ملیکا قراگوزلو: گفته می‌شود به خاطر مریضخانه‌ای که در این خیابان قرار داشت زمانی بین مردم به نام خیابان «مریضخانه» شناخته می‌شد اما بعدا آن را به خاطر نزدیکی به محل سکونت قوام‌السلطنه، «خیابان قوام السلطنه» خواندند. اما چندی نگذشته بود که این نام هم تغییر کرد و به دلیل قرار داشتن کلیسای انجیلی (پطرس مقدس)، کنیسه حییم و آتشکده زرتشتی آدریان به «خیابان ادیان» معروف شد. امروز اما نام آن، «خیابان ۳۰ تیر» است. روزی که مردم تهران به دعوت آیت الله کاشانی با تعطیلی بازار و مغازه‌ها به خیابان‌ها ریختند و خواستار سرنگونی قوام شدند.
حالا این خیابان که نام‌های زیادی را به خود دیده، محلی برای زندگی شبانه و شام‌های سبک برای پایتخت‌نشینان است. «استریت فود» تهران از ۲۰ گردونه چرخ ثابت و ۵ تا ۱۰ ون سیار شکل گرفته است. اما این خیابان پیش از اینکه محلی برای شبانه‌گردی تهرانی‌ها باشد شاید بیشتر به موزه‌ها و خانه‌های قدیمی‌اش معروف بود. موزه‌هایی مثل موزه آبگینه، موزه ملی، موزه عبرت و کلیسای انجیل پطرس مقدس که شاید تا پیش از معروف شدن این خیابان به غذاهای خیابانی‌اش، بازدیدکنندگان را به سمت خود می‌کشاند.
خیابان سی تیر چگونه به استریت فود تبدیل شد؟
اوایل سال ۹۵ بود که تغییراتی در خیابان سی تیر صورت گرفت. در ابتدا هیچ یک از ما نمی دانستیم که قرار است چه اتفاقی در این خیابان بیفتد. اول مسیر عبور و مرور ماشین ها بسته شد، خیابان را سنگ فرش کرده و پس از چند ماه دکه‌هایی جالب در خیابان سی تیر مستقر شدند. اواخر پاییز سال ۹۵ بود که آغاز کار این استریت فود زده شد. پس از چندی که خبر «استریت فود» شدن سی تیر به گوش مردم رسید بازدید کنندگان فراوانی از نقاط مختلف تهران و شهرستان ها به این خیابان روانه شدند.
موزه‌های مظلوم
اما اگر سری به خیابان سی تیر زدید و اگر از مردم پرسیدید که آیا خبری از موزه‌های موجود در این خیابان دارند یا خیر، از پاسخ‌ها شگفت‌زده نشوید چون احتمالا پاسخ بعضی‌هایشان «خیر» است.
آن روز من هم همین سوال را از افرادی که برای خوردن شامی مختصر به این خیابان آمده بودند پرسیدم و جواب بیشترشان یکی بود: «اصلا نمی‌دانیم اینجا موزه‌ای هم دارد!» هیچ کدام از افراد مصاحبه شونده، تا به حال به هیچ کدام از موزه‌های آن مجموعه سر نزده بودند و مریم که به همراه فرزندش به آن جا آمده بود گفت که مگر اصلا آن جا موزه‌ای هست؟
جمعی دوستانه متشکل از چند پسر حدودا ۲۰ ساله در فضای سبز کنار خیابان سی تیر نشسته‌اند. یکی از آن‌ها در پاسخ به سوالم می‌گوید: «یک بار به کاخ موزه سعدآباد رفتم. آن هم برای این بود که ما را به اردو برده بود اما علاقه‌ای به این جور جاها ندارم و ترجیح می‌دهم از فست فودی‌های این جا استفاده کنم تا موزه‌هایش. موزه همیشه برای من کسل‌کننده و خسته‌کننده بوده است. چه کسی از موزه خوشش می‌آید؟»
معصومه به همراه سارا برای خوش‌گذرانی و سر زدن به همان اغذیه فروشی‌های خیابان سی تیر آمده‌اند و وقتی می‌شنوند که این خیابان چند موزه هم دارد، می‌گویند: «حتما به موزه‌ها سر خواهیم زد. تا الان هم اگر به آن جا نرفتیم، به دلیل مشغله‌های زیاد بوده و همین طور مدرسه ما را برای بازدید از موزه‌ها تشویق نمی‌کرد و تا به حال برای اردو ما را به موزه‌ای نبرده بود. فقط پارک‌ها و اماکن تفریحی را در اولویت قرار می‌داد. همین و بس.»
استریت فود چقدر در میزان بازدید از موزه‌ها موثر بوده است؟
آنطور که از گفته‌های مسوولان موزه آبگینه و سفالینه برمی آید، شلوغی‌های این خیابان فقط در یک ماه اخیر موجب کاهش بازدید از موزه ها شده است وگرنه طبق آمارهای به دست آمده، بازدیدهای امسال بیشتر از پارسال بوده و چه بسا تغییر کاربری خیابان سی تیر در جذب بازیدکننده تاثیر مثبت داشته است.
یکی از مسوولان این موزه در گفت‌وگو با خبرآنلاین می‌گوید: «غذافروشی‌های خیابان سی تیر در حالت عادی و روزهای غیرتعطیل، تاثیر خاصی روی بازدیدها از موزه نداشته اما روزهای پنج شنبه و جمعه را به روز خوبی برای موزه‌ها تبدیل کرده است. نباید این لطف اغذیه فروشی‌ها را نادیده گرفت و تاثیر آن‌ها را منفی برداشت کرد؛ درست است که برای موزه‌ها به اندازه اغذیه فروشی‌ها صف بسته نمی‌شود اما بازید از موزه ما که به نسبت خوب است. باید فرهنگ‌سازی شود و به نظر من این کار بستگی به مدارس، خصوصا مدارس ابتدایی دارد. باید از کودکی، بچه‌ها را با فضای موزه آشنا کرد و آنان را ترغیب کرد که به آن بها بدهند.»
عسگری، مدیر روابط عمومی موزه ملی ایران هم با بیان اینکه تغییر کاربری خیابان سی تیر قطعا بر بازدید مردم از موزه‌ها بی‌تاثیر نبوده اما بیشتر هم نشده، به خبرآنلاین می‌گوید: «شاید ۱۰ درصد به جمعیت بازدیدکننده‌ها اضافه شده باشد. اما چون ساعت کار موزه صبح است و ساعت کار اغذیه فروشی‌ها شب، خیلی با هم تداخل پیدا نمی‌کنند. مگر این که خانواده‌ای بعد از ظهر به موزه بیاید و شب را به خیابان سی تیر.»
او ادامه می‌دهد: «در کل اگر بخواهم بگویم، تاثیر آن چنانی نداشته حتی بازدیدها کم هم شده است.»
مسئولان موزه عبرت هم با این موضوع موافق بودند و سیاست‌گذاری مدرسه‌ها را در روند آشتی با موزه‌ها در مردم موثر دانستند. یکی از این مسوولان این موزه به خبرآنلاین می‌گوید: «در کل اگر بخواهیم بگوییم، بازدید از موزه‌ها روند نسبتا خوبی داشته و در مقایسه، موزه‌هایی که درست در خیابان سی تیر قرار دارند، بازدیدشان بیشتر هم شده است.»
او ادامه می‌دهد: «خیابان سی تیر، خیابان خاصی است اما متاسفانه به جای آن که به قسمت فرهنگی‌اش توجه شود، به قسمت تنقلاتی‌اش توجه می‌شود و مردم به هوای دکه‌های تنقلاتی‌اش به خیابان سی تیر می‌آیند، نه موزه‌هایش؛ قبل‌ترها این طور بود که این دکه‌ها در ایام عید برای خدمات‌دهی به افرادی که برای بازدید از موزه‌ها آمده بودند، کار می‌کردند. اما الان به طور کامل برعکس شده است و این موزه‌ها هستند که به خدمت دکه‌ها درآمده‌اند.»
۴۷۲۱۲
