با تابش نور، تغییراتی در سطح ژن‌ها ایجاد می‌شود که به تغییر رفتار سلول‌ها می‌انجامد. در برخی افراد با شغل‌های خاص، انواع سرطان‌های پوستی بروز می‌کند. به بیان دیگر، تابش نور بر پوست، موجب تضعیف سیستم ایمنی سطح پوست می‌شود و احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
بسیاری از ما زمان زیادی را در معرض نور آفتاب سپری می‌کنیم. قرار گرفتن در معرض نور خورشید احساس مطلوبی دارد، اما گاهی این احساس خوب، مضر است و آفتاب با پوست دوستانه رفتار نمی‌کند. به بیان دیگر، تابش آفتاب باعث بسیاری از تغییرات در پوست می‌شود.
یکی از دغدغه‌های ذهنی اغلب افراد این است که پوست شاداب و شفافی داشته باشند، اما با گذشت زمان، چین و چروک، تیره‌شدن پوست و کک و مک خود را نشان می‌دهد و تابش آفتاب این روند را تسریع می‌کند. سوال این است که برای در امان ماندن از مضرات این پرتو چه کارهایی می‌توانیم انجام دهیم؟
دکتر کامران جزایری، متخصص پوست و مو در این باره به جام‌جم توضیح می‌دهد: با توجه به این که زاویه تابش خورشید در فصل بهار و تابستان تغییر می‌کند، شدت نور آفتاب بیشتر می‌شود و میزان بیشتری از این اشعه به پوست می‌رسد. به بیان دیگر تاثیرات پرتو فرابنفش روی پوست به منطقه جغرافیایی، شدت پرتو و زمان قرارگرفتن در معرض نور خورشید بستگی دارد.
واکنش دفاعی پوست چیست؟
پوست انسان به عنوان اولین سد دفاعی بدن در برابر مضرات خورشید به مرور، یک مکانیسم دفاعی پیدا می‌کند. زمانی که پوست، تحت تاثیر تابش اشعه قرار می‌گیرد شروع به آزاد کردن رنگدانه اصلی پوست (ملانین) می‌کند. ملانین در لایه‌های سطحی پوست جایگزین می‌شود و از نفوذ پرتو‌ها به قسمت‌های عمقی پوست جلوگیری می‌کند.
این متخصص با اشاره به این موارد می‌گوید: بر اثر تابش آفتاب، تغییراتی زودرس در پوست مشاهده می‌شود؛ مثلا در این فصل لکه‌هایی به نام کک و مک ظاهر و پوست را تیره‌تر می‌کند. این فرآیند، واکنش دفاعی پوست محسوب می‌شود.
مکانیسم پوست در برابر آفتاب
در آفتاب سوختگی، به دلیل آزاد شدن رنگدانه‌ها، پوست تیره می‌شود. اگر مدت زمان قرار گرفتن در معرض آفتاب طولانی‌تر شود، رنگدانه‌های جدید ساخته و آزاد و پوست برنزه می‌شود. این مساله در بلند‌مدت باعث ایجاد کک و مک، لکه‌های پوستی بزرگ‌تر و بسیاری از تومورهای خوش‌خیم در سطح پوست می‌شود.
جزایری می‌افزاید: فراموش نکنیم تغییرات رنگدانه‌ای، اثرات محافظتی بر پوست دارد. اگر مدت زمان تابش آفتاب، طولانی باشد تغییرات مزمن در پوست ایجاد می‌شود.
وی در پاسخ این پرسش که اثرات تابش آفتاب بر پوست چیست، می‌گوید: به طور کلی آفتاب باعث تغییراتی در الیاف کلاژن و بافت پیوندی پوست می‌شود. امروزه روشن شده که علت ایجاد تغییرات پیری پوست و پیدایش چروک‌ها، تغییراتی در بافت همبند عمقی و لایه‌های سطحی پوست است. درحال حاضر، روش‌های بسیاری برای پیشگیری و درمان علائم پیری پوست در دسترس است.
مطالعات نشان می‌دهد با تابش نور، تغییراتی در سطح ژن‌ها ایجاد می‌شود که به تغییر رفتار سلول‌ها می‌انجامد. در برخی افراد با شغل‌های خاص، انواع سرطان‌های پوستی بروز می‌کند. به بیان دیگر، تابش نور بر پوست، موجب تضعیف سیستم ایمنی سطح پوست می‌شود و احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد .
ضرورت استفاده از ضدآفتاب
یکی از بهترین گزینه‌هایی که از پوست در برابر آفتاب محافظت می‌کند، ضدآفتاب است. این پزشک درباره ضرورت استفاده از ضدآفتاب می‌گوید: کرم‌های ضدآفتاب استاندارد، میزان قابل‌توجهی از نور آفتاب را منعکس یا جذب می‌کند. این کرم‌ها اجازه ورود آفتاب را به لایه‌های زیرین پوست نمی‌دهد. به بیان دیگر کرم ضدآفتاب از پیری پوست، ایجاد چین و چروک، سرطان پوست و آفتاب سوختگی پیشگیری می‌کند. استفاده از ضدآفتاب باعث جذب اشعه یا بازگشت و انعکاس آن از سطح پوست می‌شود و به این ترتیب از نفوذ اشعه آفتاب جلوگیری می‌کند.
چه نوع ضدآفتابی انتخاب کنیم؟
در داروخانه‌ها گزینه‌های متعددی برای ضدآفتاب پیشنهاد می‌شود. شاید این سوال پیش آید که کدام یک از این کرم‌ها مناسب پوست است؟
دکتر جزایری پاسخ می‌دهد: کرم ضدآفتاب باید با پوست سازگار باشد. افرادی که پوست صورتشان چرب است یا جوش و منافذ باز دارد، بهتر است ضدآفتاب کم‌چرب یا فاقد چربی و افرادی که پوست روشن دارند، لازم است ضدآفتاب قوی‌تر مصرف کنند. آقایان هم باید، از کرم‌های بدون رنگ و کم‌چرب استفاده کنند. مصرف ضدآفتاب‌هایی که فیلتر شیمیایی ندارند نیز به زنان باردار و کودکان توصیه می‌شود.
وی در پاسخ این پرسش که کرم‌های ضدآفتاب باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد، می‌گوید: علاوه بر قوام ضدآفتاب، نوع و میزان قدرتش نیز اهمیت دارد. نکته مهم دیگر این که باید از ضدآفتاب به طور مداوم، بموقع و به میزان کافی استفاده کرد.
در یک قدمی سرطان
این روزها افراد زیادی تمایل به برنزه کردن دارند.در این ارتباط استفاده از دستگاه سولاریوم نیز عوارضی برای پوست خواهد داشت. به گفته این متخصص، استفاده از دستگاه سولاریوم، با اثراتی کاملا مشابه آفتاب، می‌تواند مضرات زیادی برای سلامت پوست فرد به دنبال داشته باشد. به بیان دیگر، اپیدمی استفاده از این وسیله، احتمال ابتلا به سرطان پوست را در سال‌های آینده افزایش می‌دهد.
جزایری توصیه می‌کند: استفاده از لباس پوشیده و روشن،کلاه لبه‌دار، پرهیز از قرار گرفتن در معرض آفتاب مستقیم، تغذیه خوب و سیگار نکشیدن در حفظ سلامت پوست بسیار موثر است. علاوه بر عواملی که گفته شد، ویتامین‌ها نیز با ترکیبات ضد‌رادیکالی که در اختیار پوست قرار می‌دهند، اثرات سمی نور خورشید را در پوست خنثی می‌کنند و عوارض احتمالی آن را کاهش می‌دهند.
جام جم
