«یبوست» سرچشمه بسیاری از بیماری هاست؛ از جمله بواسیر، میگرن، بوی بد دهان، بیماری های کبدی، تجمع مواد اضافی در بدن، تهوع، سرگیجه، کج خلقی، یاس و ناامیدی، بدبینی، دعوای بی جهت، قضاوت ناحق، فراموشی، ترس، تشنج، رعشه، افسردگی، درد های گوناگون عصبی، ناراحتی های گوش و چشم و بینی، انواع بیماری های جلدی مثل اگزما و جوش های گوناگون بدن، اختلال در اعمال غدد درونی مثل تیرویید، تخمدان، غدد فوق کلیوی و …
در طب سنتی ایران برای رفع یبوست و پیشگیری از آن روش هایی وجود دارد که «غلامرضا کرد افشاری»، استاد دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در این زمینه رعایت موارد زیر را توصیه می کند:
چنانچه انسان فعالیت بدنی و نرمش و ورزش روزانه و مرتب داشته باشد، به ویژه اگر ماهیچه های شکم را منقبض کند و به کار وا دارد، مزاج نرم می شود و خود به خود به طور طبیعی کار می کند و نیازی به مسهل و ملین های دارویی ندارد. عادت کردن به مسهل ها سبب تنبلی روده و عادت آن ها به عامل محرک دارویی می شود. بنا بر این باید از خستگی بدنی و فکری و توقف در یک جا خودداری کرد و حتی الامکان از هوای آزاد و ورزش های ملایم مانند دوچرخه سواری که موجب تقویت عضلات شکم می شوند –به شرطی که از حد اعتدال خارج نشود- بهره جست.

    باید از تندخویی و عصبانیت خودداری کرد، زیرا در تشدید یبوست بسیار موثر است.
    توجه به استراحت بدن و خواب کافی ضروری است.
    باید روزی ۱ تا ۲ بار در ساعات معین تخلیه انجام شود. بعد از صرف غذا، موجی از معده به طرف روده بزرگ می رود که اصطلاحا به رفلکس «گاستروکولیک» معروف است. اگر بلافاصله بعد از صرف غذا اقدام به اجابت مزاج شود این موج می تواند به عمل دفع کمک موثری کند.
    رعایت آداب و نحوه درست غذا خوردن ضروری است.
    مزه مزه کردن کمی نمک قبل و بعد از غذا به پاکسازی بدن و جلوگیری از یبوست کمک می کند.
    برای جلوگیری از یبوست باید از مصرف برخی خوراکی ها مثل بادمجان، عدس، گوشت های مانده و نمک سود، ماهی شور، شیرینی های مصنوعی، قهوه، شکلات، کاکائو، چای پررنگ، سبزیجات تند مثل شاهی، خوراکی های ترش و قابض مثل آبغوره، آب یخ، فست فود ها و غذا های آماده و کارخانه ای پرهیز کرد.
    مصرف انواع میوه و سبزی چه به صورت خام و چه به صورت پخته برای جلوگیری از یبوست مفید است. بهترین میوه هایی که می توان برای این منظور استفاده کرد عبارتند از آلو، زردآلو، گلابی، انجیر، مویز و انگور.
    مصرف شربت های ملین مثل شربت آلو و شربت خاکشیر برای پیشگیری از یبوست توصیه می شود.
    افرادی که یبوست آن ها به دلیل حرارت بالای معده و روده ایجاد شده است می توانند ۳۵ گرم شکر سفید، ۳۵ گرم ترنجبین و ۷۰ گرم آب هندوانه را مخلوط کرده و مصرف کنند. همچنین می توانند آشی که با ماش و مغز بادام و کدو تهیه شده باشد میل کنند.

 غذا های مفید برای جلوگیری و درمان یبوست
    آشی که در طبخ آن از ماش، نخود و مغز بادام استفاده شده باشد. ماش صالح ترین حبوبات است و نفخ آن از همه حبوبات کمتر است. همچنین بسیاری مغذی است و خلط صالح در بدن تولید می کند، به خصوص اگر با بادام یا روغن بادام پخته شده باشد.
    سوپی که از هویج، سبوس گندم، جو و مقداری سبزیجات پخته تهیه شده باشد در تلیین طبع موثر است. هویج مقوی معده و ملین است. سبوس گندم روده را برای دفع تحریک می کند و محتوای آن را بیرون می ریزد. خواص لینت دهنده و مسهل جو هم در مقالات طب جدید به اثبات رسیده است.
    ۱۰ عدد انجیر خشک، ۳۵ گرم مویز منقا –هسته خارج شده- و ۱۵ عدد سپستان را بجوشانید و صاف کنید. سپس ۳۵ گرم فلوس، ۳۵ گرم ترنجبین و ۷ گرم روغن بادام به آن اضافه کنید و میل کنید.
    مقداری آلوی خشک شیرین را تمیز بشویید و با کارد شکاف دهید. مقداری گلاب را به طور مساوی با آب مخلوط کنید. سپس آلو های بریده را یک شبانه روز در آن خیس کنید تا گلاب و آب را جذب کرده و درشت شوند. ۱۰ تا ۲۰ دانه از این آلو ها را قبل از غذا بخورید.
    ۱۰ گرم گل سرخ، ۶ عدد انجیر، ۳۰ گرم تمر هندی، ۳۰ گرم آلوبخارا و ۳۰ گرم مغز فلوس را با هم مخلوط کرده و معجون درست کنید. ۱۰ تا ۱۵ گرم از آن را در هر وعده بخورید.
    ۶۰ گرم روغن زیتون را با ۴۰ گرم روغن بادام مخلوط کرده، نصف آن را شب موقع خواب و نصف دیگر را صبح ناشتا میل کنید.
    آشی مرکب از برنج، تره و جعفری تهیه کنید. ۱۵ دقیقه قبل از مصرف آش، ۴۰ گرم گل سرخ را خوب بسایید و داخل غذا بریزید و آن را پس از گذشت ۱۵ دقیقه میل کنید.

بهپو