بیماری کبد چرب غیر الکلی(NAFLD)  اصطلاحی برای طیف وسیعی از شرایط ناشی از تجمع چربی در کبد است. معمولاً در افرادی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند دیده می‌شود. NAFLD در مراحل اولیه معمولاً هیچ آسیبی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بدتر شدن می‌تواند منجر به آسیب جدی کبد از جمله سیروز شود. داشتن سطوح بالای چربی در کبد با افزایش خطر مشکلات سلامتی جدی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی مرتبط است. اگر قبلاً دیابت دارید،NAFLD  احتمال ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد. اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود و مدیریت شود، می‌توان از بدتر شدنNAFLD  جلوگیری کرد و میزان چربی در کبد را کاهش داد.

مراحل بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

کبد چرب 4 مرحله اصلی دارد. اکثر مردم به مرحله یک مبتلا می‌شوند و معمولاً بدون اینکه متوجه باشند. در تعداد کمی از موارد، اگر تشخیص داده نشود و مدیریت نشود، می‌تواند پیشرفت کند و در نهایت منجر به آسیب کبدی شود. مراحل اصلی کبد چرب عبارتند از:

 گرید ۱: کبد چرب ساده (استئاتوز)، تجمع تا حد زیادی بی‌ضرر چربی در سلول‌های کبدی که ممکن است تنها در طول آزمایش‌های انجام شده به دلیل دیگری تشخیص داده شود.

گرید ۲: استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH)، شکل جدی‌تر کبد چرب غیر الکی، که در آن کبد ملتهب شده است.

گرید۳: فیبروز، جایی که التهاب مداوم باعث ایجاد بافت اسکار در اطراف کبد و رگ‌های خونی اطراف می‌شود، اما کبد همچنان قادر به عملکرد طبیعی است.

گرید ۴: سیروز، شدیدترین مرحله، پس از سال‌ها التهاب رخ می‌دهد، جایی که کبد منقبض می‌شود و زخمی و توده‌ای می‌شود. این آسیب دائمی است و می‌تواند به نارسایی کبد (جایی که کبد شما به درستی کار نمی‌کند) و سرطان کبد منجر شود.

علائم بیماری کبد چرب غیر الکلی

معمولاً علائم در مراحل اولیه وجود ندارد. شما متوجه نخواهید شدکه مبتلا هستید، مگر اینکه در طی آزمایشاتی که به دلیل دیگری انجام شده است، تشخیص داده شود. گاهی اوقات، افراد مبتلا به NASH یا فیبروز (مراحل پیشرفته‌تر کبد چرب غیر الکلی) ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• درد مبهم یا دردناک در سمت راست بالای شکم (در سمت راست پایین دنده‌ها)
• خستگی شدید
• کاهش وزن بی دلیل

اگر سیروز (پیشرفته‌ترین مرحله) ایجاد شود، می‌توانید علائم شدیدتری مانند زردی پوست و سفیدی چشم‌ها (یرقان)، خارش پوست، و تورم در پاها، مچ پا، پاها یا شکم (ادم) داشته باشید.

اگر هر یک از این علائم را دارید و مشکل کبدی دارید، فوراً به پزشک عمومی مراجعه کنید.

آیا من در خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) هستم؟

شما در معرض خطربیماری کبد چرب هستید:

• اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید، به خصوص اگر چربی زیادی در اطراف کمر دارید (شکل بدنی سیب مانند)
• مبتلا به دیابت نوع 2 هستید
• شرایطی دارید که بر نحوه استفاده بدن از انسولین مقاومت به انسولین تأثیر می‌گذارد، مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک
• تیروئید کم‌کار
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• سندرم متابولیک (ترکیبی از دیابت، فشار خون بالا و چاقی)
• سن بالای 50 سال
• سیگار کشیدن

اما کبدچرب غیرالکلی در افراد بدون هیچ یک از این عوامل خطر، از جمله کودکان خردسال، تشخیص داده شده است. اگرچه NAFLD بسیار شبیه به بیماری کبد مرتبط با الکل (ARLD) است، اما NAFLD ناشی از مصرف زیاد الکل نیست.

آزمایش کبد چرب

اغلب پس از آزمایش خون به نام آزمایش عملکرد کبد که نتیجه غیرطبیعی ایجاد می‌کند و سایر بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت رد می‌شود، تشخیص داده می‌شود. اما آزمایش خون همیشه NAFLD را مشخص نمی‌کند. این عارضه همچنین ممکن است در طول اسکن سونوگرافی از شکم شما مشاهده شود. این یک نوع اسکن است که در آن از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از داخل بدن شما استفاده می‌شود. اگر شما مبتلا به NAFLD تشخیص داده شده‌اید، ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای تعیین مرحله‌ای که دارید مورد نیاز باشد. این ممکن است شامل یک آزمایش خون خاص یا انجام نوع دیگری از اسکن اولتراسوند (Fibroscan) باشد.

برخی از افراد ممکن است نیاز به بیوپسی داشته باشند، جایی که نمونه کوچکی از بافت کبد با استفاده از یک سوزن گرفته می‌شود تا بتوان آن را در آزمایشگاه آنالیز کرد. کودکان و افراد جوان با افزایش خطر ابتلا به NAFLD (افراد مبتلا به دیابت نوع 2 یا سندرم متابولیک) باید هر 3 سال یکبار سونوگرافی از کبد خود انجام دهند. سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام دهید شامل سی تی اسکن یا اسکن MRI است.

جهت کسب اطلاعات بیشتربا آزمایشگاه دکتر شریفی تماس بگیرید.

درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی

اکثر افراد مبتلا به NAFLD هیچ مشکل جدی نخواهند داشت، اما اگر این بیماری در شما تشخیص داده شد، ایده خوبی است که اقداماتی را برای جلوگیری از بدتر شدن آن انجام دهید. در حال حاضر هیچ داروی خاصی برای NAFLD وجود ندارد، اما انتخاب سبک زندگی سالم می تواند کمک کننده باشد. همچنین ممکن است برای شرایط مرتبط (فشار خون بالا، دیابت و کلسترول) یا عوارض، درمان توصیه شود. ممکن است به شما توصیه شود که به طور منظم با پزشک خود قرار ملاقات داشته باشید تا عملکرد کبد خود را بررسی کرده و نشانه‌هایی از مشکلات جدید را جستجو کنید.

کارهایی که در صورت ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی می‌توانید انجام دهید، داشتن یک سبک زندگی سالم راه اصلی مدیریت بیماری کبد چرب است. به عنوان مثال، سبک زندگی سالم به موارد زیر کمک کننده است:

کاهش وزن، باید BMI بین 18.5 تا 24.9 را هدف قرار دهید (از محاسبه‌گر BMI برای محاسبه BMI خود استفاده کنید). از دست دادن بیش از 10 درصد وزن می‌تواند مقداری چربی را از کبد حذف کند و NASH را بهبود بخشد اگر رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

سعی کنید یک رژیم غذایی متعادل حاوی میوه ها، سبزیجات، پروتئین و کربوهیدرات ها، اما کم چربی، شکر و نمک داشته باشید. خوردن وعده‌های کوچک‌تر غذا می‌تواند کمک کند، به‌جای نوشیدنی‌های شیرین، به طور منظم آب بخورید – حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت با شدت متوسط، مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری، در هفته انجام دهید. همه انواع ورزش می‌تواند به بهبود NAFLD کمک کند، حتی اگر سیگار را ترک نکنید. اگر سیگار می کشید، ترک سیگار می‌تواند به کاهش خطر مشکلاتی مانند حملات قلبی و سکته کمک کند.

در حالت کلی NAFLD ناشی از الکل نیست، اما نوشیدن الکل ممکن است آن را بدتر کند. بنابراین توصیه می‌شود، مصرف الکل را کاهش دهید یا متوقف کنید.

غذاهایی که به بیماری کبد چرب کمک می‌کنند رژیم غذایی مدیترانه‌ای را امتحان کنید. اگرچه برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ایجاد نشده است، اما این سبک از غذا خوردن ترکیبی از انواع غذاهایی است که به کاهش چربی در کبد شما کمک می‌کند: چربی‌های سالم، آنتی‌اکسیدان‌ها و کربوهیدرات‌های پیچیده (ماهی و غذاهای دریایی میوه‌ها غلات کامل آجیل روغن زیتون سبزیجات آووکادو حبوبات).

آنتی اکسیدان‌ها و مکمل‌ها برای سلامت کبد هنگامی که مواد مغذی به درستی تجزیه نمی‌شوند، سلول‌ها آسیب می‌بینند. این می‌تواند منجر به تجمع چربی در کبد شما شود. اما ترکیباتی که به‌عنوان آنتی اکسیدان شناخته می‌شوند، می‌توانند به محافظت از سلول‌ها در برابر این آسیب کمک کنند.

قهوه، چای سبز، سیر خام، میوه‌ها به ویژه انواع توت‌ها، سبزیجات، ویتامین E که می‌توانید آن را در دانه‌های آفتابگردان، بادام، روغن‌های گیاهی مایع با چربی‌های تک غیراشباع، مانند روغن زیتون یا کانولا، پیدا کنید.

شما عزیزان می‌توانید آزمایش کبد چرب را با مجموعه آزمایشگاه دکتر شریفی تجربه کنید و همچنین از خدمات آزمایش خون در منزل بهره‌مند شوید.

منابع

https://www.nhs.uk/conditions/non-alcoholic-fatty-liver-disease