سنگ های کلیه معمولا بدون نیاز به درمان به شکل طبیعی از بدن دفع می شوند و مشکلات بلند مدتی به همراه ندارند. اما اگر این اتفاق رخ ندهد و یا این که شما درد شدیدی داشته باشید ، ممکن است پزشک معالج بخواهد آن ها را خرد کند و یا به شکل کامل از بدن خارج نماید.

پروسه درمان سنگ کلیه به این موضوع بستگی دارد که سنگ در کدام ناحیه از کلیه بوده و اندازه آن چقدر باشد. همچنین علائمی که فرد آن ها را تجربه می کند در این زمینه مهم هستند.

زمان گام اول دفع سنگ کلیه است

اگر سنگ یا سنگ های کلیه شما را اذیت نکنند ، پزشک معالج معمولا پیشنهاد می کند بین ۲ الی ۴ هفته صبر کنید تا سنگ ها به شکل طبیعی از بدن دفع شوند. همچنین ممکن است به شما گفته شود جهت کمک کردن به این پروسه مایعات بیشتری از قبیل آب مصرف کنید.

او ممکن است از شما بخواهد در حین ادرار کردن سنگ را به کمک ابزار مخصوصی نگه دارید. این سنگ به عنوان نمونه به آزمایشگاه ارسال می شود تا مواد معدنی درون آن بررسی شوند. ممکن است بتوان به کمک دارو از به وجود آمدن سنگ های دیگر در کلیه جلوگیری کرد.

دارو های دفع سنگ کلیه

در صورتی که سابقه سنگ های کلیه را در بدن خود داشته باشید ، یک پزشک متخصص ممکن است از شما بخواهد دارو های خاصی را مصرف کنید تا بدین ترتیب از ایجاد سنگ های بیشتر در آینده جلوگیری کرد.

بسته به نوع سنگ کلیه شما و دارویی که پزشکتان تجویز می کند ، باید تا چند هفته، چند ماه یا حتی بیشتر دارو ها را مصرف کنید.

به عنوان مثال در صورت داشتن سنگ های استرویت در بدن ، ممکن است نیاز باشد از آنتی بیوتیک های خوراکی به مدت ۱ تا ۶ هفته استفاده کنید و گاهی اوقات این دوره زمانی طولانی تر می شود. اگر نوع دیگری از سنگ در بدنتان باشد ، ممکن است نیاز باشد قرص سیترات پتاسیم را به صورت روزانه یک الی سه عدد مصرف کنید.

ممکن است پزشک از شما بخواهد قرص سیترات پتاسیم را برای چند ماه یا حتی بیشتر مصرف نمایید. این بازه زمانی تا حدی ادامه پیدا می کند که پزشک بتواند بگوید شما دیگر در معرض خطر شکل گیری سنگ های کلیه بیشتر نیستید.

عمل جراحی برای درمان سنگ های کلیه

ممکن است در برخی شرایط برای برداشتن سنگ ها در کلیه یا لوله حالب به عمل جراحی نیاز باشد. از جمله این موقعیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زمانی که سنگ ها از بدن دفع نشوند
• زمانی که درد بیمار بسیار شدید بوده و نمی تواند صبر کند تا سنگ ها دفع شوند
• زمانی که سنگ بر روی کارکرد کلیه در بدن تاثیر منفی بگذارد

در صورتی که سنگ های کلیه منجر به بروز عفونت های مکرر در ادرار شوند باید به کمک عمل جراحی آن ها را از بدن خارج کرد. گاهی اوقات سنگ ها جریان ادرار از کلیه به مثانه را مسدود می کنند و در چنین موقعیتی نیز به عمل جراحی نیاز است.

امروزه عمل جراحی معمولا شامل برش های کوچک بر روی پوست ، درد محدود و مدت زمان کوتاه استراحت پس از پروسه درمانی می شوند. حتی گاهی اوقات نیازی به ایجاد برش بر روی پوست فرد نیست.

عمل های جراحی مخصوص خارج کردن سنگ ها از کلیه عبارتند از موارد زیر:

لیتوتریپسی امواج شوک ( SWL )

این روش جراحی برای درمان سنگ های کلیه و یوریتر (حالب) کاربرد زیادی دارد. در لیتوتریپسی ، امواج شوک به کمک تصاویر ایکس ری و یا سونوگرافی بر روی سنگ ها متمرکز می شوند.

تابش پر تکرار این امواج شوک بر روی سنگ ها منجر به خرد شدن آن ها به ذرات ریزتر می شود. در نهایت پس از چند هفته این تکه های ریز سنگ از طریق ادرار از بدن دفع می شوند.

از آن جایی که برخورد این امواج شوک به سنگ ها در بدن با درد همراه است و باید تنفس فرد در حین پروسه درمانی کنترل شود ، نوعی از بیهوشی در بیمار مورد نیاز است.

لیتوتریپسی امواج شوک یا همان SWL برای تمامی انواع سنگ های کلیه کارکرد خوبی ندارد  بنابراین باید از پزشک خود بپرسید بهترین گزینه برایتان چیست. ممکن است پس از این پروسه درمانی در همان روز به خانه بروید و در عرض دو یا سه روز به سر کار خود و فعالیت روزمره برگردید.

همچنین ممکن است یک ابزار مخصوص به شما داده شود تا به کمک آن سنگ ها را در حین دفع شدن جمع آوری کنید. این سنگ ها برای انجام آزمایش های مختلف به آزمایشگاه فرستاده می شوند.

با این که لیتوتریپسی امواج شوک بسیار رایج بوده و پروسه امنی است ، ممکن است برخی عوارض جانبی به همراه داشته باشد. ممکن است تا چند روز پس از پروسه درمانی خود در ادرار خون مشاهده کنید. بیشتر ذرات ریز سنگ بدون درد دفع می شوند اما برخی دیگر مشکلات بیشتری به وجود می آورند.

یورتروسکوپی ( یو آر اس )

یوریتروسکوپی برای درمان سنگ ها در کلیه و لوله حالب مورد استفاده قرار گرفته می شود. در یو آر اس یک تلسکوپ بسیار کوچک به نام یوریتروسکوپ وارد مثانه شده و به لوله حالب هدایت می شود و در نهایت به کلیه خواهد رسید.

برای سنگ هایی که در ناحیه پایینی یوریتر و کنار مثانه قرار دارند از تلسکوپ های قوی و محکم تری استفاده می شود. اما برای درمان سنگ های بخش بالایی یوریتر و کلیه ها از تلسکوپ های انعطاف پذیر بهره گرفته می شود.

یوریتروسکوپ به پزشک اورولوژ این امکان را می دهد تا بدون ایجاد هیچگونه برش جراحی در پوست ، سنگ ها را مشاهده کند. بیهوشی عمومی شما را در حین پروسه درمانی مذکور آرام نگه خواهد داشت.

پس از این که پزشک اورولوژ سنگ ها را به کمک دستگاه یوریتروسکوپ ببیند ، یک دستگاه کوچک و شبیه به سبد سنگ های ریزتر را جمع آوری کرده و از بدن خارج می کند. اگر یک سنگ بسیار بزرگ باشد و نتوان آن را به صورت تکی از بدن خارج کرد، می توان ابتدا با کمک لیزر  یا دیگر ابزار ها سنگ را به ذرات ریزتر تقسیم کرده و از بدن خارج کرد.

پس از خارج شدن سنگ به صورت یکجا و یا خرد خرد ، پزشک معالج ممکن است یک استنت موقتی در لوله حالب قرار دهد. استنت یک لوله پلاستیکی کوچک و محکم است که یوریتر را باز نگه می دارد تا ادرار به خوبی از کلیه ها به مثانه هدایت شود.

برخلاف کاتتر های مثانه یا لوله های تخلیه کلیه ، این لوله در داخل بدن باقی می ماند و دیگر نیازی به یک کیسه خاص جهت جمع آوری ادرار نیست.

ممکن است بتوانید در همان روزی که یوریتروسکوپی انجام می شود مرخص شده و به خانه بروید و در عرض دو الی سه روز به فعالیت های عادی و روزمره خود برگردید. در صورتی که پزشک اورولوژ یک استنت را در لوله حالب قرار دهد ، باید پس از ۴ الی ۱۰ روز آن را خارج کند. بنابراین نیاز است دوباره به مرکز درمانی مورد نظر مراجعه نمایید.

نفرولیتوتومی جلدی ( پی سی ان ال )

نفرولیتوتومی جلدی بهترین روش درمانی برای سنگ های بزرگ در کلیه افراد به حساب می آید. برای انجام این روش جراحی باید فرد بیهوش شود.

پی سی ان ال شامل ایجاد یک برش نیم اینچی در پهلو یا کمر می شود. این برش باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا یک تلسکوپ ( نفروسکوپ ) غیر قابل انعطاف و محکم وارد شده و بتواند به جایی که سنگ در آن قرار دارد برود.

یک ابزار خاص به کمک نفروسکوپ وارد بدن شده و وظیفه خرد کردن سنگ و خارج کردن ذرات آن را دارد. قابلیت خارج کردن ذرات ریز سنگ یکی از ویژگی های خوب نفرولیتوتومی جلدی برای سنگ های بزرگ به حساب می آید.

پس از نفرولیتوتومی جلدی ، ممکن است یک لوله در کلیه باقی بماند تا به کمک آن ادرار در داخل یک کیسه خارج از بدن جمع شود. این کار به تخلیه ادرار و جلوگیری از بروز هرگونه خون ریزی کمک می کند.

این لوله در طول یک شب و یا گاهی اوقات تا چند روز در بدن باقی می ماند. ممکن است نیاز باشد پس از پروسه درمانی خود یک شب در بیمارستان یا مرکز درمانی بمانید. گاهی اوقات یک استنت موقت در ناحیه مورد نظر قرار می گیرد تا پروسه بهبود را مدیریت کند.

پزشک متخصص اورولوژی  که عمل درمان سنگ کلیه را انجام می دهد، معمولا از تصویربرداری X استفاده می کند تا تکه های باقی مانده از سنگ کلیه و حالب را مشاهده کند. پس از حدود یک الی دو هفته می توانید به فعالیت عادی و روزانه خود برگردید.