سینماسینما، پویا نبی
طبیعتا به دلیل یک تلقی حرفه ای و البته صنفی از تحلیل درباره آثار کوتاه همکارانم در جایگاه روزنامه نگار همواره دوری جستم اما در همه سالهای زیست حرفه ای ام از هر اتفاق مبارک در حوزه فیلم کوتاه استقبال کردم و به تناسب آن واکنش نشان دادم، خواه تماشای یک فیلم کوتاه جذاب باشد، خواه به وقوع پیوستن یک اتفاق سازنده در این مدیوم هنری. لاجرم با همین طرز تلقی به نگارش این یادداشت می نشینم آن هم درست در روزگاری که به قول فیلمساز و ادیب بلند مرتبه (ابراهیم گلستان) مدتی است دستم در جهت یادداشت نویسی چندان روغن زده و روان نیست، اما تماشای فیلمهای اکران پاییزی هنر و تجربه با نام جذاب «۸۸ دقیقه کوتاه» من را به این صرافت انداخت تا چند سطری در مورد آنها قلم فرسایی کنم. شاید چون در حین تماشای این آثار عمیقا احساس کردم این پنج فیلم فارغ از بحث های تحلیلی و ارزش گذارانه که به تفصیل می توان در مورد آنها نوشت فیلمهای کوتاه تنها و یا به تعبیر عامیانه یتیمی هستند زیرا وجه مشترک همه این آثار تجربه در محدوده خطر است، تجربه ای که هم به مذاق جشنواره های فرنگی که عاشقانه دنبال کشف فیلمساز – ژورنالیست هستند و از فیلم کوتاه ایرانی در این سالها چیزی جز یک تور گاید نمی خواهند خوش نمی آید، هم به مذاق رویداد های داخلی که اصولا به دنبال فیلم و فیلمساز بی مسئله و خنثی چه در بیان مفاهیم درونی و چه به لحاظ نوع ساختار سینمایی هستند. گویی هر دو دسته فراموش کردند فیلمسازی کوتاه محل جاه طلبی و روایت داستان هایی است که فیلمسازی بلند به دلیل شرایط اقتصادی کلان و نگاه سلطه طلب سانسور از بیان آن عاجز است .
اکران فیلمهای ۸۸ دقیقه کوتاه برای من از همین زاویه قابل توجه است که در شرایط اقتصادی اکنون و محافظه کاری مثال زدنی سینمای کوتاه ایران که فیلمسازان را به سمت الگوهای امتحان پس داده سوق می دهد این پنج فیلمساز به سراغ مدل های از سینما رفته اند که پایش روی زمین سفت نیست، از علاقه به مدل روایت آثار فیلمسازانی چون روی اندرسون تا علاقه به فیلسوفانی چون اسلاوی ژیژک و حتی بازی با الگو های ژانر معمایی و پلیسی.
بی توجهی به اکران این آثار چه از جانب معدود مخاطبین فیلم کوتاه و چه اصحاب قلم می تواند مسبب دلسردی و طبیعتا تغییر مسیر این فیلمسازان در آثار پیش رویشان شود که به مناسبات فستیوال های غربی و یا رضای دل مدیران دولتی تن دهند.
نگارنده برای تک تک این آثار به تفصیل نقد های جدی وارد می دانم که در کنار نکات ارزشمند آنها باید عنوان شود اما در مقام یک فیلمساز و همکار در این یادداشت کوتاه ترجیح می دهم از آثاری حمایت کنم که عمدتا قدم های نخست خالقانشان است و این جسارت را همگی داشته اند که فارغ از بحث های ارزش گذارانه در محدوده ای مه آلود قدم بردارند و مرتکب ساخت فیلمهای بشوند که تولید آنها در سینمای ایران رو به انقراض است.
