«شب روایت» در پانزدهمین نشست خود، شامگاه سه شنبه ۲۵ دی، با اجرای مسعود دیانی روی آنتن شبکه ۴ سیما رفت.
مهم تر از روایت ،گوینده آن است
به گزارش سینماسینما ،در بخش لذت نقد کوروش علیانی، زبان شناس، کارشناس برنامه در توصیف روایت گفت: روایت هم مثل چیزهای دیگر مُد می شود مثلا زمانی گفتمان مُد بود یا زمانی جهان بینی ایدئولوژی مُد بود. بیشتر از خودِ روایت باید توجه داشته باشیم که از چه کسی می شنویم و این کمی به هوش شنونده نیز بستگی دارد.
مسعود دیانی در بخش گفتگو، میزبان نصرالله قادری، نویسنده و کارگردان بود تا درباره داستان دینی، ویژگی و جایگاه آن در ادبیات معاصر به گفتگو بنشینند.
آداب نقد این است که دشنام نگویند
میان متحجران ظاهرگرا و روشن فکر نمایان کدامیک در پروسه خلق آثارتان بیشتر برای شما آزار دهنده بودند؟
قادری پاسخ داد: بسیار دشوار است که بگویم کدام، زیرا اگر نخواهم زهد فروشی کنم شهید مورد علاقه ام دکتر شریعتی می گوید نفرین آفرین ها بی ثمر است، اگر تمامی خلق گرگ های هار شوند و از آسمان بر سرم کینه بارد ، تو مهربان جاودان آسیب ناپذیر من هستی. از نظر من کسی که خدا به او الهامی بدهد او فقط مأمور به انجام وظیفه است و نه مسئول حصول نتیجه. من به عنوان نویسنده اثرم را می نویسم و هر دو این گروه ها می توانند نقد کنند. اما نقد آدابی دارد و آداب نقد این است که دشنام نگویند. متاسفانه هم مذهبی نماها و هم روشن فکر نماها دانش نقد را ندارند و فکر می کنند نقد فقط عیب جویی است.
هنر و ادبیات ایران از دهه ۴۰ به بعد تحت سیطره حزب توده
آیا می شود رمان دینی خلق کرد؟
قادری گفت: من اصلا رمانی را در جهان نمی شناسم که غیر دینی باشد. حتی کسی که می گوید دین ندارد هم دین آسمانی ندارد اما دینی ساخته بشر دارد. اصلا هنر ریشه و اساسش به آیین برمیگردد. متاسفانه همه حرف ها نصفه به ما می رسد. ما چیزی از لوکات شنیده ایم و نیمی از آن را نقل کرده ایم. هنر و ادبیات ایران از دهه ۴۰ به بعد تحت سیطره حزب توده است که بوی نفت می دهد.
نوشتن رمان دینی، راه رفتن روی میدان مین
اگر دین را تنها دین های آسمانی در نظر بگیریم، آیا می شود رمان دینی نوشت؟
مولف «ناله های عشق» پاسخ داد: صد درصد. البته رمان دینی نوشتن در این مقطع مکان و زمانی که ما هستیم راه رفتن روی میدان مین است زیرا هزار مدعی دارد. مثلا اگر بخواهم در مبحث قرآن نظر بدهم ممکن شما آخوندها به من اجازه ندهید و بگویید در تخصص من نیست اما شما مجازید راجع به رمان من نظر بدهید که این رمان دینی هست یا نیست. به ما القا کرده اند که امکان ندارد بشود رمان دینی نوشت. چقدر ما ادبیات دنیا را می شناسیم که ببینیم رمان دینی نوشته شده است یا خیر؟
اساس هنر الهام است
وی در مورد تفاوت صنعت و هنر گفت: اساس هنر الهام است و غیر این صنعت است. هنگامی که هنرمند در حال خلق است، اگر در جایگاه هنر نشسته باشد و الهام که مرتبه ای پایین تر از وحی است به او صورت بگیرد، او نیست که خلق می کند، این اثر هست که او را خلق می کند. اما باید فن و تکنیک را بشناسد و باور داشته باشد.
معیار فهمیدن اینکه این اثر محصول الهام است یا تکنیک زدگی چیست؟
نویسنده «عاشق ترین تنها،تنهاترین عاشق» گفت: سنجه های علمی برای این امر وجود دارد. شما وقتی در دنیای رمانَت بی دلیل فقط برای اغنای مخاطب او را به نفسش می بری یعنی مطلقا از هنر فاصله گرفته ای. هنر شما را وادار به فکر می کند و شما را مخاطب کنشگر می کند و نه کنش پذیر. اثر صنعتی روح ندارد و فقط تکنیک و زیبایی کلام است که شما را پیش می برد.
قادری باور قلبی و عقلی به اینکه دین وسیله ای برای نام و نان نباشد را از ارکان خلق هنر دینی دانست و افزود این باور در اثر تجلی پیدا می کند.
قادری در پایان گفت: اگر مسلمان هستیم و اگر خدا استعدادی برای خلق به ما داده است، آن ها که رفتند کاری حسینی کرده اند، آن هایی که مانده اند باید کاری زینبی کنند، در غیر این صورت حتما یزیدی هستند. در نوشتن باید همانند حکیم طوس باشیم. تمام زندگی و نام خود را بگذاریم برای بگرداندن عطیه الهی.
«شب روایت» چهارمین شب از « شب های هنر» و با محوریت ادبیات داستانی و روایت، به تهیه کنندگی حسین شاهمرادی، هر سه شنبه شب ساعت ۲۳ به صورت زنده از شبکه چهار سیما پخش می شود.