پس از زلزله ویرانگر در ترکیه و سوریه، اطلاعات نادرستی در فضای مجازی منتشر شده است که نشان می‌دهد این زلزله توسط یک برنامه تحقیقاتی آمریکا به نام هارپ ایجاد شده است. اما هارپ چیست و چرا به بلایای طبیعی مرتبط شده است؟ از زمان وقوع زلزله مهیب ترکیه و سوریه در روز ۶ فوریه که منجر به کشته شدن بیش از ۴۴ هزار نفر شد، میلیون‌ها پست در توییتر منتشر شده که در آنها اطلاعات، عکس‌ها و ویدیوهایی از این فاجعه به اشتراک گذاشته شده‌اند. بعضی از این پست‌ها «هارپ»، یک فرستنده قوی واقع در آلاسکای آمریکا، را مسئول ایجاد زلزله دانسته اند.
هارپ چیست؟
هارپ (HAARP) حروف اختصاری اول «برنامه پژوهشی شفق قطبی فعال با فرکانس بالا»ست. این تأسیسات را ارتش آمریکا در سال ۱۹۹۰ ایجاد کرد و از سال ۲۰۱۴ اداره آن به عهده دانشگاه آلاسکا در فربنکز بوده است.
از این فرستنده برای مطالعه یونوسفر استفاده می‌شود که منطقه‌ای است که در آن جو زمین با فضا تلاقی پیدا می‌کند. سیستمی که از مجموع آنتن هایی مخصوص تشکیل شده که 180 برج آلومینیومی با ارتفاع 50 متری آن را تشکیل می دهد. برنامه ای که البته هدف اولیه آن نظامی بوده است.
اطلاعات نادرست درباره هارپ
از همان لحظات ابتدایی زلزله بود که شایعات قوت گرفتند. اکانت های مختلفی از پست‌هایی را درباره هارپ در توییتر منتشر کرده بودند. ربات های شمارشگر بی بی سی جهانی در گزارش شان ادعا کرده اند بیش از 550 هزار بار کلید واژه هارپ با محتواهای مختلف تولید و منتشر شده است.
نمونه هایی مثل این: «در ترکیه واقعاً چه اتفاقی افتاده است … از هارپ و مهندسی آب‌وهوا استفاده کردند!»
یا کاربر دیگری که ویدیویی را از پرندگان منتشر کرده نوشته بود :« حیوانات درست پیش از زلزله «رفتار عجیبی» داشته‌اند» و پرسیده بود آیا ترکیه «مورد حمله هارپ قرار گرفته ؟»
ابرهای عجیب بورسا که عصر روز زلزله در آسمان دیده شدند ، کیلومترها با کاهرامان ماراش فاصله داشتند شروعی بر این شایعات بودند. ابرهای عدسی شکل که بعدتر مشخص شد بر اثر پدیده ای جوی حاصل از وزش باد در عرصه های بالایی هستند و رودبادها آنها تشکیل می شوند اما بهانه ای شدند برای دخالت های بشری در زلزله . ابرهایی که از ایران تا آرژانتین هم دیده شدند و حساسیت ایجاد کردند.
، بی بی سی جهانی برای این شایعات هارپ به سراغ جسیکا متیوز، مدیر برنامه هارپ رفته اند:«تجهیزات پژوهشی در مقر هارپ نمی‌تواند بلایای طبیعی را ایجاد یا تقویت کنند.» آرون ریدلی، استاد علوم اقلیمی و فضایی در دانشگاه میشیگان با این نظر موافق است و می‌گوید:«مطلقاً هیچ شاهد علمی دال بر اینکه هارپ بتواند آب و هوا را کنترل کند وجود ندارد.»
این تایید را البته در ایران، اساتیدی مثل مهدی زارع زلزله شناس و فریبرز ناطقی الهی استاد مهندسی سازه تایید کرده اند و در مصاحبه های شان با خبرآنلاین شایعه هارپ را رد کرده اند.
هارپ چه می‌کند؟
بی بی سی در گزارش خود نوشته است:«هارپ در اصل برای تحقیق درباره اثر یونوسفر بر ارتباطات نظامی و غیرنظامی و سیستم‌های ناوبری ایجاد شد.» اگرچه با یک جست و جوی ساده اینترنتی درباره هارپ به این پاسخ می رسید:« هارپ در دوران جنگ سرد با این هدف راه‌اندازی شد که روش‌هایی را برای ارتباط با زیردریایی ها به سلاح اتمی کشف کند. این زیردریایی‌ها در آن زمان اهمیت استراتژیکی فراوانی داشتند چرا که اصل «تضمین نابودی متقابل» در جنگ هسته ای را محقق می‌ساختند. اما این پروژه حتی از قبل از ساخت خود با شایعات فراوانی در مورد هدف و کاربردهای آن گره خورده‌است. تئوری‌های توطئه گوناگونی در مورد آن مطرح شده و از انتشار پرتوهای مرگ تا کنترل ذهن به آن نسبت داده شده‌است. تکمیل هارپ حدود دو دهه طول کشیده و ۲۵۰ میلیون دلار هزینه‌های ساخت و عملیاتی آن بوده‌است..»
هرچند این پروژه از ابتدای ۲۰۰۰ با واگذاری به دانشگاه آلاسکا واگذار شد. تقریبا از آن زمان یک اجماع میان دانشمندان به وجود آمده که این پروژه دیگر نظامی نیست. و اساسا هارپ نمی تواند چنین لرزش های عظیمی ایجاد کند.در گزارش بی بی سی آمده است:«اختلالاتی که به طور طبیعی در یونوسفر رخ می‌دهند می‌توانند سیگنال‌های رادیویی مخابره شده از زمین را که برای انواع فناوری‌های مدرن از جمله ماهواره‌های مکان‌یاب جی‌پی‌اس، سیستم‌های وای‌فای و فضاپیماها و ارتباطات رادیویی ضروری‌اند، مختل کند.
پرفسور ریدلی می‌گوید: « در یونوسفر ممکن است با فرایندهای متلاطم روبرو شوید … که می‌تواند امواج رادیویی را جذب کند و ارتباطات پس از آن میسر نخواهند بود و سیگنال‌های رادیویی در یونوسفر گم می‌شوند.»
پیش‌بینی این تلاطم ها دشوار است در نتیجه دانشمندان در هارپ از فرستنده‌های رادیویی با فرکانس بالا برای گرم کردم بخش‌های کوچکی از یونوسفر استفاده می‌کنند و شرایطی مشابه با آن‌چه که در طبیعت اتفاق می‌افتد ایجاد می‌کنند تا بتوانند آنها را مطالعه کنند.
جسیکا متیوز می‌گوید که این فرایند باعث بروز حوادث آب و هوایی نمی‌شود: «امواج رادیویی در طیف‌هایی که هارپ ارسال می‌کند در آن دو لایه جو که شرایط آب و هوایی زمین را ایجاد می‌کنند جذب نمی‌شوند.»
دیوید هایسل، استاد علوم زمین و فضا در دانشگاه کورنل موافق است که هارپ نمی‌تواند بر آب و هوا اثر بگذارد. او می‌گوید: «این چیزها را واقعاً نمی‌شود در یک جمله با هم آورد و حقیقتاً هیچ ارتباطی با هم ندارند.»
بیشتر بخوانید:
اتهامات دیگر هارپ!
در این گزارش آمده است: «نظریه‌های توطئه پس از بروز هر فاجعه‌ای در رسانه‌های اجتماعی شدت می‌گیرند.»
در سال ۲۰۲۲ که در شهر کارلوو در بلغارستان سیل رخ داد، به غلط در رسانه‌های اجتماعی ادعا شد که آن باران شدید را هارپ ایجاد کرده است. هارپ به غلط مسئول بروز سیل‌های مهلک در چین و آتش‌سوزی‌های گسترده در جنگل‌های ترکیه در سال ۲۰۲۱ نیز قلمداد شده است.
بعد از وقوع گردباد ایان در کارائیب و جنوب شرق آمریکا در سال ۲۰۲۲، ادعاهای غلط دیگر درباره هارپ به رسانه‌های اجتماعی سرازیر شدند.» شایعاتی که برای هیچ یک مستندات علمی وجود ندارد . پیشتر خبرآنلاین در گزارشی درباره هارپ و شایعاتش نوشته بود.
۲۲۷۲۲۷
