سینماسینما، عباس اقلامی:
سعید ابراهیمی فر، نویسنده و کارگردان فیلم «مواجهه»، با برداشتی آزاد از داستان کوتاه «مواجهه» نوشته خورخه لوییس بورخس، نویسنده و شاعر آرژانتینی، که درونمایه ای فلسفی دارد و پیرامون این ایده اوست که اشیا مانند انسان ها جان دارند و حتی بیشتر از مردم دوام می آورند، شیوه نامتعارفی در داستان گویی پیش گرفته که با ریزه کاری های بسیار و پرداخت به جزئیات، هر صحنه و هر اتفاق را زمینه یا پیامد اتفاق دیگر در جایی از فیلم قرار می دهد تا تماشاگر ساده از کنار اتفاق های فیلم نگذرد.
«مواجهه» فیلمی ا ست با داستانی نشانه گذاری شده. از ماشین احمدرضا که استارت نمی خورد روزی که به استقبال نیما پسرعمویش که از آمریکا بعد از ۱۴ سال بازگشته؛ به نشانِ وقوع حادثه ای در بعد، تا بار انار وانتی که کنار جاده واژگون شده؛ به نشانِ وقوع تصادفی مرگبار که ۱۴ سال پیش رخ داده و پدر یونس در آن کشته شده. از گلدانی که می افتد و می شکند تا خبر از فروریختن بنای رابطه ای که بین نیما و رعنا در ۱۴ سال قبل شکل گرفته بود بدهد، تا پدری که نابینا شده؛ نشان از چشم انتظاری دخترش در طول سال ها.
فیلم روایت سفر اشیا و آدم هاست در طول زمان. آن که برای فرار از پذیرش مسئولیت خطای خود سفر می رود و از مواجهه فرار می کند (نیما) تا آن که به انتظار می نشیند در گذرِ روزگار، انتقام خود را بعدِ سال ها در مواجهه ای بگیرد (یونس). سفر خنجر هایی که حامل خاطرات و راوی وقایع هستند از دلِ دهلیزهای تاریک و روشن تاریخ تا رسیدن روز موعود که از کمدها بیرون بیایند، رسالت خود را به انجام برسانند و تاریخ را آنگونه که بوده، تعریف کنند.
در روایت از گذشته، فیلم به شیوه بورخس اشیا را به عنوان شاهد عینی در خلال روایت هایش زنده می نمایاند برای جلوگیری از تحریف تاریخ توسط جماعتی که اگر رهایشان کنی، تاریخ بشریت را هم عوض می کنند.
فیلم که جاهایی شیوه بازگشت به گذشته را در داستانگویی به کار می بَرَد، در بخش پایانی با ورود مینا، لایه ای دیگر به روایت خود از گذشته تا حال اضافه می کند تا قطعاتِ پازلِ سیرِ در گذشته و حال، و رفت و آمد بین رویا و واقعیت را تکمیل کند. مینا که در طول پرواز به کرمان خواب بوده و همه آنچه تماشاگر تا این لحظه دیده رویای او بوده، در بیداری به محض دیدن دخترعمویش که به استقبال او آمده، با نشانه هایی رو به رو می شود که برای او هشدارِ نزدیک شدنش به یک مواجهه برآمده از دل گذشته دارد.
از گذشته تا حال، آدم ها و نام ها تغییر کرده اند، زمان دیگر آنی نیست که در گذشته (در رویای مینا) بود، اما اتفاق ها همه همان اند. آنچه در زندگی پایانی ندارد، خودِ مواجهه است. و آنچه از آن گریزی نیست، مواجهه ناگزیر با آدم ها و اتفاق هایی ا ست که روزی گمان می کردیم تمام شده اند.
منبع: ماهنامه هنروتجربه
