امیرمحمد سلیمانی: وقتی عادل فردوسی پور در ویژه برنامه اش برای صعود ایران به جام جهانی از الکساندر نوری دعوت کرد، کمتر کسی بود که از دکور نامتعارف برنامه او تعجب نکرده باشد. او پشت یکی از دروازه های ورزشگاه آزادی، مقابل پروژکتور های قدرتمند نشسته بود و با سرمربی ایرانی الاصل وردربرمن گفتگو می کرد. در فوتبال ایران که پروژکتور از سقوط کردن تا جایگاه تماشاگران، هر کاربردی به جز نورافشانی دارد این سبک نورپردازی در برنامه فردوسی پور بیش از حد متفاوت به نظر می رسید. بعد ها نوری از وردربرمن اخراج شد و تیم ملی هم از جام جهانی بازگشت اما پروژکتور های ورزشگاه آزادی هنوز هم پابرجا ماندند. تنها چراغ هایی که در ورزشگاه های ایران همیشه روشن بوده اند.

ساکنان خانه های پیرامون استادیوم آزادی، شایعه های جالبی درباره نور استادیوم آزادی ساخته اند. برخی معتقدند شب هایی که این ورزشگاه میزبان سرخابی ها نیست، به افراد ثروتمند اجاره داده می شود. شایعه تعمیرات استادیوم هم مطرح می شود که البته باورپذیرتر است. ورزشگاه آزادی به جز منابع نوری عظیمش، چراغ هایی برای روشن کردن فضای استادیوم ندارد و اگر کارمندان این مجموعه بخواهند بخشی از ورزشگاه را تعمیر کنند، ناچار به روشن کردن پروژکتور ها هستند که هم انرژی زیادی مصرف می کند و هم محیط اطراف استادیوم را روشن تر از همیشه خواهد کرد.

این شرایط بزرگترین ورزشگاه ایران است که قدمتی طولانی هم دارد. استادیومی که میزبان بازی های مهم تیم ملی، پرسپولیس و استقلال است و هنوز هم اصلی ترین میزبان فوتبال ایران به شمار می رود. مقایسه ورزشگاه های تختی و آزادی با ورزشگاه های سایر شهر های کشور شاید تا چند سال پیش چندان منطقی نبود اما حالا که در همه شهر های کشور ورزشگاه های جدیدی ساخته شده، دیگر انتقادی به ورزشگاه های قدیمی شهرستان ها وارد نیست. ورزشگاه های مدرنی که با گنجایش کم ساخته شده اند و قرار است میزبان های جدید رقابت های فوتبال ایران باشند. ورزشگاه نفت و گاز اروندان خرمشهر که در سال 95 تاسیس شد، به خاطر سبک متفاوت نورپردازی‌اش مورد انتقاد بازیکنان لیگ قرار گرفته بود. چراغ های این ورزشگاه مثل اکثر ورزشگاه های جدید اروپایی در ارتفاع کوتاه‌تری از زمین نصب شده بود و این باعث شد بازیکنان ذوب آهن و استقلال از ناراحتی چشم هایشان گله کنند. آن هم به این دلیل که ورزشگاه خرمشهر حالا براساس استاندارد های روز جهان ساخته شده و دیگر خبری از پروژکتور های بلند و دور از زمین در آن نیست. ورزشگاه امام رضا (ع) در شهر مشهد هم شرایطی مشابه دارد. روبرو شدن با فرایند جدید نورپردازی در استادیوم های ایران برای بازیکنان هم جالب نبوده و برخی از آنان مدعی شده اند این شیوه نور داخل زمین را کمتر خواهد کرد. با این حال پروژکتور های جدید سال هاست که در فوتبال اروپا به کار گرفته می شوند و باشگاه هایی که ورزشگاه های اختصاصی خود را می سازند، برای بهره گیری از معماری جذاب تر از نصب پروژکتور های بلند در اطراف ورزشگاه امتناع می کنند. مسئله ای که کم کم در ایران هم در حال جا افتادن است.

اما محدودیت های نورپردازی در فوتبال ایران بیشتر به خارج از زمین باز می گردد. تامین برق ورزشگاه های میزبان مسابقات لیگ برتر همیشه یکی از دغدغه های مهم سازمان لیگ بوده است. در لیگ یک و سطوح پایین تر رقابت های فوتبال ایران، هیچ مسابقه ای در ساعات پایانی روز برگزار نمی شود. در واقع باشگاه ها تلاش می کنند با استفاده از نور خورشید، بازی هایشان را مدیریت کنند. خیلی از ورزشگاه ها نه تنها سیستم نورپردازی مناسبی ندارند، بلکه برای پخش زنده هم نمی توانند متکی به پروژکتور های ضعیف خود باشند. بنابراین سازمان لیگ مجبور است با آن ها همکاری کند تا بازی ها را در ساعات پایانی بعدازظهر به پایان برسانند. به جز ورزشگاه های اصفهان، تهران، تبریز و مشهد، اکثر رقابت های فوتبال در سایر استان های کشور پیش از غروب آفتاب به پایان می رسند.

به جز مشکلات نورپردازی، هزینه های مربوط به آن بخش مهمی از دلایل برگزاری بازی های لیگ در روز است. باشگاه ها علی رغم وابستگی به بودجه های دولتی، توانایی پرداخت هزینه های ورزشگاه ها را ندارند و اگر قرار باشد هزینه برق را هم پرداخت کنند، ترجیح می دهند بازی ها را در روز برگزار کنند. این مشکل در ماه رمضان پیچیده تر می شود و در سال های اخیر که این ماه مبارک در روز های طولانی و گرم تابستان قرار داشته، برگزاری بازی های لیگ های ایران هم سخت تر شده است. در فصل تابستان و در جغرافیای ایران، مصرف برق در سراسر کشور افزایش چشم‌گیری پیدا می کند. با کمبود برق، این مشکل به ورزشگاه ها هم می رسد و در چند سال اخیر فوتبال دوستان بار ها شاهد قطعی برق در میان بازی های لیگ بوده اند.

با این حال فدراسیون فوتبال برنامه خاصی برای حل این مشکل ندارد. هزینه های سنگین برطرف کردن این مشکل به تنهایی سازمان لیگ را قانع کرده که راه حل پیش‌رو را بشناسد؛ برگزاری بازی در ساعات پیش از غروب آفتاب. اما حالا و در زمستان، این مشکل دوباره به فوتبال ایران هجوم آورده که بخشی از آن را در ورزشگاه غدیر اهواز به خوبی مشاهده می شود. این در حالی است که پس از حواشی بازی پرسپولیس و فولاد خوزستان، حالا سازمان لیگ اعلام کرده است بازی فولادی ها مقابل نفت مسجد سلیمان یک ساعت زودتر آغاز خواهد شد. مشخص نیست این مشکل چه زمانی حل خواهد شد اما آن چه مشخص است، تابستان گرم و البته تاریک است که در انتظار فوتبال ایران ایستاده تا پروژکتور های خاموش و آسیب دیده‌اش را به ما یادآوری کند.

251255