مهسا مژدهی: با اعلام نتایج انتخابات افغانستان پس از چهارماه و نیم وقفه، حالا بحران تازه ای در انتظار این کشور است. روز سه شنبه بلاخره نام برنده انتخابات مهرماه، اعلام و اشرف غنی دوباره به عنوان رئیس جمهور افغانستان اعلام شد. اما پذیرش این برد برای رقیب اصلی او کار ساده ای به نظر نمی رسد. اشرف غنی حالا حتی یک میلیون رای هم ندارد و با کمی بیش از نهصد هزار رای می خواهد در ارگ ماندگار شود. عبدالله عبدالله بلافاصله نارضایتی خود را اعلام و درست کمی بعد از آنکه اشرف غنی در ارگ پیروزی اش را جشن گرفته بود، دولت موازی اعلام کرد. او پیش از اعلام این امر جلسه ای در خانه اش برگزار کرد و بعد به این نتیجه رسید که نباید میدان را برای رقیب خالی کند. این اغاز بحرانی است که اگر دو رقیب در آن با یکدیگر کنار نیایند، دامان افغانستان را خواهد گرفت.

چرا مشارکت پایین بود؟

میزان ارایی که اشرف غنی اورده تا رئیس جمهور افغانستان شود، بسیار کم است. در انتخابات مهرماه با وجود اینکه امنیت نسبی در این کشور برقرار بود، تعداد بسیار کمی از مردم افغانستان پای صندوق های رای رفتند. با توجه به جمعیت افغانستان که سی و پنج میلیون است، مجموع ارای نمایندگان بسیار کم است و اشرف غنی تنها نیمی از اراء را به دست اورده است. مسعود، عکاس افغانستانی در گفتگو با خبرانلاین علت این مشارکت کم را بی اعتمادی مردم به نهاد دولت در این کشور عنوان می کند. او می گوید ما برای انتخابات گذشته شور و شوق فراوانی داشتیم و حتی برخی در شهرها و روستاها مورد حمله طالبان قرار گرفتند، اما این بار ما متوجه هستیم که هر کدام از کاندیداها که بخواهند بر سر کار بیایند، وضعیت برای مردم افغانستان تغییر نخواهد کرد و همچنان کشتار غیر نظامیان و فساد اقتصادی در میان مقامات رده بالا ادامه خواهد یافت.

محبوبه که افغانستانی اما ساکن تهران است هم به ما می گوید: کسی انگیزه ای برای رای دادن نداشته است. برای ما بین اشرف غنی و عبدالله عبدالله فرقی وجود ندارد. ما نمی توانستیم به مردم بگوییم که خطر شرکت در انتخابات را به جان بخرند تا یکی از این دو نفر که تا امروز نتوانسته اند به وعده های قبلی خود عمل کنند، دوباره بر سر کار بیایند. او تاکید می کند که در برخی از ایالات افغانستان رای دهندگان باید خطر جانی را برای خود بخرند تا بتوانند پای صندوق رای حاضر شوند و اینبار آنها متوجه شده بودند که با توجه به گسترش ناامنی ها بعد از انتخاب اشرف غنی، حضور یا عدم حضورشان پای صندوق های رای دردی را از مردم دوا نمی کند.

طالبان چه خواهند کرد؟

گروه طالبان فعلا در حال چانه زنی با امریکاست تا به توافقی با این کشور دست پیدا کند. اما فعلا این گروه عدم رضایت خود را از انتخاب اشرف غنی اعلام کرده و گفته است که اعلام برنده انتخابات در حالی که مذاکرات ادامه دارد را نمی پذیرد. طالبان و امریکا در حال حاضر در غیاب دولت و گروه های افغانستانی مشغول رایزنی هستند و قرار است که اگر توافقی ایجاد شد اتش بس موقت از سوی طالبان اجرایی شود و در صورتی که اوضاع خوب پیش برود دو طرف در مورد اتش بسی طولانی مدت و خروج نیروهای امریکا از این کشور به بحث بنشینند. اما مشکل اصلی برای بسیاری از افغانستانی ها عدم حضور نمایندگانی از سوی نهادهای مدنی و سیاسی این کشور است.

بسیاری از کابران افغانستانی شبکه های اجتماعی معتقدند که این توافق و روندی که طالبان در پیش گرفته، می تواند مقدمه ای بر حضور این گروه در قدرت باشد. تجربه ای که آنها در دهه نود میلادی آن را داشته اند و بسیاری از مردم از تکرار آن می ترسند. طالبان که حالا اشرف غنی را به ریاست جمهوری افغانستان نپذیرفته، به نظر می رسد که در حال مقدمه چینی برای شراکت در قدرت در افغانستان است. برخی ترس دارند که امریکایی ها با زد و بند با طالبان، دست به سهم دهی به این گروه در دولت افغانستان بزنند. از سوی دیگر با توجه به موضع گیری اخیر طالبان به نظر می رسد که آنها چیزی بیشتر از سهم داشتن در قدرت می خواهند. هیله نجیب الله، دختر ژنرال نجیب الله اخرین رئیس جمهور افغانستان پیش از حکومت طالبان که به دست این گروه در دهه نود میلادی در خیابان های کابل حلق اویز شده بود در توئیترش نوشته است که مردم افغانستان خودشان صدا دارند. او از مردم خودش خواسته که نگذارند امریکایی ها به نام آنها تجارت کنند و اینده افغانستانی ها را بربایند.

عبدااله چه می کند؟

عبدالله عبدالله باز هم سر ناسازگاری گذاشته و دولت را متهم به تقلب در انتخابات می کند. او از مدت ها پیش ساز مخالفت خود را کوک کرده بود و حتی به سرپرست سفارت امریکا در کابل هم پیش از این اعلام کرد که نتایج انتخاباتی که اشرف غنی در آن برنده باشد را نمی پذیرد. او روز سه شنبه در خانه خودش جلسه ای به راه انداخت و بعد از گفتگو با مشاورانش تصمیم خود را برای اعلام دولت موازی گرفت. او دفعه قبل هم نتایج انتخابات را نپذیرفته بود و همین ناسازگاری ها باعث شد تا سمتی جدید به عنوان رئیس اجرایی افغانستان برای او ساخته شود. این بار اما عبدالله مصرتر از گذشته می خواهد که قدرت را به دست بگیرد. او البته طرفداران چندانی ندارد و به نظر می رسد که برای اثبات ادعاهایش هم دست پری نداشته باشد اما این سر و صدا و شلوغی در وضعیت کنونی افغانستان که از یک سو طالبان بخش هایی از کشور را در دست دارند، از سوی دیگر اعتماد مردم از دست رفته و از سوی دیگری هم طالبان و امریکا در حال دستیابی به یک توافق هستند، اوضاع را بسیار پیچیده خواهد کرد.

بسیاری معتقدند که اگر عبدالله عبدالله نتایج را نپذیرد و طالبان هم به ساز مخالف زدنش ادامه دهد، ممکن است جنگ قدرت در افغانستان به وجود بیاید که این وضعیت به نفع هیچ کس نیست. البته بر خلاف گذشته به نظر نمی رسد که طرفداران هیچ یک از این دو کاندیداها حاضر باشند تاوان لجبازی آنها را بدهند، اما وقوع جنگ قدرت می تواند افغانستان را با ناامنی مواجه کند.

ایا خلیلزاد قرار است نقش جان کری را بازی کند؟

گفته می شود که زلمی خلیل زاد قرار است در وضعیت کنونی میان دو کاندیدا پادرمیانی کرده و اوضاع را حل و فصل کند. این کار را چهارسال پیش جان کری که در آن زمان وزیرخارجه دولت اوباما بود هم انجام داده بود. اما مردم افغانستان هنوز از دخالت کری در امور داخلی خود عصبانی هستند. به نظر می آید که خلیلزاد به عنوان یک امریکایی با ریشه های افغان کمتر مورد انتقاد مردم این کشور قرار بگیرد. با این حال حل و فصل اوضاع، در حالی که یک ضلع آن گروه طالبان است، به این اسانی نخواهد بود. برخی از ناظران معتقدند که این گروه به زودی به دلیل مشکلات پیش امده بر زیر میز مذاکرات با امریکا خواهد زد و یا از زیر تعهداتش شانه خالی می کند. به اعتقاد برخی ناظران وضعیتی که افغانستان در آن قرار دارد، مستعد بروز و گسترش ناامنی در این کشور است و این اتفاقات چشم انداز صلح را در افغانستان دورتر خواهد کرد.

312 310