، خبر کوتاه بود و مهم. پس از ۱۵ سال، ایران به طور رسمی به عضویت کامل اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای درآمد. اگر چه از اواخر تیرماه سال ۱۳۸۴ و در دولت خاتمی بود که ایران به عنوان  عضو ناظر سازمان همکاری شانگهای شد اما در طول این سال ها تلاش‌های دولت روحانی و احمدی نژاد برای عضویت دائمی این سازمان ها به بار ننشست تا آنکه سرانجام در روز جمعه ۲۷ شهریور ۱۴۰۰، ایران به عضو اصلی این سازمان دربیاید. 

از سوی دیگر، در ۵۰ روزی که دولت سیزدهم روی کار آمده است، سرعت واکسیناسیون مردم افزایش پیدا کرده است و همین موضوع این سوال را ایجاد می کند که آیا این واکسن ها را دولت رئیسی خریده است یا خرید آن در دولت دوازدهم رخ داده است؟. برهمین اساس نگاهی به عملکرد دولت روحانی و رئیسی در ۲ زمینه واکسیناسیون مردم و عضویت دائمی ایران در سازمان شانگهای می اندازیم. 

تلاش های روحانی به در بسته خورد

در سال ۱۹۹۶، ۵ کشور آسیا یعنی چین، روسیه، قزاقستان،قرقیزستان و تاجیکستان برای کاهش مخاطرات ناشی از فروپاشی شوروی و عدم نفوذ کشورهای غربی پیروز در جنگ جهانی دوم،اقدام به پایه گذاری همکاری های مشترک دولتی کردند که بعدها با پیوستن هند و پاکستان به این سازمان موجبات تقویت آن فراهم شد.

حضور ۴ قدرت اتمی، یعنی روسیه، چین،هند و پاکستان و حضور قدرت‌های بزرگ اقتصادی همچون چین و هند توانست سازمان همکاری های شانگهای را به یک مجموعه‌ای قدرتمند تبدیل کند،اما با توجه به آنکه جمعیت کشورهای حاضر در SCO چهل و چهار درصد از کل جمعیت جهان را تشکیل داده و موجبات افزایش حجم مبادلات اقتصادی در منطقه را فراهم می کند؛ بر اهمیت این سازمان می‌افزاید.

با این وجود ایران از اواخر دولت اصلاحات در پی تلاش برای عضویت دائم در این سازمان بود و اما امیدها بر این عضویت در زمان دولت روحانی و در طی تصویب برجام و ایجاد فضای جدید بین المللی بیشتر شد. اما پس از خروج ترامپ از برجام و فشار حداکثری تحریم ها از یک سمت و همچنین شیوع بیماری کرونا از سوی دیگر باعث شد تا اولویت دولت روحانی تغییر کند و علی رغم تلاش ها، پیگیری لغو تحریم ها و عضویت در سازمان همکاری شانگهای به دولت سیزدهم محول شد.

اما در این میان، نمی توان از توئیت علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی است که نوشته بود:«بعد از ملاقات با دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه، اقای پاتراشوف، موانع حضور ایران در پیمان شانگهای برداشته شده است.» غافل شد. این توئیت در روزهای پایانی دولت دوزادهم منتشر شده است؛ این نتیجه را در بردارد که موانع عضویت ایران در شانگهای در آخرین روزهای دولت روحانی رفع شده است.

واکسن در زمان دولت روحانی خریده شد یا دولت رئیسی

کرونا که آمد، واکسیناسیون موثرترین راه‌حل برای مقابله با این بیماری شناخته شد و همه کشورها سعی خود را برای دستیابی به واکسن کردند. ایران هم از این قاعده مثتسنی نبود، ابتدا از واکسن برکت رونمایی کرد، سپس از نورا، فخرا و …

اما، سرعت شیوع این بیماری در بین مردم و عدم رعایت پروتکل های بهداشتی روزهای تلخ و سیاهی را در کشور ایجاد کرد تا آنکه حسن روحانی، رئیس جمهور وقت گفت:« حفظ جان مردم برای ما اولویت دارد. در این شرایط وارد کردن واکسن به عنوان یک وظیفه است و هر شرکت خصوصی، بیمارستان و موسسه‌ای که می‌تواند از هر کجا واکسن مورد تایید وزارت بهداشت وارد کند، می‌تواند با ارز نیمایی واکسن وارد کند. البته وزارت بهداشت و درمان هم وظیفه دارد و در چارچوب ستاد کرونا تصویب کرده عمل می‌کند.» 

با این حال، سرعت پایین واکسیناسیون در زمان دولت روحانی و  افزایش واکسیناسیون در دولت رئیسی باعث شده است که رسانه های مخالف روحانی دست به کار شده و او را به زیر تیغ انتقادات کشیده و روحانی را بی مسئولیت خطاب کنند.

اما این سوال که «واکسن در دولت روحانی خریده شد یا رئیسی؟» این روزها تیتر اصلی رسانه های کشور شده است. با نگاهی به اظهارات علی ربیعی در نشست های خبری اش می توان به این سوال پاسخ داد که واکسن ها در زمان دولت دوزادهم خریداری شده و حال در دولت رئیسی وارد کشور شده‌اند. او در آخرین روزهای دولت روحانی گفت:« دولت تمام تلاش خود را برای خرید واکسن به عمل آورده و با وجود اینکه هیچ کشوری در دنیا شبیه ایران نیست که با موانع خرید واکسن مواجه شده باشد، اما تاکنون برغم همه مشکلاتی که مردم، بخشی از آنها را خبر دارند، واکسن وارد کشورمان شده و این روند در هفته‌های اخیر، سرعت بیشتری یافته است. خوشبختانه ظرفیت شبکه بهداشتی کشور برای واکسیناسیون فراتر از ۵۰۰ تا۶۰۰ هزار دوز در روز رسیده است.»

در این میان نیز خبرگزاری اصولگرای فارس اعتراف کرد که ایران تا قبل از 24 خرداد 1400 قرارداد خرید حداقل ۱۱۰ میلیون دوز واکسن را بسته بود که قرار بود به تدریج تا پایان پاییز (پایان سال ۲۰۲۱ میلادی) وارد کشور شود.

پس با این نکات که گفته شد بهتر است اینگونه بیان شود که دولت سیزدهم از زمین اماده دولت قبلی بهره مند شده و تلاشهای هر دو دولت زمینه روند تسریع ورود واکسن به کشور را تسهیل نموده  است. در این صورت ضمن پاسداشت تلاشهای همه دولتمردان سوء برداشت سیاسی از تبلیغات برخی جریانهای برای تخریب دیگران صورت نگرفته و روایتی منصفانه و منطبق بر واقعیات به افکار عمومی تقدیم شده است.

۲۳۲۱۵