مهدی درستی: بحران کاغذ، دردی است که مطبوعات کشور مدتی است با آن دست و پنجه نرم می‌کند، بحرانی که شرایط ادامه کار برای اهالی این حوزه را آنقدر دشوار کرد که بسیاری ناامید از ادامه حیات نشریات کاغذی در انتظار مرگ آن نشستند.
اما در چند ماه اخیر گویا جانی دوباره در کالبد این حوزه دمیده شد تا جایی که اوضاع نسبتا بهبود پیدا کرده و مدیران نشریات و مطبوعات کاغذی کمی امیدوارتر از گذشته به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چند وقت اخیر که این بحران گریبان مطبوعات کشور را گرفته است، پا به میدان گذاشت تا ضمن یافتن راه چاره‌ای، دست سودجویان و فرصت طلبان را که تنها به دنبال سود بیشتر خود بودند از این بازار کوتاه کند. از حضور کاغذ در فهرست کالاهای اساسی گرفته تا راستی آزمایی شمارگان اعلام نشریات.
حضور کاغذ در فهرست کالاهای اساسی
مهم‌ترین اقدام صورت گرفته در جهت بهبود اوضاع کاغذ بدون شک قرار گرفتن آن در فهرست کالاهای اساسی بود، اتفاق مبارکی که تا حدودی خیال صاحبان نشریات و روزنامه‌ها را آسوده کرد.
کاغذ با این اقدام از تفاوت ارزی، که دولت تامین می‌کند، برخوردار شد و نشان داد که دولت نیاز فرهنگی را چونان غذا و دارو برای کشور مهم و اساسی می‌داند و توجه به رسانه در کشور در سطحی بالا قرار دارد.
بهبود فرآیند واردات و توزیع کاغذ
یکی دیگر از اقدامات موثری که در آغاز به منظور بهبود شرایط بازار کاغذ صورت گرفت، اختصاص ۴۰ میلیون دلار بودجه برای کاغذ مطبوعات و همچنین بهبود مکانیزم واردات کاغذ بود.
اتفاقی که با همت کارگروه کاغذ وزارت ارشاد از سه ماهه نخست امسال عملی شد و پس از مدتی واردات کاغذ که به دلیل مسایل ارزی دچار مشکل شده بود به روال معمول بازگشت. در واقع معاونت مطبوعاتی به عنوان متولی این امر پروسه واردات کاغذ را از مرحله تایید سفارش تا واردات و توزیع برعهده گرفت که در حال حاضر این فرآیند در حال انجام است.
یکی از اقدامات موثری که برای بهبود شرایط بازار کاغذ صورت گرفت، اختصاص ۴۰ میلیون دلار بودجه برای واردات کاغذ مطبوعات و همچنین بهبود مکانیزم واردات بود. آنچه پس از واردات کاغذ اهمیت بسیار بالایی داشت، چگونگی توزیع محموله‌های وارد شده به منظور رعایت عدالت و جلوگیری از سواستفاده سودجویان بود
آنچه پس از واردات کاغذ اهمیت بسیار بالایی داشت، چگونگی توزیع محموله‌های وارد شده به منظور رعایت عدالت و جلوگیری از سواستفاده سودجویان بود.
در مرحله اول که فوریتی بوده است، هزار و ۳۵۰ تن کاغذ در بین نشریات و روزنامه‌ها به گونه‌ای توزیع شد که حداقل به یک نوبت به همه مطبوعات تعلق بگیرد، البته برخی از روزنامه‌هایی که تیراژ بالایی داشتند در چند نوبت دیگر هم به اندازه‌ای محدود کاغذ دریافت کردند.
طبق اعلام محمد خدادی، معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همین مدت ۱۰ هزار تن کاغذ دیگر با تسریع روند ترخیص محموله‌ها در مسیر واردات قرار گرفت تا جوابگوی نیاز مطبوعات کشور باشد. همچنین به نظر می‌رسد که دو هزار تن کاغذ دیگر به زودی وارد بازار و توزیع شود تا وقفه‌ای در انتشار مطبوعات کشور به دلیل کمبود این کالا رخ ندهد.
دست سودجویان از بازار کوتاه شد
نکته دیگری که این روزها بسیار به بازار کاغذ ایران لطمه زده است، بهره برداری سودجویان از شرایط ملتهب بازار است، همانطور که اشاره شد در ماه‌های اخیر اقدامات موثری در زمینه برخورد با سودجویان صورت گرفته است و سهمیه بندی کاغذ به درستی و عادلانه در حال انجام است.
اما آنچه این روزها حسابی در متشنج کردن فضای کاغذ تاثیر گذاشته است، آمارسازی برخی از رسانه‌ها درباره شمارگان اعلامی‌شان توسط چاپخانه‌هاست تا بتوانند سهمیه بیشتری را دریافت کنند، مسئله‌ای که نیازمند اصلاح اساسی امور نظارتی است.
وزارت ارشاد به منظور اصلاح این امر سهمیه کاغذ سالانه رسانه‌ها را بررسی و محاسبه کرده است تا براساس آن سهمیه مربوطه را اختصاص دهد و دیگر بساط تخصیص کاغذ از طریق نامه و تقاضا برچیده شد.
طبق آنچه معاونت مطبوعاتی مطرح کرده است، راهکارهای لازم جهت توزیع عادلانه کاغذ در دستور کار قرار گرفته است، عبارتند از مالیات، نظارت دقیق بر چاپخانه‌ها، راستی آزمایی تیراژهای اعلامی و اعلام وصول‌های دقیق در کنار اخذ آمار برگشتی‌ها و ارتباط با شبکه توزیع.
همچنین از جمله اقداماتی که در طی چند ماه اخیر انجام شده است، جلوگیری از واردات انحصاری کاغذ توسط برخی از نشریات و روزنامه هاست. در واقع در شرایط بحرانی این روزها امکان واردات کاغذ برای هر رسانه وجود ندارد.
۵۷۲۴۳
