پاره ای از پدیده های اجتماعی برای زمان های خاصی کاربرد دارند و پاره ای دیگر در طول زمان از مسیر اصلی خود منحرف، و دستاویز عده ای سودجو می شوند. یکی از این موارد کنکور است که برای گزینش بهترین ها از میان جمعیت کشور سالهاست که اجرا می شود. دولتی بودن آموزش هم یکی از دلائل وجود کنکور است. اکنون پس از گذشت سالها مسئولان و مردم نسبت به کارآیی کنکور تردید کرده اند و لذا در پی حذف و یا کمرنگ کردن نقش آنند.
بدیهی است در جائی که تقاضا نسبت به عرضه بیشتر باشد باید نوعی گزینش وجود داشته باشد. نظامی که فارغ التحصیلان را بیشتر برای مشاغل دولتی می خواهد و با توجه به ظرفیت محدودی که استخدام دولتی دارد قطعا باید گزینش صورت گیرد. اما اینکه نحوه آن چگونه باشد خود نیاز به بررسی دارد. ماده واحده زیر برای جلوگیری از خسارت بیشتر و سامان دهی به نیروی انسانی کارآمد تهیه شده است.
ماده واحده
به موجب این قانون از این پس کنکور سراسری حذف و به جای آن موارد زیر تصویب می شود:
۱-دانشگاههای بزرگ و درجه یک کشور (بنا به تعریف) مجازند برای تأمین نیروی علمی و پژوهشی کشور در حوزه های پر رقابت به گزینش دانشجو بپردازند. دانشگاههای درجه دو و سه با همکاری یکی از دانشگاههای بزرگ می توانند الگو برداری کنند.
۲-همه دانشگاهها موظفند دوره کاردانی (دانش توأم با مهارت قابل قبول بازار کار داخل و خارج کشور) را با سهل ترین شرایط در دانشگاه های خود و با استفاده از توان فنی و مهندسی و علمی کشور دایر کنند
۳-سازمان امور اداری و استخدامی موظف است تا شرایط جذب نیروهای کاردان را به نحوی فراهم کند تا در سازمانهای دولتی، خصوصی و تعاونی نیروهای لازم جذب شود و در صورت ماندن آنها در آن مشاغل، ضریب سنواتی کارآیی و مهارتی شاغلان به¬گونه ای رشد کند تا انگیزه لازم برای ماندن در آن مشاغل را داشته باشند. حقوق و مزایای آنها در هر دوره خدمتی در صورت افزایش مهارت، نباید کمتر از سه چهارم همان رشته، در صورت ادامه تحصیل باشد. این سازمان ضریب افزایش حقوق متناسب را حد اکثر ظرف مدت (شش ماه تا یکسال) تعیین و ابلاغ می کند.
۴- وزارت آموزش و پرورش با همکاری بخش دولتی، تعاونی و خصوصی و انجمن های اولیا و مربیان موظف است علم و مهارت آموزی دانش آموزان را به¬گونه ای در مقاطع تحصیلی سامان دهی کند تا دانش آموزان در صورت علاقمندی به ادامه تحصیل، برای شرکت در دوره کاردانی آماده باشند.
۵- صداو سیما موظف است در توجیه فرهنگ مهارت افزایی و کاردانی به ویژه برای خانواده ها اطلاع رسانی کند و تشویق لازم را به عمل آورد.
۶-وزارت کار و رفاه اجتماعی و نیز همه مؤسسات تخصصی و کارشناسی، کارخانجات دولتی و نیمه دولتی و خصوصی موظف اند تا همه امکانات خود را به صورت شبانه روزی در اختیار مهارت افزایی دانش¬آموزان و دانشجویان قرار دهند.
۷- همه کارگاهها، مؤسسات فنی و هنری، کارخانجات تولیدی، صنعتیِ دولتی، تعاونی و خصوصی موظف به همکاری در آموزش دانشجویان و جذب دانش آموختگان از این طریق هستند
۸- دانشگاهها رأساً و یا با همکاری بخش خصوصی معتبر موظف اند با ایجاد مراکز مشاوره، و از طریق فرایند مصاحبه علمی، مهارتی، روانشناختی، زمینه علائق علمی، فنی و حرفه ای آنها را تحقیق و شناسایی، و در صورت لزوم زمینه ادامه تحصیل آنها را فراهم کنند.
۹-هر سه وزارتخانه وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی (با همکاری دانشگاهها)، و آموزش و پرورش برای تأمین نیروی آموزش دهنده موظفند ظرف مدت ششماه الی یکسال آمادگی خود را برای اجرای این طرح اعلام کنند.
۱۰-وزارتخانه های سه گانه آموزشی موظفند نسبت به آمایش اطلاعاتی، آمایش آموزشی، آمایش بوم شناختی، آمایش مهارتها، آمایش شاخص ها، آمایش مراکز مسئول و واسطه ها، و وزارت رفاه و امور اجتماعی، آمایش مشاغل به تفکیک ضرورتها و اهمیت آنها و آمایش استخدامها (دولتی، تعاونی و خصوصی با همکاری سازمان اداری و استخدامی) به صورت شبکه ای و پنجره واحد اقدام کنند. همه سازمانها و مؤسسات دولتی و غیر دولتی موظف به همکاری با آنها هستند. وزارت ارتباطات و شورای عالی مجازی در تسهیل اقدامات زیرساخت الکترونیکی برای شفاف سازی اطلاعاتی نقش فعالی خواهند داشت. دانش آموختگان علم اطلاعات و دانش شناسی در این زمینه همکاری می نمایند.
۱۱-وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری و بهداشت و درمان، و آموزش پزشکی، و آموزش و پرورش بر حسن اجرا و مقایسه روند پیشرفت به صورت نمونه و سپس فراگیر نظارت خواهند داشت.
۱۲- گزارش سالانه پیشرفت کار، دو ماه قبل از آغاز سال تحصیلی توسط سه وزارت خانه بالا و نیز وزارت رفاه و تعاون اجتماعی به شورایعالی انقلاب فرهنگی و کمیسیونهای مرتبط مجلس شورای اسلامی ارائه می شود.
اعتبار سال اول از طریق جایگزینی تمام و یا بخشی از اعتبار سازمان سنجش تخصیص می یابد و برای بقیه سالها در بودجه دولت پیش بینی می شود.
دکتر غلامرضا فدائی/ استاد دانشگاه تهران
