با توجه به اینکه قبلا از دو کشور ارمنستان و گرجستان در منطقه قفقاز بازدید کرده بودم، به دیدن این سومین کشور منطقه قفقاز نیز بسیار علاقه مند بودم. اولین نکته ای که در آذربایجان به چشم می‌آمد نام علی اف بود که از فرودگاه و نمایشگاه ، سالن آمفی تئاتر ، میادین شهر و … همه به نام حیدر علی اُف بود، البته این کیش شخصیتی برای کسانی که در خاورمیانه زندگی می کنند چیزی عجیبی نیست که به منطقه قفقاز و آسیای میانه نیز سرایت کرده است و همانطور که حکومت های توتالیتر نیز در آن منطقه به وفور یافت میشود ، ولی نکته ای که هنوز برای من غریب است این ریاست جمهوری های مادام العمر است که عجیت تر از آن انتقال ریاست جمهوری از پدر به پسر است !
البته در منطقه قفقاز دو کشور دیگر یعنی ارمنستان و گرجستان دارای انتخابات آزاد و دموکراسی به شکل مطلوب هستند و تنها آذربایجان گرفتار این شکل حکومت غیردموکرات است و همه چیز تقریبا در قبضه خانواده علی اُف.
علی اُف پسر به تاسی از علی اُف پدر به نوسازی آذربایجان بخصوص باکو با تکیه به درآمدهای نفتی و گازی پرداخته و مدلی مانند امارات متحده عربی و کشورهای حوزه خلیج فارس را برای آذربایجان پیاده کرده و با اینکه شهر باکو بسیار مدرن شده و نسبت به تفلیس پایتخت گرجستان و ایروان پایتخت ارمنستان مدرن تر و به روز تر است ولی این مدرن شدن همراه با مدرنسیم نبوده و مانند کشورهای حوزه خلیج فارس همه چیز در ظاهر است .
نکته دیگر که در باکو به چشم میخورد گرانی اجناس و خدمات در این شهر بود که نسبت به سایر کشورهای منطقه این گرانی فاحش و به عنوان مثال تقریبا سه تا چهار برابر ترکیه در مقام مقایسه بود. شاید یکی ازدلایل این گرانی ارزش بالا پول رایج آذربایجان ، منات میباشد که هر دلار معادل 7/1 منات میباشد و در هفته گذشته با توجه به نوسانات ارز در ایران نزدیک به 7 هزار تومان قیمت داشت و به نظر به صورت دستوری ارزش این واحد پولی بالا نگاه داشته شده است .
به هر حال آذربایجان طبق شواهد و آمارهای سازمان های جهانی دارای یکی بالاترین نرخ فساد اداری و حکومتی است، کشوری مصرف کننده که 90 درصد صادرات آن را نفت و گاز تشکیل می دهد و الهام علی اف به پشتوانه این ثروت و درآمد نفتی پایه های حکومت خود را مستحکم کرده است. با اینکه تولید ناخالص داخلی آذربایجان در مقایسه با گرجستان در حدود سه برابر و در مقایسه با آذربایجان چهار برابر بیشتر است ولی متوسط حقوق ماهیانه نه تنها در منطقه قفقاز بلکه از اکثر جمهوری استقلال یافته از شوروی سابق کمتر است و این نشاندهنده اقتصاد نامتوازن این کشور میباشد .
باکو ، این تکه جدا شده از ایران ، با این شهری خوش منظره و پر از آپارتمان ها و عمارت های مدرن است به نظر راه در راه تقلید از ترکیه و یا کشورهای حوزه خلیج فارس مانده است و مدرنسیم در این کشور فرزندی ناقص است و استبداد مدرن این کشور نیز فقط در ظاهر موفق به خلق شهری مدرن شده است و باکو شهری شده مانند تاکسی های آن ، تاکسی های لندنی تولید چین !
