امروزه انواع زیادی از دهان شویه‌ها با نام و برندهای متفاوت در بازار وجود دارد. یکی از پر استفاده‌ترین آن‌ها دهان شویه کلرهگزیدین است و در این مقاله سعی شده که درباره مزایا، عوارض و نحوه صحیح استفاده از این دهان شویه اطلاعاتی بیان شود.
دهان شویه کلرهگزیدین چه کاربرد‌هایی دارد؟
از این دهان شویه هم در مطب دندان پزشکی توسط افراد پزشک و هم در منزل می‌توان استفاده کرد.
استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین در مطب دندان پزشکی
- استفاده از این دارو در مطب دندان پزشکی احتمال جذب آلودگی و عوامل میکروبی قابل انتقال موجود در محیط کلینیک توسط بیمار را کاهش می‌دهد.
- در مطب دندانپزشکی از این دارو برای جذب آلودگی موجود در فضا استفاده می‌شود.
- دندانپزشک در مطب قبل از این که بخواهد از دستگاه‌های چرخنده استفاده کند، این دارو را مورد استفاده قرار می‌دهد.
- از این ماده برای شستشوی کانال ریشه دندان در مطب نیز استفاده می‌گردد.
استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین در منزل
- پس از انجام جراحی‌های دندان و لثه که امکان مسواک‌زدن وجود ندارد، از این ماده برای شستشوی دهان به صورت موقت استفاده می‌شود.
- مصرف آن می‌تواند با کنترل شیمیایی پلاک میکروبی، باعث تسریع بهبود زخم و جراحات دهانی شود.
نکته مهمباید توجه کرد که به طور معمول نمی‌توان دهان شویه را به عنوان جایگزین مسواک در کنترل پلاک میکروبی و تمیز کردن سطوح دندانی استفاده کرد بلکه بهتر است استفاده از دهان‌شویه به همراه مسواک باشد چرا که این دو مکمل یکدیگرند.
مزایا و عوارض کلرهگزیدین
کلرهگزیدین مانند هر داروی دیگری مزایا و معایب خاص خودش را دارد که به آن می‌پردازیم.
مزایای دهان شویه کلرهگزیدین
- ضد باکتری و مناسب برای عفونت‌های دهانی
- از بین بردن دسته زیادی از باکتری‌ها از جمله باکتری‌های گرم مثبت و منفی، ویروس‌ها مانند ویروس هپاتیت و ایدز، بعضی از انواع قارچ‌ها و …
- درمان زخم دهان و لثه
- برخوردار بودن از خاصیت چسبندگی و اتصال به قسمت‌های مختلف و در نتیجه ایجاد یک محیط ضد میکروبی در دهان
- کابردهای غیردهانی انواع محلول‌های موضعی این ماده
عوارض استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین
در صورتی که میزانی نا مناسب از این ماده بدون مشورت پزشک استفاده شود، ممکن است عوارضی به شرح زیر به دنبال داشته باشد:
- تغییر در مزه غذا با تأثیر بر روی حس چشایی به دلیل داشتن طعم ناخوشایند
- تورم یک طرفه یا دو طرفه غده پاروتید در موارد نادر
- ایجاد محیط قلیایی و در نتیجه احتمال ایجاد جرم فوق لثه‌ای به دلیل تجزیه گلوکز باکتری‌ها و جلوگیری از تولید اسید
- از بین رفتن باکتری‌های مفید دهان به دلیل استفاده خودسرانه
- ایجاد جراحات مخاطی بسته به غلظت کلرهگزیدین
- به وجود آمدن رنگ قهوه‌ای بر روی دندان‌ها، قسمت‌های پر شده همرنگ دندان، مخاط دهان و همچنین زبان بسته به مقدار و میزان غلظت این دارو
زمان مناسب استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین
بررسی‌ها نشان داده است که مکانیزم اثر کلرهگزیدین با تمایل شدید این ماده برای چسبندگی و اتصال قوی به غشاء باکتری‌ها در ارتباط است. از آنجاییکه مواد آنیونی مثل سدیم لوریل سولفات که در خمیر دندان‌ها وجود دارند می‌توانند اثر کلرهگزیدین را کم کنند، بهتر است از این دهان شویه نیم ساعت پس از مسواک زدن استفاده شود که حداکثر قدرت ضد باکتریایی خود را حفظ نماید.
همچنین از جمله عواملی که موجب کاهش قدرت کلرهگزیدین می‌شود، PH پائین دهان و چرک محیط‌های پروتئینی و ساکاروزیست چرا که این عوامل اتصال و چسبندگی این دهان شویه ضد میکروبی را کاهش می‌دهند.
دوز مناسب استفاده از دهان شویه کلرهگزیدین
از آنجاییکه اثر بخشی این دهان شویه به دوز مصرف آن بستگی دارد و نه به غلظت آن بنابراین باید در میزان استفاده از دوز مناسب این دارو دقت لازم را به عمل آورد. به طور معمول دوز مناسب این دارو استفاده از ۱۰ تا ۲۰ میلی گرم از این دهان شویه با غلظت ۲ درصد تا ۱۲ درصد است. همچنین باید این محلول دوبار در روز در صبح و شب به مدت ۳۰ الی ۶۰ ثانیه در دهان چرخانده شود.
منبع
