تا به حال برایتان پیش آمده که در حین خواب آبریزش دهان داشته باشید؟ یا حتی کودکانی را دیده‌اید که در سنین کم اکثر اوقات چنین شرایطی دارند؟ خب، ریزش آب دهان در بزرگسالان و کودکان دلایل و علل مختلفی دارد. گاهی اوقات بیماری زمینه‌ای می‌تواند علت این اتفاق باشد و گاها هم تنها سن پایین کودک و عدم داشتن کنترل کافی بر روی عضلات دهان دلیل ماجرا می‌باشد. ما امروز در این مطلب قصد داریم که دقیق‌تر این موضوع را بررسی کنیم و اصلا ببینیم راه‌کاری برای برطرف کردن این آبریزش غیر طبیعی وجود دارد یا خیر. اگر شما هم به دنبال راهکار هستید تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
ریزش آب دهان چیست؟
زمانی که بزاق در خارج از دهان و به صورت کاملا ناخواسته جاری می‌شود در واقع ریزش آب غیر طبیعی دهان دارید. این فرآیند اغلب اوقات به دلیل عضلات ضعیف و توسعه نیافته یا داشتن بزاق دهان بیش از اندازه است. ریزش آب دهان در انگلیسی با نام Drooling شناخته شده و در دنیای پزشکی هم به ترشح بیش از اندازه بزاق دهان Hypersalivation گفته می‌شود.
همان طور که شاید خودتان هم بدانید، غده‌هایی که وظیفه تولید بزاق دهان را دارند غدد بزاقی نامیده می‌شوند. همه ما شش مورد از این غدد را در پایین دهان، گونه‌ها و نزدیک به دندان‌های جلویی داریم. به طور طبیعی و در حالت نرمال این غدد معموما 2 تا 4 پیمانه بزاق در طی یک روز تولید می‌کنند. طبیعتا اگر که تولید بزاق بیشتر از حد نرمال باشد احتمال اینکه ریزش آب دهان را تجربه کنید بالا خواهد بود.
همان طور که در ابتدای متن هم گفتیم آب دهان در دو سال اول زندگی امری طبیعی است. اغلب اوقات هم بین 18 تا 24 ماهگی نوزادان کنترل کامل بلع و ماهیچه‌های دهان را ندارند که همین موضوع هم یکی دیگر از دلایل بزاق خارج از دهان است. در واقع این عزیزان کنترلی بر روی بزاق خود نداشته و به همین خاطر است که بیشتر اوقات اطراف دهان‌شان مرطوب است. علاوه بر تمامی این‌ها در سن دندان درآوردن هم آب دهان در بین کودکان بسیار رایج است.
یکی دیگر از شرایطی که در آن ریزش آب دهان را تجربه می‌کنید در حین خواب است. همچنین ریزش آب دهان در افرادی که شرایط پزشکی و سلامتی خاصی دارند هم اتفاق می‌افتد، بخصوص افرادی که فلج مغزی هستند.
علل ریزش آب غیر طبیعی دهان کدام‌اند؟
ریزش آب دهان می‌تواند نشان دهنده یک وضعیت پزشکی، تاخیر در رشد یا حتی در نتیجه مصرف برخی از داروها باشد. به طور کلی هر چیزی که منجر به تولید بیش از اندازه بزاق دهان، ایجاد مشکل در بلع و همچنین تداخل در کنترل عضلات دهان شود می‌تواند باعث جاری شدن آب دهان خارجی شود. بنابراین می‌توان علل این عارضه را در موارد زیر خلاصه کرد:
سن
آبریزش دهان بعد از تولد شروع شده و با رسیدن سن نوزاد به 3 تا 6 ماهگی بیشتر هم می‌شود که این موضوع امری کاملا طبیعی می‌باشد، مخصوصا زمانی که کودک در فرآیند دندان درآوردن قرار می‌گیرد.
رژیم غذایی
اگر که رژیم غذایی با محتوای اسیدی بالا داشته باشید به احتمال خیلی زیاد ریزش آب غیر طبیعی دهان را تجربه خواهید کرد. این مدل مواد غذایی باعث تولید بزاق بیش از اندازه‌ای می‌شوند.
بیماری‌های عصبی
برخی از بیماری‌ها، بخصوص بیماری‌هایی که اعصاب صورت را درگیر می‌کنند می‌توانند علتی برای ریزش آب غیر طبیعی دهان باشند. بیماری‌هایی مانند فلج مغزی، پارکینسون،اسکلروز جانبی آمیوتروفیک و همچنین سکته مغزی از جمله عارضه‌هایی هستند که قدرت بلع را ضعیف کرده و کنترل عضلات صورت را از فرد می‌گیرند.
علاوه بر تمامی این شرایط بیماری رفلاکس معده، بارداری، آلرژی‌ها، تومورها، عفونت در بالای گردن، عفونت لوزه‌ها و حتی سینوزیت هم می‌تواند باعث تولید بزاق دهان بیش از اندازه‌ای شوند که در نتیجه آن‌ها ریزش آب غیر طبیعی دهان رخ می‌دهد.
وضعیت خوابیدن
یکی دیگر از شرایطی که در آن ریزش آب غیر طبیعی دهان خیلی دیده می‌شود حین خوابیدن است، بخصوص اگر که به پهلو یا به شکم خوابیده باشید. در چنین شرایطی بزاق دهان در یک سمت صورت جمع شده و میزان اضافی آن از دهان خارج می‌شود. اما زمانی که به پشت می‌خوابید جاذبه اجازه خروج آب دهان را نمی‌دهد و آن را به سمت پایین می‌کشد.
دندان قروچه
دندان قروچه یا همان Bruxism در کودکان بسیار رایج است. در این بیماری فرد بدون اختیار عضلات فک و صورت را در خواب منقبض می‌کند. در چنین شرایطی دندان‌ها و فک بالا و پایین روی یکدیگر ساییده می‌شوند. یکی از علائم این بیماری ریزش آب دهان می‌باشد. به علاوه اینکه استرس، بیش فعالی و ژنتیک در بروز عارضه دندان قروچه بسیار موثر هستند.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
ریزش آب دهان امری نرمال و طبیعی بوده و اکثر اوقات هم نیازی به رویکردهای پزشکی و تخصصی ندارد. اما زمانی که ریزش آب دهان روند غیر طبیعی داشته باشد، ادامه دار باشد و همچنین در روند فعالیت‌های روزانه اختلالی ایجاد کند باید جدی‌تر به مسئله نگاه کنید و از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید. برای اطمینان خاطر می‌توانید با یک دکتر فوق تخصص گوارش مشورت کنید.
راه‌کارهای درمانی برای ریزش غیر طبیعی آب دهان
همیشه هم خبری از راه‌کارهای درمانی نیست. پزشکان معمولا هیچ روش درمانی برای کودکان زیر 4 سال یا افرادی که در حین خواب ریزش آب دهان دارند توصیه نمی‌کنند. تنها زمانی که ریزش آب دهان در فعالیت‌های روزانه مشکلی ایجاد کند، از دهان به روی لباس چکه کند یا اینکه مشکلات اجتماعی به همراه داشته باشد ریزش آب دهان شدید تلقی می‌شود. اگر که ریزش آب دهان شدید درمان نشود ممکن است باعث بروز بیماری ذات الریه شود. به این خاطر که این بزاق اضافی به سمت ریه‌ها رفته و در عملکرد این ارگان اختلال ایجاد می‌کند. به طور کلی متدهای درمانی در:
- جراحی
- پرتو درمانی
- حرکت درمانی
- تزریق بوتاکس
- استفاده از دارو
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای
- و درمان مشکلات دهان و دندان
خلاصه می‌شوند.
راه‌کارهای درمان خانگی
- قبل از خواب یک لیوان آب بنوشید و یک تکه لیمو ترش بجوید. این کار به از بین بردن آب دهان اضافی کمک می‌کند.
- مطمئن شوید که به پشت می‌خوابید. همان طور که گفتیم خوابیدن به پهلو یا شکم باعث تجمع آب دهان می‌شود.
- برای باز کردن گرفتگی‌های بینی مرتب بخور دهید. این کار گرفتگی‌های بینی را باز کرده و کمک می‌کند از بینی نفس بکشید. نفس کشیدن از دهان باعث تولید بزاق بیشتری می‌شود.
سخن پایانی
ریزش آب غیر طبیعی دهان در کودکان امری نرمال است، بخصوص در فرآیند رویش دندان‌ها. اما در بزرگسالان می‌تواند نشان دهنده شرایط غیر عادی و خطرناک بدن باشد. به هر حال بهتر است که برای اطمینان از وضعیت سلامتی‌تان به یک متخصص مراجعه کنید و شرایط را بررسی کنید. در جلسه معاینه حتما سوابق بیماری‌ها، داروهایی که مصرف می‌کنید و روند رژیم غذایی‌تان را با پزشک در میان بگذارید. برای پیدا کردن متخصص می‌توانید از سایت درمانکده کمک بگیرید. این سایت یک پلتفرم نوبت‌دهی آنلاین هم دارد که می‌توانید در هر زمینه‌ای پزشک مورد نظرتان را پیدا کنید. از بهترین دکتر ارتوپد تهران گرفته تا متخصص اطفال و…
