که به آن گرایش و احساس خوبی دارید، می‌شود. معرق، خیاطی، آموزش زبان خارجی، نقاشی، سفالگری، موسیقی و… هر آنچه شما را راضی می‌کند بدون در نظر گرفتن آینده مالی و غیرمالی، هنری که قرار است یاد بگیرید را برای پر کردن اوقات فراغتتان دنبال کنید.

۶-برای تفریح بیشتر باید پول بیشتری هزینه کنید

تصور اغلب افراد این است که برای انجام تفریحات و شادی و گذراندن اوقات فراغت باید تا می‌توانند هزینه کنند و هر چقدر این هزینه کردن بیشتر باشد نشاط و رضایت بیشتری عاید آن‌ها می‌شود؛ در حالی که آن‌ها وقتی مبلغ زیادی را برای یک تفریح اختصاص می‌دهند انتظارشان از میزان شادی که باید بدست بیاورند بالا می‌رود و زمانی که این انتظار محقق نشود نه تنها از اوقات فراغت پرهزینه لذت نخواهند برد که برای آن‌ها شکست هم محسوب می‌شود. لازم نیست همیشه به دنبال اوقات فراغت پر زرق و برق باشید؛ برنامه ریزی اقتصادی خود را برای گذران این اوقات در نظر بگیرید.

۷-به روز و ساعات آخر تعطیلات فکر کنید

ترس رسیدن فردای بعداز تعطیلات موجب می‌شود تا مدتی که شما در استراحت هستید نتوانید از آن بهترین استفاده را ببرید. نگرانی و تشویش مانعی برای رضایت و خوشحالی شما در طول اوقات فراغت می‌شود.

اوقات فراغت سالم؛ جامعه سالم

اوقات فراغت بستر مناسبی برای جریان نیکوکاری، رشد شخصیت و اعتلای وجود و یا زمینه همواری است برای بروز اختلالات رفتاری و انحرافات اخلاقی و بزهکاری‌های اجتماعی. امروز به علت اهمیت و آثار سازنده و مثبتی که در نتیجه بهره‌بری مطلوب از اوقات فراغت در زمینه‌های مختلف (بهداشت روانی، خلاقیت و نوآوری، توسعه مهارت‌های شناختی و شکوفایی استعدادها، تقویت مهارت‌های حسی و حرکتی اصلاح رفتارها و صلاح شخصیت) می‌توان داشت.

اوقات فراغت راه‌های بهره‌بری مطلوب و جامع و پیش‌بینی آزاد و فرصتی فارغ از کار موظف و بهره‌بری از آن و مهم‌ترین گام در پیشگیری از آسیب‌های جسمی و ذهنی و حفظ بهداشت روانی بوده و فقدان آن باعث افزایش اضطراب و فضای روانی گردیده زمینه اختلال در قوای حسی و ادراکی را فراهم آورده و فرد در تفکر مولد و خلاق با مشکل جدی مواجه می‌شود بنابراین بی‌توجهی به اوقات فراغت نه تنها ما را از دستیابی به مزایای آن باز می‌دارد بلکه ما را به سوی انواع انحرافات و آسیب‌ها هدایت می‌سازد.