سینماسینما، عزیزالله حاجی‌مشهدی
«کودکان ابری» نخستین فیلم کوتاه رضا فهیمی، با دریافت چند جایزه از جشنواره‌های داخلی و خارجی، انگیزه مناسبی ایجاد کرد تا این کارگردان جوان، اولین فیلم بلند سینمایی خود را با نام «دوباره زندگی» در کارنامه فیلم‌سازی خود به ثبت برساند.
فیلمنامه «دوباره زندگی»- کار مشترک مجید اسماعیلی‌پارسا و امیرمحمد عبدی- که به عنوان یک «درام خانوادگی» به لحاظ گونه‌شناسی در رده «فیلم‌های اجتماعی» جای می‌گیرد، به جز بخشی که گویی قرار است آگاهانه، از مرگ و حادثه منجر به جان باختن پسر خانواده و همسرش، گره‌گشایی روشن و آشکاری نداشته باشد، در مجموع با وسواس و جزئی‌نگری‌های مناسبی نگارش یافته است. صد البته، در طراحی فضای کار و میزانسن‌ها نیز به گونه‌ای عمل شده است که کارگردان اثر را در برگردان فیلم‌نوشت مورد نظر برای فراهم آوردن یک کار سینمایی مناسب، به عنوان ترجمان دیداری– شنیداری یک اثر مکتوب، به نحوی آشکار، موفق جلوه دهد.
شناخت دقیق روان‌شناسی میان‌سالی و آشنایی با پدیده‌های روانی و عاطفی و احساسی آدم‌ها، در مقطع بسیار توفانی و بحرانی میان‌سالی، در مقام فیلمنامه‌نویس یا کارگردان فیلمی با محوریت شخصیت‌هایی که در واپسین سال‌های شادابی و سرزندگی خود به سر می‌برند، به ما این امکان را می‌دهد که بتوانیم تصویری درست‌تر و دقیق‌تر از نقش‌های تازه آدم‌هایی چون اصلان و ریحان، در فضاهای خانوادگی و اجتماعی آنان را به تصویر بکشیم؛ تصاویری که برای بسیاری از مخاطبان فیلم باورپذیر و طبیعی جلوه کند.
از نگاه روان‌شناس صاحب‌نامی چون کارل یونگ رشد شخصیت آدم‌ها، توقف‌ناپذیر و غیرایستا است و تاکید می‌شود که هر آدم سالم و تندرستی، همواره در جست‌وجوی «معنای زندگی» است و بیشتر بزرگ‌سالان، برای ارتقای کیفیت زندگی خود از عامل بسیار مهم و موثر «سازگاری با زندگی» بهره می‌گیرند؛ عامل بسیار تعیین‌کننده‌ای که درنهایت می‌تواند به «موفقیت» و «رضایت از کار و زندگی» آن‌ها منجر شود.
فیلم «دوباره زندگی» به عنوان یک ملودرام خانوادگی و صد البته اجتماعی، با دو شخصیت محوری زن و مرد میان‌سالی که به دلیل تنهایی و آسیب‌پذیری شدیدشان در واپسین سال‌های زندگی، قصد رفتن به خانه سالمندان را دارند، با طراحی فضایی گرم و گیرا، به اثری پرکشش و تاثیرگذار بدل شده است.
گلاب آدینه (ریحان) و شمس لنگرودی ( اصلان) دربازی‌های روان و بسیار طبیعی و بدون مبالغه خود با چنان انعطاف و نرمشی حضور دارند که گاه مخاطب، این شخصیت‌ها را با آدم‌های عادی یک فیلم مستند اشتباه می‌گیرد.
علاوه بر دو شخصیت اصلی و میان‌سال فیلم، دو شخصیت غایب اما بسیار موثر در تصمیم‌گیری ریحان و اصلان در این سال‌های پایانی زندگی مشترکشان، یعنی پسر جوان آن‌ها و همسر خارجی‌اش که نوزاد دختری به نام نگار از آن‌ها باقی می‌ماند، نیز بدون حضور فیزیکی‌شان، بر رفتار و کردار این زوج سال‌خورده تاثیر زیادی باقی می‌گذارند، تا جایی که وجود دختر خردسال همان دو شخصیت غایب، به‌تنهایی موجب می‌شود دوباره روح زندگی در فضای خانه درغبارنشسته آنان جاری شود و آن ترانه عاشقانه قدیمی با حلاوت تازه‌ای شنیده شود.
اعطای جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره تیرانا (آلبانی) به فیلم «دوباره زندگی» و هم‌چنین موفقیت گلاب آدینه در کسب جایزه بهترین بازیگر زن خارجی از جشنواره فیلم «خروس طلایی و صد گل» کشور چین را نیز می‌توان دلیل روشنی برای قابل تعمیم بودن درون‌مایه چنین اثری دانست که به عنوان یک فیلم نجیب و انسانی، فراتر از یک مرز جغرافیایی و فرهنگی – اجتماعی خاص، بر مخاطبان خود تاثیر می‌گذارد.
تازگی داستان و به‌ویژه بکر بودن درون‌مایه اصلی اثر، فیلم «دوباره زندگی» را از کارهای مشابهی که با دست‌مایه یک درام خانوادگی و اجتماعی ساخته و پرداخته شده‌اند، جدا می‌کند . ایفای نقش زنی میان‌سال و خانه‌دار که می‌کوشد ظهور نخستین نشانه‌های بیماری فراموشی (آلزایمر) را آشکارا نادیده بگیرد و آن را حتی از نگاه مرد همراه زندگی‌اش نیز پنهان کند، به دلیل سادگی نقش و نبود لایه‌های پنهان در شخصیت طراحی‌شده در فیلمنامه، کار بازیگر چنین نقشی را به‌راستی دشوار می‌سازد. کار سختی که صد البته گلاب آدینه در نزدیک شدن به نقش و برگردان همه حس‌وحال‌های زنانه- مادرانه چنین شخصیتی، بسیار موفق عمل می‌کند. بازی متفاوت محمد شمس لنگرودی، شاعر، داستان‌نویس، پژوهش‌گر ادبی و هنری و بازیگر سینما، در این فیلم، بعد از حضور در فیلم‌هایی چون «فلامینگو شماره ۱۳» (۱۳۸۹) «پنج تا پنج» (۱۳۹۲)، «احتمال باران اسیدی» (۱۳۹۳) و «رفتن» ( ۱۳۹۵) و هم‌جواری و همراهی مناسب او در کنار بازیگر باسابقه و مجربی چون گلاب آدینه، به گرمی و گیرایی این فیلم بسیار کمک کرده است. اشتیاق درونی شمس لنگرودی به کار کردن با جوانان خوش‌فکر و خلاق نیز انگیزه مضاعفی ایجاد کرده است تا به جای حضور در فیلم‌هایی از کارگردان‌های شناخته‌شده و کارآزموده، به همکاری با فیلم اولی‌ها تمایل بیشتری داشته باشد.
موسیقی کم‌حجم و بسیار مناسب با حال‌وهوای فیلم که ساخته ستار اورکی است، در کنار فیلم‌برداری کم‌نقص (پیمان عباس‌زاده) و تدوین منطبق با حال‌وهوای کُند و کم‌تحرک اثر (کار حمیدرضا قربانی) را باید به سایر امتیازهای مثبت فیلم «دوباره زندگی» اضافه کرد.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
