مواد قندی و نشاسته ای

مواد قندی موجود در کربوهیدرات ها می توانند منبع مهمی از انرژی در زمانی باشند که به آنها نیاز است. اگر بدن احتیاج فوری به تمام انرژی های موجود در مواد غذایی نداشته باشد، ممکن است آنها را به شکل قند در کبد و عضلات ذخیره نماید. اگر یک فرد مواد قندی بیشتری از آنچه باید استفاده یا ذخیره شود بخورد، بدن او این مواد را برای استفاده های بعدی، تبدیل به سلول های چربی می کند. اگر این انرژی مورد نیاز نباشد، در سلول های چربی باقی می ماند و زیاده روی در هر وعده غذایی می تواند به تدریج منجر به اضافه وزن و چاقی شود.

راه های کاهش مصرف مواد قندی و نشاسته ای

روش های ساده ای برای حذف مواد قندی و نشاسته ای از یک برنامه غذایی وجود دارند، بدون آنکه احساس کنیم که رژیم محدود کننده ای داریم. در ادامه به نکات و ترفندهایی برای کاهش مصرف مواد قندی و نشاسته ای اشاره می شود:

۱– مصرف نان و غلات فرآوری شده را محدود کنید:

 وقتی به مواد قندی و نشاسته ای فکر می کنید، یکی از اولین چیزهایی که ممکن است به ذهن بیاید، نان است. نان های امروزی به ویژه نان های سفید ممکن است دارای آردهای فرآوری شده باشند که مقدار کمی فیبر دارند و منبع مواد قندی هستند، ولی بر اساس مقاله منتشر شده در نشریه مرض قند و بیماری های مربوط به سوخت و ساز بدن ، چاقی و درمان های آنها، غلات فرآوری شده ممکن است خیلی ناسالم تر از مواد قندی موجود در میوه ها و سبزیجات باشند.

حذف نان ها و غلات فرآوری شده می تواند از سخت ترین کارها باشد ولی در عین حال می تواند برای افرادی که بدنبال کم کردن وزن از طریق کاهش مصرف مواد قندی هستند، بسیار مهم باشد.

افراد ممکن است فکر کنند که نخوردن نان و محصولات مربوطه مشکل است ولی اگر این کار بتدریج انجام شود، امکان پذیر می باشد. یک نمونه از اینکه چگونه فردی می تواند اینکار را انجام دهد، توقف استفاده از ساندویچ ها و غذاهای فوری و بسته بندی شده، کلوچه ها و بیسکویت ها در هفته اول اجرای رژیم غذایی است.

در هفته دوم افراد باید تلاش کنند که از مواد غذایی که حاوی شیرینی و کلوچه هستند، استفاده نکنند. در هفته سوم افراد می توانند نان را از برنامه غذایی خود حذف نمایند و به همین ترتیب ادامه دهند تا اینکه تمام مواد غذایی را که شامل نان هستند از رژیم غذایی خود کنار بگذارند.
۲- کاهش مواد قندی و نشاسته ای با پیدا کردن جایگزین هایی مثل سبزیجات:

در بسیاری از مواقع، نمونه هایی از سبزیجات فاقد مواد قندی وجود دارند که می توانند نیاز به نان را مرتفع نمایند. مثلا کدو سبز خرد شده یا کدو تنبل له شده، خمیر مناسبی برای پاستا هستند. گل کلم خمیر شده می تواند جایگزین بدون قند برای سیب زمینی خمیر شده باشد و همچنین می تواند جایگزین خمیر پیتزا شود.
۳- برای آردها جایگزین پیدا کنید:

آردهایی که به مقدار کم دارای مواد قندی و نشاسته ای هستند، قابل دسترسی می باشند. آردهای ساخته شده از بادام و فندق و بلوط می توانند برای یک برنامه غذایی فاقد قند مناسب باشند. بسیاری از افرادی که این رژیم غذایی را دارند، از آرد نارگیل نیز استفاده می کنند.

آردهای دارای مواد قندی و نشاسته ای کم، قابل تغییر و قابل انعطاف هستند و ممکن است افراد بخواهند در برنامه غذایی خود، از آنها برای جوجه سرخ شده و خمیر پیتزا، کلوچه ها و شیرینی ها استفاده نمایند.
۴- قندهای اضافی در نوشیدنی ها را محدود کنید:

حذف مواد قندی از غذاها موضوع مهمی است ولی قندها در بسیاری از نوشیدنی ها نیز وجود دارند که در بعضی موارد عجیب و غیر منتظره هستند. نوشیدنی هایی که دارای قند هستند عبارتند از:

    سودا
    نوشابه های انرژی زا
    چای سرد
    نوشابه های حاوی میوه
    نوشابه های مخصوص ورزشکاران

حتی نوشیدنی هایی که به نظر سالم می رسند، مثل آبمیوه ها نیز ممکن است حاوی مقدار زیادی شکر باشند. نوشیدنی های دارای قند بطور کلی ناسالم هستند و همانطور که از سوی مراکز جلوگیری و کنترل بیماری ها اعلام شده، این گونه نوشیدنی ها ممکن است منجر به بروز مشکلات زیر شوند:

    اضافه وزن و چاقی
    بیماری های قلبی
    بیماری کلیه
    بیماری کبد چرب
    بی نظمی در سوخت و ساز بدن مثل دیابت نوع ۲
    پوسیدگی دندان
    نقرس

محققینی که مقاله ای را در نشریه مرض قند و غدد به چاپ رساندند، یادآوری نمودند که نوشیدنی ها مانند غذاها باعث احساس سیری در افراد نمی شوند و فردی که مواد قندی را بصورت مایع موجود در نوشابه ها می نوشد، ممکن است حتی نفهمد که آنها دارای قند زیاد هستند و شاید هنوز احساس گرسنگی نماید، لذا احساس گرسنگی پس از مصرف مواد قندی ممکن است منجر به پرخوری و اضافه وزن گردد. یکی از آسان ترین راه ها برای حذف مواد قندی غیر لازم در یک رژیم غذایی، کنار گذاشتن کامل نوشیدنی های دارای قند است.

مواد قندی و نشاسته ای
۵– کاهش مواد قندی و نشاسته ای با جایگزین هایی برای نوشیدنی های حاوی قند:

آب دارای هیچ گونه مواد قندی نیست ولی راه های زیادی وجود دارند که میتوان آب را مزه دار کرد و به آن طعم گیاهی مناسبی داد. افراد می توانند نوشابه های دارای قند را با نوشیدنی های غیر شیرین عوض کنند مثل آب های نشاط آور و هیجان آوری که حاوی شکر طبیعی هستند و دارای ویتامین ها و مواد معدنی نیز می باشند.

اگر قطعات خرد شده میوه ها را در طول شب در ظرف آب قرار دهیم، بسیاری از این گیاهان و میوه ها و سبزیجات می توانند مزه های خوبی را به آب اضافه کنند. میوه ها و سبزیجاتی که میتوانند بدین منظور استفاده شوند عبارتند از:

    قطعات پرتقال
    لیمو
    گریپ فروت
    خیار
    انواع توت
    برگ های نعناع
    برگ های ریحان
    برگ های گشنیز
    جعفری
    اکلیل کوهی

پس از خیساندن این مواد در طول شب، آب مزه دار شده را از صافی رد کنید و آنرا درون بطری بریزید و در طول روز بنوشید. این گونه نوشیدنی ها می توانند جایگزین خوشمزه ای برای نوشابه های حاوی قند باشند.
۶- از مصرف غذاهای آماده و بسته بندی شده اجتناب کنید:

این گونه غذاها می توانند برای یک رژیم غذایی شامل مواد قندی خطرناک باشند زیرا اکثرا دارای آرد و شکر و مواد نشاسته ای مثل سیب زمینی و غلات هستند. شاید این غذاها وسوسه کننده باشند ولی بهترین کار خودداری از مصرف آنهاست، مگر اینکه از منابع غذایی کامل مثل میوه ها و آجیل ها ساخته شده باشند.
۷- غذاهای دارای قند کم را پیدا کنید:

وقتی می خواهیم مصرف مواد قندی را کاهش دهیم، برای اکثر مردم مشکل است که بدانند از چه غذاهایی باید استفاده کنند. بیشتر غذاهای آماده حاوی مقادیر زیادی از قند و نشاسته و ترکیباتی مثل سیب زمینی و غلات هستند. دسترسی به جایگزین های دارای قند و نشاسته کم، می تواند منجر به مقاومت در برابر استفاده از غذاهای ناسالم گردد. بعضی از مواد غذایی سالم و قابل دسترسی عبارتند از:

    بادام
    فندق
    گردو
    پنیر
    تخم مرغ آب پز

تخم مرغ می تواند به عنوان بخشی از یک صبحانه یا وعده سبک غذایی مفید استفاده شود. تخم مرغ حاوی قند کم و پروتئین زیاد است که می تواند به فرد کمک کند که برای مدت طولانی تری در روز احساس سیری نماید.

یک تحقیق چاپ شده در نشریه پژوهش راجع به مواد غذایی اعلام نمود که مردان چاقی که صبحانه ای مانند تخم مرغ آب پز می خورند، مواد قندی بسیار کمتری نسبت به مردانی مصرف می کنند که صبحانه آنها فاقد تخم مرغ آب پز است.

نکات مفید دیگر:
نکات زیر ممکن است به افرادی که دارای رژیم غذایی حاوی قند کم هستند کمک نماید:
کاهش مواد قندی و نشاسته ای با سفارش دادن غذای دارای پروتئین:

چون حذف مواد قندی تبدیل به یک روش محبوب برای کاهش وزن شده است، موضوعاتی مطرح شده اند تا به توضیح رژیم غذایی قابل اجرا بپردازند. مثلا سفارش همبرگر یا ساندویچ بدون نان، یک راه ساده برای کاهش حجم زیاد مواد قندی یا نشاسته ای یک غذا می باشد.

بسیاری از رستوران ها برگ های کاهو یا سبزیجات را به عنوان جایگزین نان پیشنهاد می کنند، به طوری که میتوان ساندویچ را با دست نگه داشت و حتی در حال راه رفتن میل نمود.

این روش دارای گزینه های دیگری نیز هست و در اکثر مواقع میتوان بسادگی مواد غذایی حاوی نشاسته و قند مثل سیب زمینی یا نان تست را حذف کرد و به جای آنها از سبزیجات استفاده نمود.
در رستوران ها لیموی اضافی بخواهید:

در یک رستوران شاید امکان انتخاب نوشیدنی های حاوی قند کم وجود نداشته باشد و انسان میل زیادی به مصرف اینگونه نوشابه ها داشته باشد. تکه ها یا برش های لیمو می توانند جایگزین های ساده ای باشند که در اکثر رستوران ها در دسترس هستند.

اگر شخصی تقاضای لیموی اضافی برای ریختن در لیوان آب خود بنماید، می تواند تجربه مفید و مثبتی باشد زیرا لیمو طعم آب را بهتر می کند و هضم غذا را آسانتر می نماید.

وقتی میل انسان به نوشابه های حاوی قند زیاد باشد، شیرین کننده های کم قند می توانند مزه مناسبی به نوشیدنی بدهند و مثل یک لیموناد کم قند به نظر برسند.
برچسب های مواد غذایی را بدقت بخوانید:

این برچسب ها حاوی تمام اطلاعات اساسی راجع به یک غذای خاص هستند و کار را برای افراد بسیار آسان می کنند که بدانند چه موادی وارد بدن آنها می شود. مطالعه این برچسب ها و مقایسه آنها با برنامه غذایی فاقد مواد قندی و نشاسته ای ، می تواند به سادگی بگوید که قند و نشاسته در کجا پنهان شده اند.

وقتی به برچسب یک بسته غذایی نگاه می کنید، باید به کلیه مواد قندی و نشاسته ای و همچنین مقدار فیبر آن دقت کنید چون این کار باعث می شود که متوجه میزان واقعی قند و نشاسته موجود در آن شوید.

با مقایسه مواد قندی واقعی با توصیه های موجود در رژیم غذایی یک فرد، میتوان اقدام به حذف آنها نمود و این کار وقتی آسانتر میشود که بدانیم چه غذاهایی مناسب تر هستند تا در برنامه غذایی فرد قرار گیرند.

دکتر سلام