رانیتیدین برای کاهش تولید اسید معده و بهبود زخم های گوارشی استفاده می شود. داروی رانیتیدین عوارض متعددی دارد، اما سردرد و گیجی از شایع ترین عوارض این دارو محسوب می شود. نحوه مصرف رانیتیدین بر اساس تجویز پزشک تعیین می شود، و همچنین مصرف این دارو در بارداری و شیردهی باید با احتیاط انجام شود. با در ادامه همراه شوید.
داروی رانیتیدین چیست؟
نام ژنریک: رانیتیدین
نام لاتین: Ranitidine HCl
نام تجاری: ®Zantac
گروه دارویی – درمانی:
- آنتاگونیست گیرنده H2
- ضد زخم پپتیک
طبقه بندی در بارداری: گروه B
اشکال دارویی:
- قرص: ۱۵۰ میلی گرم
- کپسول: ۱۵۰ و ۳۰۰ میلی گرم
- تزریقی: ۲۵ میلی گرم بر میلی لیتر و ۵۰ میلی گرم در ۲ میلی لیتر
- شربت: ۷۵ میلی گرم بر میلی لیتر
موارد مصرف، روش و دوزاژ:
۱- درمان کوتاه مدت زخم معده و دوازدهه، سندرم زولینگر الیسون:
- بالغین: ۱۵۰ میلی گرم رانیتیدین خوراکی روزانه ۲ بار یا ۳۰۰ میلی گرم قبل از خواب
۲- درمان نگهدارنده در زخم دئودنوم:
- بالغین: ۱۵۰ میلی گرم رانیتیدین خوراکی قبل از خواب تجویز می شود.
۳- رفلاکس معده – مری:
- بالغین: ۱۵۰ میلی گرم رانیتیدین خوراکی ۲ بار در روز تجویز می شود.
۴- پروفیلاکسی استرس اولسر یا پیشگیری از زخم استرسی:
- بالغین: ۱۵۰ میلی گرم آمپول رانیتیدین به فرم وریدی مداوم در محلول ۲۵۰ میلی لیتر سازگار با سرعت ۶٫۲۵ میلی گرم در ساعت با پمپ انفوزیون تجویز می شود.
مکانیسم اثر دارو، عبارت است از:
Ranitidine برای اشغال گیرنده های H2 سلول های پاریتال معده با هیستامین رقابت می کند و ترشح اسید معده را مهار می نماید.
فارماکوکینتیک:
دارو جذب گوارشی خوبی دارد.
این دارو از طریق ادرار و مدفوع دفع می گردد.
نکات مهم:
- در تزریق عضلانی رانیتیدین، احتمال بروز نکروز در موضع تزریق وجود دارد.
- نحوه مصرف و مقدار مصرف دارو، باید توسط پزشک تعیین شود.
- شایع ترین عوارض این دارو عبارت است از سردرد، گیجی، مشکلاتی در خواب و یبوست یا اسهال.
- مصرف رانیتیدین ممکن است احتمال ایجاد ذات الریه را به دنبال داشته باشد.
- علائم مسمومیت با دارو، عبارت است از احساس سبکی در سر، عدم هماهنگی و غش.
- دارو باید در درمان کوتاه مدت زخم معده یا دئودنوم مورد توجه باشد.
- دوز بالای این دارو سبب آسیب عملکرد کبدی می شود.
- درمان طولانی مدت با Ranitidine ممکن است فقر B12 را به همراه داشته باشد.
- مصرف این دارو، قبل یا بعد از غذا چندان اهمیتی ندارد، یعنی رانیتیدین می تواند با یا بدون غذا استفاده شود.
- افرادی با سابقه خانوادگی در ابتلا به سرطان معده، همچنین افراد بالای ۴۰ سال نباید به طور خودسرانه از این دارو استفاده کنند.
موارد منع مصرف:
- حساسیت شدید به دارو
- سابقه پورفیری
موارد احتیاط:
تداخلات دارویی رانیتیدین، عبارت است از:
- مصرف همزمان آنتی اسیدها با این دارو سبب کاهش میزان جذب Ranitidine می شود.
- مصرف سیگار در طی درمان سبب کاهش اثرات دارو می شود.
- مصرف این دارو سبب کاهش جذب کتوکونازول می گردد.
عوارض جانبی:
هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز شود. اگر چه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود، ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.
عوارض رانیتیدین، عبارت است از:
- CNS: ضعف، سرگیجه، بی خوابی، ورتیکو، گیجی برگشت پذیر، آژیتاسیون، توهم
- Derm: راش
- GI: اسهال، یبوست، تهوع، درد شکم، تهوع، استفراغ
- HEMA: لکوپنی، گرانولوسیتوپنی، آگرانولوسیتوز، ترمبوسیتوپنی
- Local: سوزش و خارش در محل تزریق
مصرف در بارداری و شیردهی:
- مصرف رانیتیدین در بارداری: مدل های حیوانی در مورد مصرف این دارو در بارداری، شواهدی مبنی بر آسیب به جنین یا اختلال در باروری را نشان نداده است. داده های کنترل شده ای در مورد مصرف این دارو در بارداری انسان در دست نیست. عوارض این دارو در بارداری انسان، چندان شناخته شده نیست. انتظار نمی رود مصرف رانیتیدین در بارداری برای جنین مضر باشد.
- مصرف رانیتیدین در شیردهی: Ranitidine در شیر انسان ترشح می شود. استفاده از این دارو در شیردهی به اهمیت دارو برای مادر، بستگی دارد.
توجهات پزشکی – پرستاری:
- تجویز دارو همراه با غذا تاثیری روی جذب و غلظت سرمی Ranitidine ندارد، بنابراین مصرف رانیتیدین قبل یا بعد از غذا چندان مهم نیست.
- مقدار مصرف آمپول رانیتیدین بر اساس اندیکاسیون، تعیین خواهد شد. در تزریق عضلانی دارو احتمال بروز نکروز در موضع تزریق وجود دارد.
- در صورت نیاز به تجویز همزمان سایر آنتی اسیدها با این دارو، باید آنتی اسید ۲ ساعت قبل یا بعد از مصرف رانیتیدین مصرف شود.
- در توضیح نحوه تزریق آمپول رانیتیدین باید توجه داشت آمپول را قبل از تزریق باید با ۲۰ میلی لیتر محلول نرمال سالین رقیق کرده و با سرعت ۴ میلی لیتر در دقیقه تزریق نمایید.
- در صورتی که بیمار همودیالیز می شود، باید بعد از اتمام دیالیز دوز اضافی دارو دریافت شود.
توجهات بیمار – خانواده:
- نحوه مصرف و مقدار مصرف رانیتیدین، توسط پزشک تعیین خواهد شد.
- آمپول رانیتیدین عضلانی یا وریدی مورد استفاده قرار دارد.
- به هنگام مصرف شربت Ranitidine با استفاده از قاشق یا فنجان های مدرج، مقدار شربت این دارو را اندازه گیری کنید.
- از مصرف سیگار، الکل، غذاها، مواد محرک مانند ادویه ها و کافئین در طول درمان با این دارو اجتناب شود.
- رژیم غذایی توصیه شده توسط پزشک را رعایت کنید.
- در صورت مصرف رانیتیدین نشانه هایی مانند وجود مدفوع قیری رنگ، گیجی و خواب آلودگی را به پزشک اطلاع دهید.
- این دارو می تواند بر نتایج برخی تست ها تاثیر بگذارد. بنابراین پیش از انجام آزمایشات خود پزشک را در جریان مصرف دارو قرار دهید.
- علیرغم احساس بهبودی مصرف دارو باید ادامه یابد.
- استفاده از سیگار تاثیرات دارو را مختل می کند.
- مصرف رانیتیدین سبب بروز گیجی و خواب آلودگی می شود، بنابراین تا مشخص شدن اثرات دارو بهتر است از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند، اجتناب کنید.
شرایط نگهداری دارو:
- دارو باید در ظرف در بسته و در درجه حرارت ۱۵ تا ۳۰ درجه نگهداری شود.
منبع
