از زمان شروع این پاندمی شاهد هستیم که شوک های مخربی بازارهای مالی را تحت تاثیر قرار داده و اقتصادهای در حال توسعه همانند ایران که با محدود شدن درآمدهای نفتی، بیشترین سرمایه گذاری را بر بخش خدمات به ویژه گردشگری کرده بود، بیشترین صدمه را دید. بیکاری نیروی انسانی و ایجاد شکاف با زنجیره عرضه جهانی در بلند مدت آسیب جدی به اقتصاد کشور وارد خواهد ساخت که نیاز به اقدامات سیاسی فوری دولت خواهد بود. جدای از این پاندمی که اقتصاد جهان را درگیر ساخته است، تحولات سیاسی که در گوشه و کنار جهان در حال رخ دادن است نیز فضای اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار می دهد. تنش های میان چین و آمریکا بر سر هنگ و کنگ، لغو هدف‌گذاری نرخ رشد توسط چین و اعتراضات گسترده در آمریکا به دلیل نژادپرستی باعث شد تا نرخ دلار در هفته گذشته روند صعودی را طی نماید و با رشد ۱۹.۶ درصدی به نرخ ۱۷۶۹۰ تومان در آخرین روز معاملاتی برسد. با توجه به باز شدن تقریبی مرزها و وارد شدن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی، سمت عرضه اندکی تقویت شده و ممکن است در هفته های آتی منجر به کاهش نرخ صعودی دلار گردد. اما تا نرخ دلار در مرز ۱۷ هزار تومان قرار دارد، انتظارها بر افزایش این نرخ وجود دارد. سکه نیز همانند هفته های اخیر با تبعیت از نرخ دلار روند صعودی داشته و توانسته رشد ۱.۸ درصدی را در هفته گذشته به ثبت برساند. اما روند قیمت طلای جهانی به سمت پایین تمایل داشت و به مرز ۱۷۰۰ دلار نزدیک شد.
در این میان نمی توان از اثر بازار سهام بر نرخ دلار و سکه غافل ماند. در هفته های اخیر شاهد کاهش شاخص کل سهام بودیم و با توجه به تداوم روند کاهشی آن، ورود جریان نقدینگی به آن کاهش یافته است اما در هفته گذشته ورق برای این بازار برگشت و توانست با رشدی ۹.۵ درصدی پس از دو هفته افت مجددا به فاز صعودی بازگردد. به نظر می رسد کاهش جذابیت بازارهای مالی موازی در کنار کاهش نگرانی ها از عرضه سهام عدالت در بورس، باعث رشد مجدد این بازار شده است اما پیش بینی می شود که این افزایش به اندازه ماه های فروردین و اردیبهشت نخواهد بود.
با باز شدن مرزها و از سرگیری مبادلات تجاری، آن چه بیش از هر چیز حائز اهمیت است اتخاد سیاست های تجاری مناسب هم در راستا با سیاست های ارزی و هم متناسب با شرایط ویژوه کروناست. صادرات در اردیبهشت رشد ۶۰ درصدی را نسبت به فروردین به ثبت رساند با این حال همچان تراز تجاری کشور منفی و به نفع واردات است.
با کاهش محدودیت های مربوط به ویروس کرونا، احتمال افزایش تقاضا برای نفت در بازارهای جهانی رو به افزایش است و تمدید دوره توافق کاهش تولید توسط اعضای اوپک پلاس باعث تقویت قیمت جهانی نفت شد. قیمت نفت اوپک با رشد ۲۰ درصدی به بشکه ای ۳۴.۸۴ دلار در آخرین روز هفته گذشته رسید. قیمت نفت خام آمریکا حدود ۵ درصد و قیمت نفت برنت حدود ۱۳ درصد رشد قیمت را در هفته جای شاهد بوده اند. چنانچه تقاضا برای نفت با کاهش محدودیت های اجتماعی افزایش یابد و کشورهای عضو اوپک پلاس بر خلاف توافق، تولید را مجدد افزایش دهند، امکان ایجاد اختلال در این بازار و سقوط شدید قیمت آن دور از ذهن نیست. ارز دیجیتال بیت کوین در هفته گذشته چار نوسانات شده و پس از افزایش چشمگیر ۸ درصدی در روز سه شنبه، در روز بعد به ۹۵۲۳ دلار کاهش یافت. افزایش فروش این ارز دیجیتال از سوی استخراج‌کنندگان و کاهش تقاضا دلیل اصلی این کاهش قابل توجه عنوان میشود. در خصوص قیمت فلزهای اساسی نیز با رفع محدودیت ها و بازگشایی مجدد کارخانجات روند بهبود را آغاز کردند. فلز مس با رشد ۵.۵ درصدی در رتبه نخست و بعد از آن سنگ آهن با رشد ۴.۷۶ درصدی قرار دارد.
* رییس اتاق بازرگانی شیراز
۲۲۳۲۲۷
