سینماسینما، محسن جعفری راد
۱- اینکه ده کارگردان برتر تاریخ سینمای ایران، برای فیلمشان و اغلب در نقش اصلی، از یک بازیگر استفاده کنند، آن بازیگر طبعا و حتما، نخبه و نابغه است. از نقش‌آفرینی در فیلم مادر علی حاتمی گرفته تا نقش کارگردان در فیلم زیر درختان زیتون ساخته عباس کیارستمی، و به اینها اضافه کنید همکاری با داریوش مهرجویی در آقای هالو، محمد رضا اصلانی در شطرنج باد، رخشان بنی اعتماد در پول خارجی، ابراهیم گلستان در خشت و آینه، فرخ غفاری در شب قوزی، محسن مخملباف در ناصرالدین شاه آکتور سینما ،ناصر تقوایی در صادق کرده و … ده ها نقش ماندگار.
۲- در فیلم کیارستمی فرد مهربانی است و در مادر علی حاتمی، یک لپمن به معنای مطلق کلمه، در رگبار بهرام بیضایی یک مدیر اتو کشیده است و در پدر سالار یک دیکتاتور نامهربان. و همه اینها را یک نفر بازی کرده و این تنوع نقش، ستودنی است و بی نظیر. مگر بهتر از بیضایی و کیارستمی و مهرجویی و گلستان و تقوایی و … میان فیلمسازان تاریخ سینمای ایران داریم؟ پس یک نوع خصلت، یک نوع استعداد، یک فن بیان درجه یک و یک زبان بدن عالی می تواند از او بازیگر طلایی کارهای این فیلمسازان بسازد.
۳- در مدیومی دیگر او را ارزیابی کنیم. در سریال دایی جان ناپلئون ساخته ناصر تقوایی که به نظر خیلی از منتقدان، بهترین سریال تاریخ تلویزیون ایران است یا سریال پدرسالار که خیلی از مخاطبان عام، هنوز هم او را با آن شمایل می شناسد. جزئیات دو شخصیت با دو ظرفیت و پتانسیل مختلف با دو کارگردان از دو نسل و با دو نوع مدیریت در تلویزیون، بحث این یادداشت نیست ولی اینکه برای خودت تیپ بسازی و مدام از تیپ خارج شوی، برای خودت لمپن شوی و بعد تبدیل شوی به یک نظامی، نبوغ می خواهد که به زعم نگارنده، با استناد بر کارنامه کشاورز، میان هم نسلانش، فقط او این خاصیت را داشت.
۴- باید نوع هدایت متنوع بازیگری در کارگردانان مختلف را بدانید تا دریابید چگونه توانسته بود خود را با آنها و جهان بینی آنها انطباق دهد. جهان بینی ساده اما عمیق کیارستمی مثلا فرق می کند با نگاه فلسفی که مهرجویی دارد، یا نگاهی که بنی اعتماد در مقام یک جامعه شناس ظاهر می شود یا کسی مثل ناصر تقوایی که یک دانشگاه سینمایی است و استاد داستانگویی. کشاورز خود را با همه این فیلمسازان انطباق داده و این یکی از اصول مهم بازیگری است، اینکه خودتان را دست کارگردان بسپارید.
۵- حالا محمد علی کشاورز را با این کارنامه شورانگیز و بی نظیر و پرافتخار از دست داده ایم. و پیام های تسلیت پشت سرهم! اما به گواه یکی دوباری که با او برخورد داشتم، مهربانی بی نظیری هم داشت و به استناد کارنامه بی حاشیه اش، می توان او را یک الگو برای انسان بودن، شریف بودن و معتبر بودن هم دانست و چه حیف که تازه به دوران رسیده های این روزها که خود را بازیگر می نامند، به فکر افزایش فالوئر در اینستاگرام هستند، در حالیکه، یک ساعت مصاحبت و هم نشینی در کنار کشاورزها و علی نصیریان ها و … یک مستر کلاس بازیگری است و باید یاد بگیرند که تاریخ و زمان قضاوت خواهد کرد که چه هنرمندی بودید و هستید، نه اینستاگرام و دستمزدهای چند میلیاردی و … امثال محمدعلی کشاورزهایی که زنده هستند را بیشتر دریابیم. یادش مانا و گوارا.
