سریال «موچین» به کارگردانی حسین تبریزی که تاکنون سه قسمت از آن در شبکه نمایش خانگی توزیع شده است اولین سریالی است که پروانه ساخت خود را برخلاف روال معمول دیگر سریال‌های شبکه نمایش خانگی، به جای شورای پروانه ساخت آثار غیرسینمایی در سازمان سینمایی، از صداوسیما دریافت کرده است.
این سریال که عرضه خود را هم از سامانه «روبیکا» به‌عنوان یکی از اپلیکیشن‌های دارای قرارداد با سازمان صداوسیما آغاز کرد، مجوز اولیه خود را از معاونت فضای مجازی سازمان صداوسیما و با هدف عرضه در آی‌پی‌تی‌وی‌ها گرفت و همچنین مذاکراتی هم با ساترا (سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر) یکی دیگر از زیرمجموعه‌های خبرساز سازمان صداوسیما در ماه‌های اخیر داشته است.
این سریال بعد از اتمام فرآیند تولید برای عرضه در شبکه نمایش خانگی پروانه نمایش خود را از وزارت ارشاد دریافت کرد.
تفویض اختیار از ارشاد به صداوسیما
تنور بحث درباره تغییر در فرآیند صدور پروانه ساخت برای سریال‌های خانگی، اولین‌بار حدود یک ماه پیش در محافل رسانه‌ای داغ شد وقتی که بهمن حبشی مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم سازمان سینمایی خبر داد که به دلیل تعداد بالای مجوزهای صادرشده و مشکل سریال‌سوزی، سازمان سینمایی تا اطلاع ثانوی دیگر مجوز جدیدی برای سریال‌های خانگی صادر نخواهد کرد.
با این حال همان زمان رسانه‌ها اصل خبر را با اتفاق دیگری پیوند زدند که آن گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر فرایندهای مرتبط با نظارت بر شبکه نمایش خانگی از وزارت ارشاد به صداوسیما بود. گمانه‌زنی‌هایی که طی این یک ماه واکنش‌های زیادی را از طرف رسانه‌ها و حتی برخی صنوف سینمایی به همراه داشت.
در این شرایط حالا سریال «موچین» تبدیل به اولین مصداق اجرایی در زمینه واگذاری مسئولیت صدور پروانه ساخت از سوی سازمان صداوسیما به یک سریال خانگی شده است.
«موچین» چگونه سریالی است؟
سریال «موچین» به کارگردانی حسین تبریزی ساخته شده که تولید بیش از ۲۰ تله فیلم‌ها را در کارنامه تلویزیونی خود دارد و سریال‌هایی همچون ملودرام‌های «کیفر» و «رخنه» و آخرین آن‌ها مجموعه طنز «همسرایی» را هم کارگردانی کرده است. سریال «موچین» ساخته اخیر او نیز فضایی طنز دارد.
ساختار این سریال به‌شدت شبیه طنزهای تلویزیونی است و اتفاقاً از همان ترکیب بازیگران نیز در آن استفاده شده است. تنها وجه تمایز این است که کمی بازی‌ها و حتی گریم‌ها برای مدیوم نمایش خانگی از اغراق بیشتری برخوردار است. حمید لولایی، علی صادقی، امیر نوری، عباس جمشیدی‌فر، پوریا پورسرخ، رابعه اسکویی، مرجانه گلچین و مهران رجبی از جمله بازیگران این سریال هستند.
شروع سریال با بازی مرجانه گلچین و شهره لرستانی است و بعد از آن دوربین وارد قصه خانواده حمید لولایی می‌شود. او بنگاهدار است و دو دختر دارد که هنوز ازدواج نکرده‌اند. نقش یکی از دخترها را آشا محرابی بازی می‌کند که علی صادقی خاطرخواه اوست. سریال در همین سه قسمتی که عرضه شده جزئیات دیگری غیر از ماجراهای عاشقانه دو دختر حمید لولایی به زبان طنز و موقعیت‌های به ظاهر کمدی که شاید مخاطب بیشتر در سریال‌های دهه ۸۰ دیده باشد ارائه نکرده است. فضای کمدی سریال همانطور که اشاره شد با اغراق‌ها و تیپ سازی جلو می‌رود و هنوز بعد از سه قسمت مخاطب چندانی را با خود همراه نکرده است.
سریال «موچین» به‌عنوان اولین سریالی که از طرف صداوسیما مجوز ساخت گرفته است، اگرچه به لحاظ محتوایی موقعیت‌هایی چون عشق‌های مثلثی، خیانت و دیگر معضلاتی که در سال‌های اخیر به سرفصل انتقاد از سریال‌های شبکه نمایش خانگی تبدیل شده بود، را در داستان خود ندارد اما به لحاظ ساختاری و ضعف شدید قصه به‌نظر می‌رسد همچنان جای خالی نظارت صحیح در فرآیند تولید آن محسوس است. نظارتی که پیش از این وزارت ارشاد متولی و مسئول آن بود و حالا با تفویض اختیار آن به صداوسیما نوک پیکان انتقادات متوجه این سازمان و نهادهای زیرمجموعه آن خواهد شد.
سکوت عجیبی که همچنان ادامه دارد!
علی ژکان کارگردان سینما که به تازگی قصد ساخت سریالی برای شبکه نمایش خانگی را داشته است، چندی پیش به صورت جدی و رسمی از تفویض اختیار صدور پروانه ساخت برای سریال‌های خانگی، از وزارت ارشاد به صداوسیما سخن گفته بود. او در حالی که برای سریال اخیر خود به وزارت ارشاد مراجعه کرده بود پاسخ شنیده بود که از ابتدای تیرماه صدور مجوز ساخت سریال‌های خانگی به صداوسیما واگذار شده است اما برای او هم مشخص نبود که برای پیگیری این مساله در صداوسیما به چه کسی باید مراجعه کند. به این ترتیب حدود یک ماه است که سازندگان سریال‌های خانگی بلاتکلیف هستند و مراجع رسمی و نهادهای ذی‌ربط که این روزها در گوشه و کنار مشغول فعالیت و رایزنی درباره این مقوله هستند همچنان سکوت اختیار کرده‌اند.
سکوت عجیبی که حتی با پیگیری خبرنگاران و در تماس‌های تلفنی نیز شکسته نمی‌شود و همچنان همه پرسش‌ها ارجاع داده می‌شود به آینده‌ای نامعلوم!
این سکوت از آنجا عجیب است که اگر هنوز اختیارات و مسئولیت‌ها در این حوزه به درستی تقسیم‌بندی نشده، چطور با این سرعت و شتاب تفویض اختیار صورت گرفته و حتی به یک سریال مجوز هم داده شده است و اگر حد و حدود اختیارات به‌صورت قانونی تبیین و تصویب شده است، چرا به صورت شفاف و علنی تصمیمات و رویکردهای جدید در حوزه مهم سریال‌سازی برای شبکه خانگی اعلام نمی‌شود.
قطع به یقین با اعلام مواضع قطعی و آیین‌های جدید و شفافیت است که می‌توان عملکردها در این زمینه را به‌صورت دقیق و مصداقی مورد ارزیابی قرار داد و به نقد و بررسی اقدامات صورت گرفته پرداخت.
