، اصغر فرهادی کارگردان برنده اسکار فیلمهای «فروشنده» و «جدایی نادر از سیمین»، دوباره با فیلم «قهرمان» به جشنواره کن برگشته است. او پیش از این نیز برای نخستین نمایش فیلمهای «گذشته»، «فروشنده» و «همه میدانند» کن را انتخاب کرده بود.
«قهرمان» که بازگشت فرهادی به فیلمسازی در ایران است، داستان مردی به نام رحیم را روایت میکند که به دلیل بدهی به زندان افتاده است. او و زنی که دوستش دارد، در ۲ روز مرخصی دنبال خلاصی از شر این بدهی هستند. اما رویدادها از کنترل خارج میشوند و نقش شبکههای اجتماعی در این میان پررنگ است. بخشهایی از صحبتهای فرهادی با نشریه ورایتی درباره «قهرمان» را مرور میکنیم.
فرهادی در این گفتگو درباره ماجرای شکل گرفتن «قهرمان» توضیح داده است: «هر از گاهی در اخبار ایران داستانهایی درباره مردمی معمولی میخوانیم که در زندگی روزمرهشان دست به کارهایی بسیار نوعدوستانه میزنند، و آن کار انسانی برای چند روزی آنها را در کانون توجه قرار میدهد و سپس فراموش میشوند. داستان ظهور و ناپدید شدن این آدمها چیزی بود که مرا جذب خود کرد.»
نقش فضای مجازی، شبکههای اجتماعی به ویژههای دستکاریهای «فریبکاری» رسانهای در داستان «قهرمان» چیست؟ فرهادی میگوید: «وقتی ساخت فیلم را آغاز کردم چندان به شبکههای اجتماعی واقف نبودم. این جنبه را زمانی شکل دادم که متوجه میزان فراگیری آن در جهان شدم. شبکههای اجتماعی به ابزاری قدرتمند برای ارتباط در همه جوامع بدل شدهاند و مرزها را از میان برداشتهاند. در ایران هم چون باقی جهان همین حکایت است. در ایران چون بین گروهها، نظرات و ایدئولوژیهای گوناگون تنش وجود دارد، شبکههای اجتماعی ابزاری برای تقابلی گروهی از مردم با دیگران شدهاند. به همین دلیل نقش مهمی در شکلگیری داستان بازی میکنند.»
صحبت به دونالد ترامپ یکی از بزرگترین فریبکاران شبکههای اجتماعی در دنیای سیاست که عملا جلوی حضور فرهادی در مراسم اسکار را گرفت، میرسد. او درباره دونالد ترامپ و آمدن بایدن هم صحبتهایی دارد: «به نظر من تندروها خیلی شبیه همدیگرند و فرقی نمیکند که به کدام کشور یا سیستم سیاسی تعلق داشته باشند. البته که رفتن ترامپ و آمدن بایدن در کل دنیای را جای بهتری میکند. در این باره شک ندارم. اما درباره ایران و پیشبینی اینکه آمدن بایدن به حل مشکلات کمک میکند یا نه، خوب در ایران هم تندروهایی هستند و آنها هم باید به تغییر کنند.»
فرهادی درباره تاثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر سینما بدبین نیست. او در این باره میگوید: «چندی پیش با دوستی در این باره بحث میکردم. او میگفت که جریان تصاویر، اطلاعات و صداهایی که در شبکههای اجتماعی به افراد میرسد، سینما را از میان خواهد برد، چون سینما نمیتوان پا به پای آنها حرکت رود. اما به نظر من ماجرا کاملا برعکس است. در شبکههای اجتماعی بر خلاف سینما زمانی برای تامل و دیدن جنبهها و ابعاد گوناگون یک پرسش وجود ندارد.»
۵۸۵۸