به گزارش خبرآنلاین از چابهار دانشگاه سیستان و بلوچستان که به نقل از دکتر رضایی، رییس این واحد آموزشی، اگرچه پتانسیل‌هایی در زمینه‌های صنعتی، معدنی، کشاورزی، خدمات و صنایع خلاق دارد اما لازم است رشته حوزه‌های اقتصاد محور بصورت تخصصی در دانشگاه‌های استان راه‌اندازی شود. گفتگوی دکتر غلامرضا رضایی، رییس دانشگاه سیستان و بلوچستان با چابهارتایمز را در ادامه می‌خوانید.
با توجه به سابقه شما در حوزه آموزشی، رابطه آموزش و توسعه اقتصادی را چطور می‌بینید؟
اگر بخواهیم تولید، اشاعه و بهره گیری از دانش و مهارت را در جهت توسعه اقتصادی به کار بگیریم، نیازمند همکاری، تعامل و یادگیری بازیگران متعدد استانی و فرا استانی هستیم.دانش و مهارت در میان خرده سیستم‌های اجتماعی جریان پیدا می‌کند و از این طریق بر نوآوری و پایه دانشی و مهارتی جامعه تاثیر می‌گذارد.تبادل دانش و مهارت میان چهار خرده سیستم زیر مسیر توسعه استان را رقم می‌زند: نظام آموزشی شامل مدارس، دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی (سرمایه انسانی)، نظام اقتصادی شامل صنایع، بنگاه‌ها، بانک‌ها و خدمات کسب و کار (سرمایه اقتصادی)، نظام سیاسی که قوانین و جهت‌گیری منطقه را در حال و آینده تعیین می‌کند (محیط سیاسی و قانونی)، نظام مدنی که دو نوع سرمایه را فراهم می‌کند: سنت‌ها، باورها و ارزش‌های مبتنی بر فرهنگ (سرمایه اجتماعی) و رسانه ها نظیر رادیو و تلویزیون، روزنامه و … (سرمایه اطلاعات).
▫ ️تربیت نیروهای متخصص و ماهر در استان در چه شرایطی است؟
دانشگاه‌های بسیار متنوعی در استان فعال است که دانشگاه سیستان و بلوچستان به‌عنوان قدیمی‌ترین و شاخص‌ترین دانشگاه استان شناخته می‌شود که ظرفیت علمی و دانش قابل قبولی داشته و دامنه رشته‌های متنوعی در این دانشگاه دایر می‌باشد. این دانشگاه به‌عنوان قطب علمی استان شناخته می‌شود و پتانسیل ظرفیت‌سازی بسیاری دارا است. از طرف دیگر دانشگاه فنی حرفه‌ای و دانشگاه جامع علمی کاربردی نیز در استان به تربیت تکنسین ماهر می‌پردازند که به‌عنوان مراکز مهارت محور مطرح می‌باشند و به دلیل محدودیت در زیرساخت فناوری و مهارتی در فاز در حال توسعه قرار دارند.
رشته‌های دانشگاهی استان عمدتا در حوزه علوم انسانی، فنی و مهندسی عمومی تمرکز یافته‌اند. در حالی که یکی از مزیت‌های استان در زمینه خدمات (به‌ویژه بازرگانی) است. رشد سریع رشته‌های دانشگاهی، تناسب بازار کار و رشته‌های تحصیلی را برهم زده است. در صورتی که می‌بایست به تناسب نیاز منطقه، رشته‌های تحصیلی مشخص شده و دانشجویان به سمت رشته‌های مورد نیاز سوق داده شوند.
▫ ️نظر شما درباره ارتباط رشته‌های دانشگاهی استان و صنایع فعال برای تامین نیروی انسانی چیست؟
بخشی از رشته‌های تحصیلی در استان مبتنی بر مزیت‌های نسبی استان نبوده و گسست میان رشته‌ها و نیازهای صنعت و جامعه به این شکاف افزوده است. برای مثال علیرغم آنکه استان سیستان و بلوچستان در حوزه انرژی تجدید پذیر، گیاهان دارویی، محیط‌زیست، هنر و … دارای پتانسیل است ولیکن رشته‌های کاربردی در این حوزه یا شکل نگرفته و یا به‌صورت محدود می‌باشد.در بخش آموزش‌های مهارتی هم تنها 18 درصد از رشته‌ها در حوزه خدمات بازرگانی که بخش مزیت‌دار استان محسوب می‌گردد تمرکز یافته است. سیستان و بلوچستان در بخش کشاورزی و کشت میوه‌های گرمسیری نیز دارای مزیت می‌باشد که این رشته صرفا به همراه زیربخش‌های متنوع مانند پرورش خرما در مراکز فنی و حرفه‌ای این استان آموزش داده می‌شود و علیرغم ظرفیت های مناسب استان، آموزش‌های متناسب با حوزه خدمات بازرگانی، بازاریابی، بسته‌بندی و نگهداری مواد غذایی و خشکبار و حمل‌ونقل در نهادهای آموزشی مرتبط تعریف نشده است.
▫ ️دانشگاه استان سیستان و بلوچستان برای ادامه تحصیل دانشجویان، مشکلی ندارد؟
با توجه به پتانسیل‌های استان سیستان و بلوچستان در زمینه‌های صنعتی، معدنی، کشاورزی، خدمات و صنایع خلاق بسیاری از رشته‌های تخصصی در این حوزه‌ها صرفا تا مقطع کارشناسی در دانشگاه‌های استان تدریس می‌شود و بایستی رشته حوزه‌های اقتصاد محور بصورت تخصصی در دانشگاه‌های استان راه‌اندازی شود.
▫ ️همکاری دانشگاه‌های استان برای توسعه آموزشی چطور پیش می‌رود؟
ایجاد اشتغال پایدار در سیستان و بلوچستان تابع ارتقا مهارت‌های فنی و تخصصی و ارتقا سرمایه انسانی در استان است. به عبارتی حرکت دانشگاه‌ها در استان سیستان و بلوچستان از یک دانشگاه نسل اول و دوم به دانشگاه نسل سوم و چهارم (یک دانشگاه کارآفرین و ارزش‌آفرین و جامعه محور) و حرکت سازمان فنی حرفه ای از یک نهاد آموزشی به یک نهاد مهارت محور، می‌تواند بسترساز توسعه اشتغال استان باشد.
سه قلمرو نهادی دانشگاه، صنعت و دولت در فرآیند نوآوری همپوشانی دارند و نقش‌هایشان با یکدیگر تداخل پیدا می‌کند. دانشگاه علاوه بر فعالیت‌های سابق، ماموریت کارآفرینی و توسعه نوآوری را هم بر عهده دارد و به فعالیت‌های اقتصادی نوآورانه می‌پردازد. در مقابل صنعت به فعالیت‌های تولید و توزیع دانش می‌پردازد و دولت به سرمایه گذاری‌های مخاطره‌آمیز در زمینه‌های تولید دانش، نوآوری و تولید کالا و خدمات یارانه تقاطعی می‌پردازد. در این الگو نظام نوآوری پویاتر است. چهار طرح متعارف در دانشگاه‌های استان به منظور توسعه آموزش و مهارت‌ها پیشنهاد می‌گردد در راستای تقویت ارتباط دانشگاه و صنعت در قالب طرح اینترن شیپ، طرح اکسترن شیپ، طرح کار آموزی و طرح کو آپ که باید مدل اجرایی مناسب در ارتباط بین دانشگاه های استان و صنعت براساس طرح های ذکر شده به وجود آورد.
تربیت نیروهای متخصص بومی برای صنایع استان در چه وضعیتی است؟
دفاتر تحقیق و توسعه علاوه بر استقرار در مراکز صنعتی باید در مراکز دانشگاهی و فناوری مستقر شده تا نیازسنجی نیروی انسانی فنی و مهارتی صورت گرفته و جذب نیروهای نخبه و دارای مهارت دانشگاهی به صورت هدفمند صورت پذیرد. همچنین علیرغم توسعه نظام تسهیلگری اجتماعی در استان و وجود مشکلات حاشیه‌نشینی، فقر درآمدی و ضریب باسوادی اندک، اما خروجی آن تقویت نظام نوآوری اجتماعی نبوده است و نیاز به معماری و بازطراحی و تقویت نظام تسهیلگری اجتماعی و نوآوری اجتماعی و تربیت نیروهای متخصص مرتبط با صنایع استان به‌خوبی مشهود است.
48
