رئیس مجلس شورای اسلامی در ۱۷ بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد؛ مقام معظم رهبری دستور داده‌اند ظرف چهار ماه آینده، اصلاحات ساختاری در بودجه کشور صورت گیرد، بنابر فرمایش مقام معظم رهبری، دولت و مجلس شورای اسلامی مکلف به اصلاح بودجه شده‌اند؛ در این رابطه در این رابطه با غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت و گو کردیم؛
وی با ابراز اینکه برای اصلاح ساختار بودجه باید اتکا آن را به روی درآمدهای نفتی به صورت جدی کاهش بدهیم گفت: تا کنون هر سخنی که در این زمینه توسط دولتها مبتنی بر بودجه غیر نفتی داده شده است وعده های عملیاتی نشده است.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در زمینه کاهش وابستگی بودجه به نفت سیاستگداری نیز شده است گفت: از جمله این سیاستها برنامه پنجم توسعه است که بر اساس آن صندوق توسعه ملی تشکیل شد و دولتها را مؤظف کرد سالانه بیست درصد از درآمدهای نفتی را به آن واریز کنند و هر سال نیز سه درصد به میزان واریزی اضافه کنند.
غلامرضا مصباحی مقدم با ابراز اینکه در ابلاغ سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه، مقام معظم رهبری میزان واریزی به صندوق توسعه را به ۳۰ درصد افزایش دادند که سالانه ۲ درصد به میزان واریزی افزوده شود گفت: طبق این قاعده باید میزان واریزی امسال به صندوق توسعه ملی ۳۴ درصد از درآمد نفت باشد که این مهم روی نداد.
وی با اشاره به اینکه درخواست دولت در سال جاری این بود که ۲۰ درصد از میزان واریزی به صندوق توسعه ملی به بودجه اجرایی کشور اختصاص پیدا کند گفت: این درخواست غیر قابل قبول و بازگشت به عقب بود که با آن مخالفت شد و با ۱۴ درصد آن موافقت شد یعنی همچنان ۲۰ درصد به صندوق توسعه ملی واریز شود و ۱۴ درصد از آن ۳۴ درصد معهود به بودجه کشور اختصاص پیدا کند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با هشدار نسبت به رویکرد دولت به صندوق توسعه ملی گفت: همه گرفتاری های این صندوق ثبات و یا حتی کاهش در میزان واریزی به صندوق نیست بلکه علاوه بر این دولت بر اساس قانون بودجه برداشتهای متعددی از صندوق توسعه ملی انجام می دهد که نتیجه آن نابودی این صندوق است و در صورت استمرار این رویکرد دولت باید فاتحه این صندوق خوانده شود. بنابراین مشکل اصلی در عدم وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی عدم اراده و اهتمام جدی دولتمردان به این مهم است.
* از هزینه های جاری دولت کم کنید تا صندوق توسعه ملی را نابود نکنید
غلامرضا مصباحی مقدم با انتقاد از هزینه های بالای جاری دولت گفت: اگر از هزینه های گل و شیرنی های جلساتتان کم کند لازم نیست برای بودجه اجرایی کشور صندوق توسعه ملی را نابود کنید.
وی با اشاره به ضرورت صرفه جویی در هزینه های جاری دولت گفت: هزینه های اضافی دولت بسیار زیاد است، هزینه های سفرهای خارجی کارکنان دولت، هزینه مأموریتهای سفرهای خارجی، هزینه سفارتخانه هایی که آنچنان کارآیی ندارند و کار نمی کنند، هزینه خرید گل برای همایشهای مختلف و هزینه هایی از این قبیل اگر بررسی شود مجموعش مبلغ بسیار کلانی است.
غلامرضا مصباحی مقدم با ابراز اینکه پیشنهاد بنده این است سالانه ۱۰ درصد از این وابستگی به درآمدهای نفتی کاهش پیدا کند و تحت هیچ شرایطی وارد عرصه بودجه جاری کشور نشود گفت: با این اقدام طی ۱۰ سال اتکا به بودجه نفتی به صفر خواهد رسید.
* قابل جایگزین بودن درآمدهای نفتی در بودجه کشور
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در شرایط عادی و غیر تحریمی درآمد حاصل از فروش نفت ماهانه ۴ میلیارد دلار است گفت: این مبلغ از درآمدهای نفتی قابل جایگزینی با سایر درآمدها است.
وی با تصریح بر اینکه یکی از این درآمدها درآمدهای مالیاتی است گفت: باید اتکای بودجه به درآمدهای مالیاتی افزایش یابد و منظور از افزایش درآمدهای مالیاتی بیشتر کردن مالیات اشخاص یا بنگاه های اقتصادی که مالیات می دهند نیست بلکه جلوگیری از از فرار مالیاتی است.
* میزان فرار مالیاتی قابلیت جایگزینی درآمدهای نفتی را دارد
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: بنابر نقلهای مختلفی که از فرار مالیاتی ارائه شده است از ۴۰ هزار میلیارد تومان تا ۷۰ هزار میلیارد تومان عدد گفته شده است که اگر کف این میزان یعنی ۴۰ هزار میلیارد تومان را نیز در نظر بگیریم درآمدهای مالیاتی قابلیت جایگزین شدن درآمدهای نفتی را دارد.
وی با انتقاد از سیستم مالیاتی کشور گفت: مشکل سیستم مالیاتی فقط فرار مالیاتی نیست و مشکل دیگر آن عدم وضع مالیات بر عایدی سرمایه است که در سایر کشورها گرفته می شود.
مصباحی مقدم با ابراز اینکه منظور از عایدی سرمایه هرگونه درآمد ناشی از جهش قیمت کالاها در بازار است گفت: مثلا قیمت مسکن جهش پیدا می کند به میزان مالیاتی که بر جهش قیمت وضع می شود مالیات بر عایدی سرمایه گفته می شود که میزان آن از ۱۰۰ درصد تا ۷۰، ۵۰ و… می باشد که در کشورهای مختلف متفاوت است.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه مالیات بر عایدی سرمایه برای کالاهایی است که در ظرف یک سال جهش قیمت داشته است گفت: اگر این مالیات گرفته شود فایده اول آن این خواهد بود که جلوی نوسان این کالاها تا حدود بسیار زیادی گرفته خواهد شد و هر روز شاهد ورود شوک به بازار این کالاها نخواهیم بود و در ثانی این یک منبع درآمد قابل توجهی برای دولت است که هر چه سریعتر برای آن دولت بایستی لایحه برای مجلس تنظیم کند و بفرستد یا اینکه در این زمینه خود مجلس پیش قدم شود و طرحی را در این زمینه آماده کند و به صحن علنی مجلس بیاورد.
وی با بیان اینکه مالیات دیگری که دولت می توانتد بگیرد و از آن غفلت شده است مالیات بر خانه های خالی است گفت: اکنون ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار خالی وجود دارد که اگر بر آنها مالیاتهای سنگین وضع شود وارد عرضه برای فروش و اجاره می شود و این شرایط کمک زیادی به بهبود وضعیت مسکن می کند.
مصباحی مقدم با اشاره به ضرورت اصلاح قیمتِ حاملهایِ انرژی گفت: اگر قیمت حاملهای انرژی به شکل فعلی ادامه پیدا کند همچنان با بحران قاچاق انرژی، محیط زیست آلوده، حمل و نقل ناکارآمد مواجه خواهیم بود. بایستی در شرایط فعلی بنزین سهمیه بندی شود و افزون بر آن میزان قیمت بنزین آزاد شود و شبیه آن را در آب، برق و گاز داشته باشیم که به صورت پلکانی هزینه های دریافتی افزایش پیدا کند تا مقدار مصرف کاهش پیدا کند
عضو مجمع تشخیص مصلت نظام افزود: البته تغیر قیمت حاملهای انرژی باید به شیوه ای باشد که به طبقات محروم جامعه با افزایش نسبی قمیت ها فشار وارد نشود و قبل از آن دولت باید یارانه آنها را افزایش دهد.
* اوضاع وخیم بودجه عمرانی کشور
وی با هشدار نسبت به وضعیت بودجه عمرانی کشور گفت: اکنون سالها است که بودجه عمرانی کشور در یک سطح نازلی قرار گرفته است و رو به کاهش است.
