عبدالرضا هاشم‌زایی مسن‌ترین نماینده حاضر در مجلس شورای اسلامی است. او عضو حزب کارگزاران است و در مجلس دوم نماینده فردوس و طبس بود. او که با اتمام دوره نمایندگی‌اش با توجه به شروط سنی کاندیداها دیگر نمی‌تواند در انتخابات مجلس شرکت کند بسیار صریح درباره مسائل سخن می‌گوید. هاشم زایی در این گفتگو بر تحقق نیافتن شعار «آزادی» تاکید داشت و معتقد بود در دادن آزادی‌ها، حتی آزادی‌هایی که در قانون اساسی تصریح شده، خیلی موفق نبوده‌ایم و مسئولان ارشد کشور باید در مورد این مساله مداقه کنند و کسی نترسد از اینکه چند روزنامه‌نگار مقاله نوشته‌اند یا دانشجویان تحصن کرده‌اند.
او می‌گوید در راستای منافع ملی، باید مردم را در مسائل اجتماعی بیشتر آزاد بگذاریم، به خصوص در شرایطی که تحت فشار اقتصادی هستیم.
اما بخش جالب گفت‌وگو جایی بود که هاشم‌زایی از ممنوعیت فروش چلوکباب برگ در استان خراسان گفت: در سال ۶۰ معاون سیاسی-امنیتی استاندار خراسان بودم، به همراه کارشناسان و امور اجتماعی به این نتیجه رسیدیم که چلوکباب برگ را در استان خراسان ممنوع کنیم. با این استدلال که پولداران چلوکباب برگ و مستضعفان آشغال‌گوشت مصرف می‌کنند.
بخش‌هایی از گفتگوی هاشم‌زایی را در ادامه بخوانید:
* اگر ما قبل از جنگ تحمیلی به سفارت آمریکا حمله نمی‌کردیم و تبلیغاتی علیه‌مان نمی‌شد که ما را به انزوا ببرد، به نظر من عراق جرات نداشت به ایران حمله کند. بنابراین اگر سیاست‌های بین‌المللی را بر اساس منافع ملی تنظیم کنیم، قطعاً وضعیت اقتصادی ما بهتر می‌شود.
* برجام با تایید حاکمیت و نه تایید دولت به تنهایی تصویب شد. اما همان زمان عده‌ای در داخل و حتی در حال حاضر هم به برجام حمله می‌کنند. ولی به نظر من نظام به این نتیجه رسید که ما برویم و مذاکره کنیم؛ با توجه به اینکه هیچ وقت به دنبال سلاح هسته‌ای نبودیم، این بهانه را بگیریم و در برجام با قدرت‌های بزرگ از جمله آمریکا و کشورهای عضو شورای امنیت صحبت کردیم و به نتایج و راه‌حل‌هایی رسیدیم.
* اصولاً هیچ‌وقت مذاکره را تسلیم نمی‌دانم، چون ترجمه مذاکره تسلیم نیست. مذاکره با هر کس، با هر دولت و با هر قدرت به این معنی است که ما از منافع خودمان دفاع می‌کنیم، طرف مقابل هم همین‌طور، و اختلافات را کم می‌کنیم و به یک مشترکاتی می‌رسیم. برداشت من از مذاکره همین است. به همین دلیل در برجام موفق بودیم و یکی از دلایل موفقیت این بود که قدرت‌های رقیب ما در منطقه از جمله اسرائیل، عربستان و یکسری تندروهایی که در داخل کشور با برجام مخالف بودند و هنوز هم مخالف هستند…
* من معتقدم به هر شکلی شده باید از طریق مذاکره و تعامل مسائل‌مان را با کشورهای منطقه به خصوص عربستان سعودی حل کنیم. شاید آنها هم به این نتیجه رسیدند که حل مسائل‌شان با ایران بهتر از مخاصمه است و باید از این فرصت استفاده کنیم.
* چون ما باید از سرزمین و انقلاب دفاع می‌کردیم، بنابراین در زمان جنگ مردم خیلی به دنبال مسائل اقتصادی نبودند ولی به نظر من از لحاظ اقتصادی راحت‌تر زندگی می‌کردند. چون فشارهای تحریم به این اندازه نبود. ما از همان زمانی که به سفارت آمریکایی‌ها حمله کردیم تحریم بودیم. البته باید حمله به سفارت آمریکا ریشه‌یابی شود که چرا چنین اتفاقی رخ داد، در صورتی که ما می‌توانستیم مانند بسیاری از کشورهای دیگر آنها را با توجه به روابط بین‌الملل از کشور بیرون کنیم. در نتیجه‌ی حمله به سفارت آمریکا ما تحریم شدیم، ولی آن تحریم‌ها به شدت تحریم‌های کنونی نبود. شاید یکی از دلایل شدت تحریم‌های کنونی، امکانات نرم‌افزاری باشد که الان برای اعمال تحریم وجود دارد و در آن زمان موجود نبود.
* بنابراین معتقدم تحریم کنونی نسبت به زمان جنگ اثرات بسیار شدیدتری بر اقتصاد ما دارد. اگر با نسلی که در جنگ بوده و الان هم هستند صحبت کنید، بیشتر متوجه این موضوع می‌شوید. ما نماینده هستیم و در کوچه و بازار با مردم در ارتباطیم و مردم می‌گویند از نظر اقتصادی در دوران جنگ راحت‌تر زندگی می‌کردیم تا الان.
* حضرت امام (ره) فرمودند که مجلس در رأس امور است و بنا بود مجلس در رأس امور باشد، اما می‌بینیم که در طول این ۴۰ سال هیچ‌گاه مجلس به آن شکلی که باید در رأس امور نبوده است.
* متاسفانه ما در طول این ۴۰ سال شاهد تظاهرات به این شکل نبودیم. البته شاهد تظاهرات حکومتی– به قول ما- بودیم. در پایان نمازجمعه‌ها عده‌ای راه می‌افتادند و تظاهرات می‌کردند، ولی نمی‌دیدیم که منتقدان به طور آزادانه بتوانند در کشور تظاهرات کنند. این یکی از اصول قانون اساسی است و اگر به قانون اساسی برگردیم، بسیاری از مشکلات ما مرتفع می‌شود.
* به نظر من محدود کردن نماینده مردم و مجلس به صلاح هیچ مجلسی نیست. علنی بودن رأی‌ها و شفاف بودن رأی‌ها سازوکار خاص خود را دارد. بعضاً هم پیشنهادها و مخالفت‌ها و موافقت‌ها بحث سیاسی است، بحث لحاف ملانصرالدین است.
* معتقدم نباید محدودیتی برای نماینده مجلس وجود داشته باشد. در قانون اساسی اصل بر این است که نماینده می‌تواند در تمام شئون و در تمام جزئیات و کلیات کشور دخالت کند و هیچ‌کس هم نمی‌تواند بابت این اظهارات او را تحت تعقیب قرار دهد. این اصل برای هیچ‌کس، نه برای رئیس‌جمهور، نه برای وزیر، نه برای نخست‌وزیر، صدق نمی‌کند. بلکه فقط برای نماینده مجلس این اصل مطرح است. از این رو با محدود کردن نماینده‌ها تحت هر عنوانی موافق نیستم.
* همین احزاب نیم‌بندی هم که وجود دارد و قاعدتاً در ۲ جبهه متمرکز می‌شوند، نهایتاً برای تشویق و مشارکت مردم بی‌تاثیر نیستند. بیشترین تاثیر را شورای نگهبان می‌تواند داشته باشد، ولی توصیه من این است که شورای نگهبان نظارت استصوابی و احراز صلاحیت را کنار بگذارد.
* از اعضای شورای محترم نگهبان خواهش می‌کنم نظارت استصوابی را امسال حذف کنند. شورای نگهبان هر کس را که طبق استعلام از چهار مرجع مشخص شد محکومیتی دارد، سوابق گروهکی یا مسائلی که در قانون دیده‌شده را دارد، رد صلاحیت کند، کسی بحث ندارد.
* اگر سیاست‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و جهانی را کمی تعدیل کنیم وضعیت معیشتی مردم قطعاً بهتر می‌شود.
* یکی از مزایای برجام این بود که اتحاد بین‌المللی‌ای را که آمریکایی‌ها علیه ما درست کرده بودند بر هم زد. هرچند آمریکایی‌ها متعهد شده بودند، یک‌طرفه برجام را نقض کردند و بیرون رفتند. به هر مجمعی که نمایندگان ایران می‌روند، حرف ما مورد قبول است چون ما برجام را نقض نکردیم. پس یکی از مهم‌ترین فواید برجام این است. درست است که سیستم مالی دنیا بعد از برجام بهتر شد ولی کاملاً باز نشد. با این حال می‌بینیم که اتحاد بین‌المللی علیه ما شکسته شد.
* اگر FATF را تصویب نکنیم یا وارد FATF نشویم، در لیست سیاه قرار می‌گیریم و مجدداً بهانه دست آمریکایی‌ها و مخالفان می‌افتد و اتحاد بین‌المللی را علیه ما برقرار می‌کنند.
* چند کشور در دنیا عضو FATF نیستند؟ شمار کشورهایی که عضو FATF نیستند به تعداد انگشتان دست هم نمی‌رسد. این کشورها هم بعضاً دولت‌های مستقر ندارند. مگر ما می‌توانیم خارج از نُرم دنیا زندگی کنیم؟ ما باید به سیستم‌های مالی و تجاری دنیا وصل باشیم تا بتوانیم به حیات خودمان ادامه دهیم و مشکلات معیشتی مردم را حل کنیم. مجلس تاکنون چندین بار به FATF و CFT رأی داده است. به نظر من مجمع تشخیص باید هرچه زودتر بهانه را از دست مخالفان بگیرد و این لوایح را تصویب کند.
۲۷۲۱۷
