یک منبع آگاه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی خبرگزاری فارس، جزئیاتی از سفر اخیر آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به روسیه را که به دعوت رسمی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور این کشور انجام شد، بیان کرد.
وی با اشاره به اینکه طی روزهای اخیر، رسانه‌های غیرمعتبر و برخی ناظران و فعالان سیاسی، تحت تأثیر عملیات روانی معاندین، شبهاتی را درباره این سفر مطرح کرده‌اند، گفت: عمده این شبهات، مربوط به بحث رعایت آداب دیپلماتیک و پروتکل‌های تشریفاتی است که همین مسأله نشان می‌دهد حریف، درباره اصل و محتوای سفر، دست خالی است و به همین علت، به پرداختن به حواشی روی آورده است.
این منبع با اشاره به اینکه پروتکل‌های دیدارهای مقامات رسمی از یک کشور خارجی، به‌صورت کلی به چهار دسته تقسیم می‌شود، گفت: سفرهای شخصیت‌ها معمولاً یا در قالب دیدار عالی حکومتی (State visit) است، یا دیدار رسمی (Official visit) و در خصوص مسؤولان اجرائی مثل وزرا هم دیدار، یا کاری (work visit) است و یا اجرائی و کاری (Official working visit) است که با توجه به اینکه قرار نبود در این سفر، توافق‌نامه‌ای بین رؤسای جمهور دو کشور امضا شود و دیدارهای گسترده و رسمی صورت بگیرد، طبق توافق طرفین، از ابتدا این سفر به عنوان سفر صرفاً رسمی مطرح شد و مورد تأیید هر دو طرف قرار گرفت.
وی با تشریح این موضوع ادامه داد: پروتکل‌های تشریفاتی «سفر عالی حکومتی» با «سفر رسمی» بسیار متفاوت است بدین معنا که در سفر رسمی، هیچ استقبال رسمی از سوی همتای شخصیت چه در فرودگاه و چه در کاخ محل ملاقات انجام نمی‌گیرد و صرفاً یک مقام رده سوم یا رده چهارم در فرودگاه به استقبال شخصیت می‌رود که بر این اساس، می‌بایست مثلاً مدیرکل حوزه غرب آسیا در وزارت امور خارجه روسیه به استقبال آیت‌الله رئیسی می‌آمد اما با این حال، طرف روس، برای رعایت شأن و حفظ احترام ایشان، یکی از مهم‌ترین وزرای جمهوری فدراتیو روسیه یعنی وزیر انرژی را که اتفاقاً رئیس کمیسیون مشترک دو کشور هم هست برای استقبال به فرودگاه اعزام کرد.
وی با تأکید بر اینکه در سفر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه، به‌رغم همسان بودن سطح سفر طرفین، روس‌ها اوج احترام را برای ایشان رعایت کردند و بالاترین حد تشریفات را به اجرا درآوردند، گفت: تیم تشریفات ریاست جمهوری روسیه، هم روی پلکان هواپیما فرش قرمز انداختند، هم روی باند فرودگاه فرش قرمز پهن کردند، هم سرود ملی جمهوری اسلامی ایران را پخش کردند، هم یکی از شخصیت‌های مهم خود را به استقبال فرستادند و هم از یگان ویژه تشریفات سان دیدند و نیروهای یگان هم مقابل رئیس‌جمهور، رژه رفتند و با عزت و احترام کامل، ایشان را تا مقصد بدرقه کردند و همه اینها در حالی بود که این سفر، صرفاً یک سفر رسمی بود نه سفر عالی حکومتی فلذا رعایت هیچ‌یک از این آداب هم ضرورتی نداشت.
این منبع آگاه با بیان اینکه فرآیند تشریفات، طبق کنوانسیون وین شامل استقبال، حمل‌ونقل، اسکان، پذیرایی و بدرقه است، تصریح کرد: تمامی این تشریفات و احترامات، در حالی برای آیت‌الله رئیسی انجام شد که ایشان طبق قانون، نفر دوم کشور محسوب می‌شوند اما پوتین، نفر اول روسیه است و به لحاظ قوانین داخلی روسیه، این دو شخصیت هم‌طراز محسوب نمی‌شوند.
وی با اشاره به اینکه طبق پروتکل‌های روسیه، افرادی مثل «رجب طیب اردوغان» و «بشار اسد» هم‌طراز محسوب می‌شوند، ادامه داد: با همه اینها آقای پوتین، حاضر به پذیرش اردوغان و اسد و بسیاری از رؤسای جمهور دیگرکشورها در کاخ کرملین نشده و در سفرهای مکرر آنها، صرفاً به پذیرایی از آنها در ویلای شخصی خود در حومه مسکو اکتفا کرده که به لحاظ تشریفاتی سطح آن، پایین‌تر از کرملین به شمار می‌رود اما از آیت‌الله رئیسی که طبق قانون اساسی کشورمان، مقام دوم جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود در سطحی بالاتر از مقامات هم‌طراز رده‌یک و در دفتر شخصی رئیس‌جمهور در کاخ کرملین استقبال و پذیرایی شد که این سطح از احترام به میهمانی که برای «دیدار رسمی» آمده هم کم‌نظیر است.
این منبع همچنین به اوج‌گیری مجدد شیوع کرونا در روسیه اشاره کرد و افزود: در مکاتبات دیپلماتیک پیش از سفر به طرف روس تأکید شده بود که رئیس‌جمهوری ایران از کشوری با نقشه آبی کرونا با آمار حدود ۱۸ فوتی در روز، به کشوری قرمز با بیش از ۷۰۰ فوتی و بیش از ۵۰ هزار مبتلای جدید در روز سفر می‌کند و بنابراین باید تدابیر کامل از جمله حفظ فاصله اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی رعایت شود و مقامات روس از نزدیک‌شدن به مقام ایرانی و دست‌دادن خودداری کنند که مقامات رسمی روسیه، این ملاحظات طرف ایرانی را پذیرفتند و در طول دیدارها هم طبق خواست طرف ایرانی و حتی‌المقدور، از نزدیک‌شدن به ایرانی‌ها خودداری کردند.
وی همچنین در خصوص فیلم کوتاهی که از لحظه ورود آیت‌الله رئیسی به دفتر آقای پوتین در فضای مجازی منتشر شده و از آن برداشت‌های غلطی شده است، گفت: آقای پوتین دو دفتر دارد یکی موسوم به اتاق سبز و دیگری اتاق آبی که دفتر اصلی و مهم‌تر اوست و طبق توافق قبلی بین طرفین، قرار بود هر دو رئیس‌جمهور به‌طور همزمان وارد اتاق آبی شوند اما همان‌گونه که در فیلم منتشرشده هم مشخص است آقای پوتین که از درِ مقابل سالن وارد شده بود، پیش از ورود رئیس‌جمهور کشورمان در دفتر خود، به احترام ایشان به انتظار ایستاده بود و در ادامه، با توجه به درخواست هیئت ایرانی برای حفظ فاصله اجتماعی و همچنین پروتکل‌های خود کرملین که در خصوص کرونا بسیار سختگیرانه است، از نزدیک‌شدن به آیت‌الله رئیسی خودداری کرد و طرفین طبق قرار قبلی، به‌طور کاملاً برابر و همزمان بر سر میز نشستند و با جملات احترام‌آمیز جلسه را آغاز کردند و هیچ‌گونه بی‌احترامی نیز در کار نبود.
وی افزود: دری که رئیس‌جمهور کشورمان از آن وارد شدند همان دری است که رؤسای جمهور دیگرکشورها از جمله اردوغان، بعضاً بیش از ۱۰ دقیقه پشت آن منتظر می‌مانند تا به روی آنان گشوده شود اما همان طور که در فیلم منتشرشده نیز مشهود بود این در از ابتدا به روی رئیس‌جمهور ما باز بود و ایشان بدون هیچ معطلی، وارد دفتر پوتین شدند و بلافاصله دیدار را شروع کردند.
این منبع مطلع گفت: متأسفانه برخی افراد بی‌اطلاع، با کنار هم گذاشتن تصاویر دیدارهای سابق مقامات دیگرکشورها و مصافحه آنان با رئیس‌جمهور روسیه، این گونه نتیجه گرفته‌اند که وی به رئیس‌جمهور کشورمان احترام لازم را نگذاشته است حال آنکه اولاً حفظ فاصله در طول مذاکرات، درخواست هر دو طرف بود و علاوه بر این، تصاویر منتشرشده از مقامات دیگرکشورها، مربوط به بازه زمانی ویژه‌ای بود که واکسیناسیون گسترده علیه کرونا در روسیه انجام شده و این کشور در شرایط نسبتاً مناسبی به لحاظ شیوع بیماری به سر می‌برد و شرایط کشور مقابل هم مناسب بود و بر خلاف این دیدار، هیچ‌یک از دیدارهای مذکور، در دوران قرمز بودن نقشه شیوع کرونا در روسیه و کشورهای مبدأ انجام نشده است.
بیشتر بخوانید :
این منبع آگاه همچنین به چیدمان محل ملاقات رؤسای جمهور دو کشور اشاره کرد و توضیح داد: همان‌گونه که در بسیاری از تصاویر دیده‌اید، معمولاً پوتین از مقامات کشورها، در نشیمنگاه مقابل شومینه دفترش پذیرایی می‌کند که اولاً مخصوص دیدارهای صرفاً تشریفاتی و کوتاه است و به جهت زاویه مبل‌ها که مایل چیده می‌شوند برای دیدارهای بیش از چند دقیقه، چندان مناسب نیست و ثانیاً ابهت و اهمیت دیدار را هم به مخاطب منتقل نمی‌کند؛ بر این اساس مقرر شد اولاً با توجه به طولانی‌بودن ساعت ملاقات و نیز ضرورت فاصله اجتماعی طرفین و نیز با عنایت به نمادین‌بودن نشستن در دو طرف طول میز به لحاظ بصری، طرفین در دو سر میز بنشینند تا این پیام به بیننده تصاویر منتقل شود که یک قدرت بزرگ اوراسیا با قدرت بزرگ غرب آسیا بر سر بزرگترین میز دیپلماتیک جهان نشسته‌اند و منافع را به‌طور مساوی و با لحاظ قاعده برد – برد لحاظ می‌کنند.
وی ادامه داد: در سایر دیدارها با رؤسای جمهور و نخست‌وزیران دیگرکشورها که تصاویر آن در فضای مجازی و سایت کرملین موجود است، آقای پوتین همواره در عرض بالای این میز می‌نشیند که در چنین حالتی پشت وی به دیوار و پنجره‌ها و پشت میهمانش خالی و به سمت وسط سالن است و لذا با نشستن در صدر و بالای مجلس، حس برتر بودن میزبان را به طرف مقابل القاء می‌کند اما در این دیدار، طوری برنامه‌ریزی شد که طرفین، در موقعیت برابر قرار داشته باشند و هر دو بطور مساوی و همزمان بر سر میز بنشینند که شائبه برتری یک طرف بر طرف دیگر مطرح نشود.
این منبع آگاه همچنین تصریح کرد: متأسفانه برخی افراد ناآگاه در فضای مجازی به نبودن پذیرایی بر سر میز مذاکره اشاره کرده و از آن تلقی‌های عجیب و غریبی را استنتاج کرده بودند حال آنکه تصاویر منتشرشده صرفاً مربوط به دقایق آغازین دیدار بود که عکاسان اجازه حضور پیدا کردند و بدیهی است در لحظات اولیه ورود، پذیرایی روی میز قرار داده نمی‌شود اما در ادامه مذاکره، پذیرایی مفصلی از آیت‌الله رئیسی صورت گرفت و طرفین، عصرانه مشترکی تناول کردند که در اصطلاح تشریفاتی روس‌ها به آن “وقت شام” (Dinner time) گفته می‌شود.
وی با اشاره به مثبت‌بودن فضای جلسه و پاسخ مثبت طرف روس‌ها به مطالبات طرف ایرانی، گفت: توافقات بسیار مهمی انجام شد و دستاوردهای بسیار ارزشمندی در حوزه‌های اقتصادی و تجاری برای مردم ایران به دست آمد که در صورت لزوم، در سفرهای تکمیلی آینده، از آنها رونمایی خواهد شد.
این منبع همچنین تأکید کرد: همان‌گونه که وزیر محترم امور خارجه، جناب آقای حسین امیرعبداللهیان هم در اظهارات اخیرشان اشاره کردند در اواسط جلسه، آقای پوتین با توجه به نزدیک‌شدن ساعت اذان مغرب، خطاب به آیت‌الله رئیسی گفتند که اگر قصد اقامه نماز دارید می‌توانیم مذاکرات را موقتاً قطع کنیم تا شما به نمازتان برسید که در این هنگام آیت‌الله رئیسی برای اقامه نماز مغرب، به سالن مجاور رفتند و پس از گذشت حدود ۹ دقیقه، دوباره به میز مذاکره برگشتند و در تمام این مدت، رئیس‌جمهور روسیه، به احترام ایشان در دفتر کار خود منتظر نشست تا نماز ایشان تمام شود.
این منبع مطلع همچنین به انتقاد بعضی افراد ناآگاه در خصوص نبودن پرچم جمهوری اسلامی در دیدار اشاره کرد و گفت: طبق پروتکل‌های سفر رسمی، در این سفرها پرچم قرار داده نمی‌شود همان‌گونه که در دیدارهای دیگران هم هیچ پرچمی قرار نمی‌دهند زیرا وجود پرچم در دیدار، مختص سفر عالی حکومتی است که ان‌شاءالله در آینده انجام خواهد شد و البته این را هم باید در نظر داشت که هر کشوری برای خودش، پروتکل‌های ویژه‌ای نیز دارد که روسیه نیز از این مسأله مستثنی نیست.
وی به دیگربرنامه‌های آیت‌الله رئیسی در طول سفر به روسیه اشاره کرد و افزود: ایشان در ادامه به دعوت امام‌جمعه مسکو، به مسجد جامع این شهر رفتند که گفته می‌شود بزرگترین مسجد اروپاست و توسط خود آقای پوتین افتتاح شده است و در آنجا نیز استقبال بسیار قابل توجهی از ایشان انجام شد که در تاریخ این مسجد، بی‌نظیر بود به‌گونه‌ای که بسیاری از نمازگزاران مسلمان، از مناطق دوردست روسیه به شوق دیدار رئیس‌جمهور به این مسجد آمده بودند.
این منبع مطلع همچنین به سخنرانی دکتر رئیسی در دانشگاه ملی مسکو اشاره و تأکید کرد که این سخنرانی و مراسم اعطای مدرک دکترای افتخاری به رئیس‌جمهور کشورمان نیز در اوج عزت و احترام برگزار شد و اساتید برجسته این دانشگاه که از مهم‌ترین دانشگاه‌های جهان به شمار می‌رود به احترام ایشان ایستادند و برای‌شان کف زدند.
وی در ادامه تصریح کرد: علاوه بر این دیداری نیز با فعالان ارشد اقتصادی روسیه برگزار شد که در آن برجسته‌ترین مدیران شرکت‌های تجاری و صنعتی و انرژی و غیره حضور داشتند و به لحاظ رده مدیران حاضر در این دیدار، کم‌نظیر بود و توافقات بسیارخوبی نیز در حاشیه این دیدار بین روس‌ها و ایرانی‌ها انجام گرفت.
وی با اشاره به حجم عظیم تحریف‌های انجام‌شده درباره این سفر تصریح کرد: ناگفته پیداست سرویس‌های جاسوسی چه کشورها و رژیم‌هایی از تقویت روابط مسکو با تهران نگرانند و مطمئن باشید که منشأ تولید این پیام‌های تحریف‌آمیز، هم برای روس‌ها و هم برای ما مشخص است.
این منبع آگاه افزود: یکی از دیگرشبهاتی که این روزها شنیدیم بیان عبارت تعارف‌گونه «من در خدمت شما هستم» (I am at your service) توسط رئیس‌جمهور بود که از سوی یک فرد کم‌اطلاع مطرح و از سوی دیگرافراد ناآگاه، به‌عنوان یک عبارت نامطلوب در شبکه‌های اجتماعی طرح شد در حالی که این جمله ساده، معمولاً در خیلی از دیدارهای دیپلماتیک بین مقامات کشورهای جهان رد و بدل می‌شود و با یک جست‌وجوی ساده در متن مذاکرات موجود در سایت کرملین هم می‌توان دید که خود آقای پوتین بارها و بارها در دیدارهای متعدد، عین همین عبارت را خطاب به مقامات کشورهای مختلف به کار برده است همان‌طور که همه ما در دیدارهای خود برای احترام به طرف مقابل خود این عبارت را به کار می‌بریم و بسیاری از مقامات بلندپایه جهان نیز به‌طور روزمره در دیدارهای خود از آن استفاده می‌کنند.
وی همچنین در خصوص دستاوردهای این سفر خاطرنشان کرد: هرچند این سفر، سفری صرفاً مقدماتی بود و در آینده نزدیک با سفرهای تکمیلی مسؤولان اجرائی تکمیل خواهد شد اما حجم داده‌ها و خبرهایی هم که از همین سفر به بیرون درز کرده به مراتب کمتر از آن چیزی است که به‌زودی در خصوص آن اطلاع‌رسانی خواهد شد اما مردم همین‌قدر بدانند که توافقات انجام‌شده در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، صنعتی، معدنی، انرژی، نظامی و تسلیحاتی، به قدری ارزشمند و مهم است که می‌تواند به تصمیمات راهبردی بین مسکو و تهران در مقابل تهدیدات مشترک بینجامد.
این منبع در پایان تأکید کرد: ایران، قدر این میزبانی سطح بالای طرف روس را می‌داند و پیام این سطح از تشریفات و احترام را دریافت کرده و با نگاه مثبت به تحکیم روابط دوجانبه در آینده نزدیک می‌نگرد.
