این دوره برای مادرانی که سزارین داشته اند می تواند حتی چالش برانگیزتر نیز باشد. مادران باید بعد از سزارین از خود مراقبت کنند.
بعد از زایمان، مادر باید به بدن خود امکان استراحت و ترمیم را بدهد. در حالت ایده آل، یعنی کارهای خانه را انجام ندهد یا کمترین کار را کند و به دنبال بچه های کوچک دیگر خود نباشد. در اینجا توصیه هایی برای کمک به تسریع بهبودی آورده شده است.
برای معاینه بعد از بارداری مراجعه کنید
۱۲ هفته بعد از زایمان را گاهی سه ماهه چهارم می نامند. پزشکان به بیماران توصیه می کنند در این دوره به پزشک متخصص زنان یا دیگر پزشکان متخصص مراجعه کنند.
اولین ارزیابی نباید در کمتر از سه هفته پس از زایمان انجام شود. ویزیت کامل نهایی نباید دیرتر از ۱۲ هفته پس از زایمان انجام شود. در طی این معاینات، پزشک و شما در مورد موارد زیر صحبت خواهید کرد:
- بهبود فیزیکی شما
- سلامت روحی شما
- سطح انرژی و کیفیت خواب شما
- اوضاع نوزاد و برنامه غذایی او
- کنترل بارداری و اینکه آیا می خواهید کودکان بیشتری داشته باشید یا خیر
- کنترل بیماری مزمن
- یا هر نوع عوارض مربوط به بارداری، مثلا فشار خون بالا و کمر درد، را چگونه کنترل می کنید.
بسیاری از مادران نه تنها در دوران بارداری، بلکه در دوران پس از زایمان هم دچار کمردرد هستند. معمولا پزشک از مادر می‌خواهد هم در دوران بارداری و هم در دوران پس از سزارین از شکم‌بند بارداری استفاده کند. از مزایای استفاده از کمربند بارداری میتوان به تسکین درد کمر، رفع ناراحتی هنگام انجام فعایت‌های بدنی و حفظ وضعیت صحیح بدن اشاره کرد. پزشک با توجه به شرایط مادر، مناسب‌ترین کمربند بارداری را به ایشان پیشنهاد می‌کند.
استراحت کافی داشته باشید
سزارین یک جراحی بزرگ است. درست شبیه دیگر جراحی ها، بدن بعد از آن نیاز به زمان برای ترمیم دارد. احتمالا به مدت ۲ تا ۴ روز بعد از زایمان در بیمارستان بستری شوید. اگر عوارضی وجود داشته باشد، بستری بودن شما بیشتر خواهد شد. ۶ تا ۸ هفته به بدن خود فرصت دهید تا کاملا ترمیم شود.
به بدن خود توجه کنید
در زمان ترمیم و موقع حرکت بیشتر مراقب باشید و این نکات را انجام دهید:
- تا حد امکان از بالا و پایین رفتن روی پله ها اجتناب کنید. هرچه را که نیاز دارید مانند غذا و وسایل کمکی تعویض پوشک را نزدیک خود نگه دارید تا مجبور نباشید مکررا برخیزید.
- هیچ چیز سنگین تر از نوزاد خود را بلند نکنید. از همسر، دوستان یا اعضای خانواده کمک بگیرید.
- هر زمان که می خواستید عطسه یا سرفه کنید، ناحیه برش در شکم خود را نگه دارید تا از آن محافظت کنید.
- ۸ هفته زمان می برد تا به زندگی طبیعی خود باز گردید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی برای ورزش کردن، برگشتن به سر کار و رانندگی مناسب است. تا زمانی که پزشک به شما اجازه نداده است، از تامپون استفاده نکنید و رابطه جنسی نداشته باشید.
مراقبت از بخیه زایمان
مراقبت از بخیه شکم پس از جراحی سزارین و سایر جراحی‌ها، یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید برای آن اهمیت ویژه‌ای در نظر بگیرید. پزشک شما را با دستورالعملی دقیق مثل چگونه پانسمان کردن بریدگی و زمان تعویض آن، مرخص می کند.
در اینجا چند نکته در مورد مراقبت از برش سزارین بیان شده است:
- اگر بریدگی با نخ بخیه، منگنه یا چسب بسته شده باشد، باید بتوانید بانداژ را برداشته و دوش بگیرید اما اول با پزشک مشورت کنید. جاری شدن آب روی زخم می تواند به تمیز شدن آن نیز کمک کند.
- وقتی این ناحیه را می شویید از صابون ملایم و آب استفاده کنید و به آرامی تمیز کنید (اسکراب نکنید، مخصوصا اگر برش ها با نوارها یا چسب بسته شده است). به صورت ضربه ای و آرام این ناحیه را خشک کنید.
- تا زمانی که پزشک اجازه نداده در وان حمام غوطه ور نشوید، یا به استخر نروید.
- مراقب علائم عفونت باشید، اگر موارد زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- بریدگی قرمز، متورم یا داغی که هنگام لمس حس شود.
- ترشحات دارید.
- تب می کنید.
- درد بهتر نشده و بدتر می شود.
- خونریزی شدید دارید.
تسکین درد
مخصوصا اگر شیرده هستید، از پزشک بپرسید که کدام داروهای ضد درد را می توانید مصرف کنید. بسته به سطح درد، پزشک ممکن است مسکنی تجویز یا توصیه کند. داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin ) یا استامینوفن (Tylenol) مصرف کنید.
علاوه بر مسکن، می توانید از پدهای گرمایشی برای تسکین درد در ناحیه جراحی شده استفاده کنید.
تمرکز روی تغذیه مناسب
تغذیه مناسب درماه های بعد از زایمان همانند دوره بارداری مهم می باشد. اگر شیردهی می کنید، شما هنوز منبع اصلی تغذیه نوزادتان هستید. خوردن غذاهای متنوع به سلامت نوزاد کمک کرده و شما را نیز تقویت می کند.
خوردن میوه ها و سبزیجات در هنگام شیردهی طعم هایی را در شیر مادر ایجاد می کند و باعث افزایش لذت و مصرف آن غذاها هنگام رشد کودک می شود. به مقدار کافی مایعات مخصوصا آب، بنوشید. شما نیاز به مایعات اضافی برای افزایش شیر خود و پیشگیری از یبوست دارید.
کنترل تغییرات پس از بارداری
حتی بعد از زایمان بدن شما تحت تغییرات فیزیکی قرار می گیرد. تغییراتی که ممکن است تجربه کنید به صورت زیر می باشند:
- دردهای بعد از بارداری، نوعی گرفتگی که در هنگام برگشتن رحم به اندازه قبل از بارداری ایجاد می شود.
- پف یا ورم سینه
- لوچیا، نوعی ترشحات واژن که اغلب از خون تشکیل شده است.
- خشکی واژن
- دیاستاز رکتی یا جدا شدن عضلات شکم
- ریزش مو
- تغییرات پوستی، مانند شلی پوست و آکنه
- تعرق شبانه
- سردرد
به طور مثال به منظور کوچک کردن شکم و جلوگیری از افتادگی آن بعد از عمل سزارین، می‌توانید از شکم‌بند جراحی استفاده کنید. انواع مختلفی از شکم‌بندهای جراحی در بازار موجود است. پزشک شما با توجه به نیازتان، بهترین شکم‌بند را به شما پیشنهاد داده و نحوه استفاده از آن را به شما آموزش خواهد داد.
موارد زیر را امتحان کنید:
- لوبریکانت یا پمادهای واژنی که از استروژن ساخته شده اند و برای خشکی واژن استفاده می شوند.
- تمرینات رفع دیاستاز رکتی یا شلی پوست
- مکمل ها و درمان های موضعی برای ریزش مو
- درمان های موضعی، ایزوترتینوئین خوراکی (Absorbica, Amnesteen, Claravis) یا قرص های ضد بارداری برای آکنه
- پیژامه سبک برای تعرق شبانه
- داروهای ضد درد OTC (بدون نسخه) برای سردرد
گزینه های زیادی به منظور کمک به کنترل ورم سینه وجود دارند، مانند:
- کمپرس گرم یا دوش گرم
- کمپرس سرد یا پک یخ
- مراقبت به منظور ترشح شیر
- ماساژ سینه در زمان مراقبت
- داروهای ضد درد OTC
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
احتمالا مقداری درد در ناحیه برش خورده داشته باشید و ممکن است خونریزی یا ترشحاتی برای ۶ ماه بعد از سزارین نیز مشاهده کنید. این موارد قابل پیش بینی هستند. با این حال، درصورت بروز علائم زیر با پزشک تماس بگیرید، زیرا ممکن است نشانه عفونت باشند:
- قرمزی، ورم یا ترشح چرک از ناحیه برش داده شده
- درد در اطراف ناحیه برش داده شده
- تب بالای ۳۸ درجه
- ترشحات بدبو از واژن
- خونریزی شدید از واژن
- قرمزی یا ورم در پا
- مشکل در تنفس
- درد در قفسه سینه
- درد در سینه ها
