اکسیژن یکی از فراوان‌ترین عنصرها در جهان است، اما با این وجود جالب است بدانید بسیارند کسانی که مشکلات تنفسی دارند و به میزان کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند. تنفس کردن یک حرکت غیرارادی است که بدن ما چه آگاه باشیم و چه نه، خودش انجام می‌دهد.

یعنی برای اینکه نفس نکشیم، باید آگاهانه خود را مجبور کنیم تا تنفس را متوقف کنیم! بدن ما برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارد، نه فقط برای اینکه به تنفس ادامه دهد، بلکه برای بواسطه‌ی خون، اکسیژن را در تمام بدن به گردش می‌اندازد تا به تمام اندام‌های حیاتی، سلول‌ها و بافت‌های بدن اکسیژن برسد.

اگر خون به اندازه‌ی کافی اکسیژن نداشته باشد به این حالت هیپوکسمی یا هیپوکسی گفته می‌شود.

هیپوکسی ممکن است حاد باشد، یعنی ناگهان و به دلیل یک موقعیت اورژانسی پیش بیاید و یا مزمن باشد، یعنی به مرور زمان ایجاد شود، مثلا به دلیل یک بیماری طولانی مدت مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD). پایین بودن سطح اکسیژن خون چه موجب مشکلات جدی بشود و چه نه، به هر حال راههایی وجود دارد که بفهمید میزان اکسیژن خون‌تان به اندازه‌ی کافی نیست.

۱. ضعف و سرگیجه

نشانه‌های کمبود اکسیژن در خون

یک علامت رایج کمبود اکسیژن خون، احساس ضعف و سرگیجه بیشتر از حد نرمال است. بیشتر افراد وقتی فورا از جای خود بلند می‌شوند، ناگهان برای مدت کوتای سرشان گیج می‌رود یا چشمان‌شان سیاهی می‌‌رود. اما افرادی که اکسیژن کافی در خون خود ندارند، تقریبا هر روز و مکررا این حالت را تجربه می‌کنند، یعنی حین هر فعالیتی، چه سبُک و چه سنگین.

عضله بدون اکسیژن، فقط برای مدت محدودی می‌تواند سوخت بسوزاند و قطعا ادامه پیدا نخواهد کرد. بنابراین پایین بودن سطح اکسیژن خون اگر مزمن شود موجب ضعف عضلات خواهد شد. البته معمول نیست که پایین بودن اکسیژن خون، فقط باعث ضعف عضله به عنوان تنها علامت شود؛ بلکه انتظار می‌رود همراه با تنگی نفس باشد. خون، اکسیژن را به سراسر بدن می‌رساند، بنابراین ضعف یا سرگیجه علامتی است که نشان می‌دهد خون‌تان اکسیژن کافی را به تمام جاهای لازم نمی‌رساند.

۲. خستگی

خستگی مزمن، یکی از علائم اصلی کمبود اکسیژن در خون است. احساس خستگی، انواع گوناگونی دارد، اما خستگی ناشی از هیپوکسی، مزمن و بی‌پایان است. بدون تبادل مناسب گازها، بدن‌تان نمی‌تواند اکسیژن مورد نیازش را به دست بیاورد. به مرور زمان، کمبود اکسیژن خون ادامه پیدا کرده و هیپوکسی ایجاد می‌شود. وقتی سطح اکسیژن بدن پایین باشد، احساس خستگی می‌کنید. وقتی ریه‌ها نتوانند به خوبی هوا را دم و بازدم کنند، خیلی زود خسته خواهید شد.

عده‌ای از افراد در نیمه‌ی روز احساس خستگی می‌کنند و هیچ میزان خواب هم ظاهرا کمکی به آنها نمی‌کند. زودتر از دیگران خسته شدن یا سریع‌تر از گذشته خسته شدن هم علامتی است که نشان می‌دهد خون‌تان اکسیژن کافی ندارد.

۳. تپش قلب

احساس اضطراب معمولا با ضربان شدید قلب یا تپش قلب همراه است. این علامتی است که نشان می‌دهد قلب شما به سختی در حال کار کردن است تا اکسیژن کافی به تمام جاهای لازم در درون بدن‌تان را برساند زیرا این اندام‌ها کمبود اکسیژن دارند. اگر قبلا نشانه‌های اضطراب را نداشته‌اید و بدن‌تان بدون هر گونه علامت دیگری از اضطراب، شروع کرده است به بالا بردن ضربان قلب، می‌تواند به دلیل کم بودن سطح اکسیژن در خون باشد.

۴. تنگی نفس

نشانه‌های کمبود اکسیژن در خون

البته کمبود اکسیژن به این معنی است که در معرض دچار شدن به مشکلات تنفسی هستید. وقتی برای تنفس کردن و به درون کشیدن اکسیژن مشکل داشته باشید، یعنی اکسیژن کافی وارد خون‌تان نمی‌شود. افرادی که سطح اکسیژن خون‌شان پایین است چه در حال انجام فعالیت شدید و چه در حال انجام کارهای معمولی و سبُک، دچار تنگی نفس می‌شوند.

۵. سر درد و سرگیجه

تا به حال شده بعد از اینکه نفس‌تان را حبس کردید، دچار سر درد شوید؟ خیلی‌ها دچار سر درد می‌شوند و شدت آن نیز متفاوت است. سر درد به خودی خود علامت نگران کننده‌ای نیست و نمی‌تواند نشاندهنده‌ی کمبود اکسیژن در خون باشد. اما اگر سر درد همراه با احساس سرگیجه، آشفتگی و عدم تعادل باشد می‌تواند به این معنی باشد که بدن‌تان اکسیژن کافی در گردش ندارد. مغز شما به مقدار مشخصی از خون و اکسیژن در جریان نیاز دارد تا خوب کار کند و ما احساس سالم بودن کنیم.

وقتی خون‌تان کمبود اکسیژن دارد به سختی می‌تواند بدن‌تان را هماهنگ و متمرکز کند، در نتیجه سر درد و سرگیجه بروز می‌کند. بدون اکسیژن کافی در ریه‌ها، ارگان‌ها نمی‌توانند به خوبی عمل کنند و در نتیجه، سموم در جریان خون جمع شده و سر دردهای عروقی بوجود می‌آیند. دلیل این اتفاق این است که اکسیژن ناکافی باعث گشاد شدن رگهای خونی شده و میگرن بروز می‌کند. پایین بودن سطح اکسیژن خون می‌تواند نگران کننده باشد زیرا اغلب به دلیل یک بیماری یا مشکل ایجاد می‌شود و یا خودش دلیل ابتلا به بیماری است. خوشبختانه مراجعه به پزشک کمک می‌کند تا بهترین درمان را پیدا کنید.

هیپوکسی چگونه درمان می‌شود؟

آزمایش

مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های خون برای تعیین مقدار اکسیژن موجود در خون، اولین قدم برای درمان است. پزشک معمولا یک سری آزمایش برای‌تان تجویز می‌کند تا ببیند سطح اکسیژن خون‌تان چقدر است و سپس آزمایش مربوط به تشخیص علت کمبود اکسیژن را تجویز خواهد کرد. سپس درمان مناسب توصیه می‌شود. مثلا ممکن است قلب شما نیاز داشته باشد تا به درستی خون را پمپاژ کند و احتمالا برای پمپاژ بهتر قلب‌تان، دارو نیاز دارید تا اکسیژن کافی در خون‌تان به جریان بیفتد.

کانولای بینی

هیپوکسی که زیاد شدید نباشد را می‌توان با ماسک اکسیژن یا کانولای بینی درمان کرد. کانولای بینی یک لوله‌ی باریک با دو سوراخ جداگانه است که فقط داخل سوراخ‌های بینی جای می‌گیرد. این وسیله، اکسیژن را به بدن پمپاژ کرده و اجازه می‌دهد اکسیژن بیشتری به جریان خون‌تان وارد شود. این یک درمان کوتاه مدت است که برای افزایش سطح اکسیژن خون به کار می‌رود.

مصرف منظم اکسیژن

اگر سطح اکسیژن خون خیلی پایین باشد، پزشک معمولا مصرف منظم و بلند مدت اکسیژن را تجویز می‌کند. بسته به شدت بیماری، پزشک ممکن است توصیه کند روزانه، در طول شب و یا چند بار در طول روز، اکسیژن مصرف شود.

برترین ها