تولید سلاح‌های راهبردی که نیروهای نظامی یک کشور بتوانند از آن در مواقع لازم استفاده کنند، مهم است و این گونه تجهیزات که از دانش بالایی برخودار هستند می‌توانند چنان ضرباتی بر دشمن وارد می‌کنند که تغییرات اساسی در صحنه نبرد ایجاد می شود.

تجهیزاتی مانند جنگنده، موشک و بالگرد قادر هستند تا در هر لحظه وارد میدان نبرد شده و قدرت کشورها را به نمایش بگذارند، اما در برخی کشورها، چون جمهوری اسلامی ایران که موقعیتی ویژه در منطقه خود دارند تاثیر این تجهیزات خیلی بیشتر از خود را نشان می‌دهد، به همین خاطر متخصصان کشورمان در چند سال اخیر دست به ساخت سلاح‌های استراتژیک زدند.

یکی از اقدامات جوانان ایران اسلامی ساخت بالگردهای تهاجمی بود که بتوان از آن‌ها در هر نقطه‌ای از کشور استفاده کرد و از آن مهم‌تر این که بالگردها باید با شرایط کشور از جمله وضعیت آب‌وهوایی سازگار باشند که با تولید این تجهیزات در داخل به تمامی این موارد دست پیدا کردیم.

جوانان در وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و ارتش توانستند در ابتدا با روش مهندسی معکوس از روی بالگرد کبرا که در اختیار هوانیروز بود خانواده بالگرد تهاجمی طوفان را طراحی و با ایجاد تغییر در سامانه‌ها، آن را بومی سازی کنند تا دشمنان متوجه شوند جوانان انقلابی آماده پاسخگویی به هر تهدیدی با تجهیزات بومی هستند.

بالگرد طوفان – ۱ سری از بالگردهای تهاجمی ساخت سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع است که در اردیبهشت‌ماه سال ۸۹ و همزمان با سالگرد آغاز عملیات بیت‌المقدس رونمایی شد، این بالگرد که به سامانه‌ها و سلاح‌های پیشرفته‌ای مثل موشک‌های ضد تانک، راکت‌انداز و توپ ۲۰ میلیمتری مجهز شده تماما به دست متخصصان ایرانی ساخته شده است.

اما حدود ۲ سال بعد وزارت دفاع توانست طوفان ۲ را بسازند که در جریان رزمایش نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از آن رونمایی شد، ظاهر طوفان ۱ و ۲ چندان فرقی با هم ندارد، اما در باطن نمونه دوم بسیار پیشرفته‌تر است، این پیشرفت‌ها چنان محسوس بود که سردار احمد وحیدی وزیر اسبق دفاع این گونه عنوان کرد که در بالگرد طوفان ۲ مجموعه‌ای ارزشمند از فناوری‌های بومی صنایع وابسته به وزارت دفاع در حوزه‌های الکترونیک، اپتیک، لیزر و سلاح بکار گرفته شده که از آن جمله می‌توان به قدرت تهاجمی آن بواسطه قابلیت هدف‌گیری بسیار دقیق اشاره کرد.

اما این پایان راه نبود چرا که طوفان، مهندسی معکوس کبرا بود و کشور نیاز داشت تا یک بالگرد تماما بومی تهاجمی بسازد و این باعث شد تا اولین بالگرد صددرصد بومی با نام شاهد ۲۸۵ به ناوگان دفاعی جمهوری اسلامی ایران وارد شود.

نظارت بر مرزهای ایران با بالگرد شاهد ۲۸۵

بالگرد شاهد ۲۸۵ که از آن با نام AH-۸۵ نیز یاد می‌شود اولین بالگرد ایرانی در رده تهاجمی است که در سال ۱۳۸۸ از آن رونمایی شد و سپس برای تولید انبوه تحویل هسا داده شد و تا امروز چند فروند از آن در نیروهای مسلح خدمت می‌کند، این بالگرد بر اساس پلتفروم شاهد ۲۷۸ ساخته شده و از نظر سازه، موتور، سامانه انتقال توان و دُم شباهت زیادی به هم دارند.

وقتی شاهد ۲۸۵ رونمایی شد کمتر کارشناسی تصور می‌کرد این بالگرد قابلیت‌های خود را نشان دهد، اما چنان کارکردی از خود نشان داد یک سال پس از تولید نمونه دریا پایه آن هم ساخته شد و در نمایشگاه هوایی کیش به نمایش درآمد. در حال حاضر بالگرد شاهد در دو نمونه AH-۸۵C و AH-۸۵A تولید می‌شود.

متخصصان کشورمان با صرف صدها ساعت زمان، بخش‌های مختلف این بالگرد از جمله اجزاء سازه، بخش‌های مختلف بدنه و دم، شیشه‌های کابین، سیم‌کشی‌ها، سامانه‌های مورد نیاز خلبان شامل نمایشگرهای پیشرفته دیجیتال، اهرم کنترل پرواز و کنترل موتور، قطعات مختلف موتور، سامانه انتقال توان و اجزاء آن، پره اصلی و دم و محورهای آن‌ها و بسیاری اجزای دیگر را با تکنولوژی بومی طراحی و ساختند.

اما نکته مهم در این بالگرد استفاده از کامپوزیت در ساخت بدنه است که این موضوع باعث شده تا وزن پرنده کاهش پیدا کند و از طرفی عدم ایجاد خوردگی و زنگ‌زدگی بخاطر وجود این ماده موجب استفاده از بالگرد در تمامی شرایط را ایجاد می‌کند، متخصصان با نابودی زوایای ۹۰ درجه در بالگرد و قابلیت ماده کامپوزیت باعث کاهش سطح مقطع راداری پرنده نیز شدند؛ ضمن این که کاهش وزن پرنده باعث شده تا شاهد ۲۸۵ قادر به توان حمل سلاح‌های بیشتری باشد.

روند طراحی یک سلاح جدید زمان‌بر و نیازمند صرف هزینه بیشتری است و جوانان کشورمان با اطلاع از این موضوع در طراحی AH-۸۵ از شاهد ۲۷۸ کمک گرفتند که این موضوع باعث می‌شود تا از طرح‌ها، قطعات و سامانه‌های یکسان استفاده حداکثری شود و در کنار آن مزیت‌هایی، چون کاهش چشمگیر زمان توسعه طرح، کاهش هزینه‌های طراحی و تولید، فرایند آموزش خدمه پروازی و تعمیر و نگهداری و امکان استفاده از قطعات مشترک هر یک از دو گونه را بر روی دیگری در شرایط محیط رزمی خود را نشان دهد.

نکته مهم دیگر در این بالگرد تغییراتی است که در شاهد ۲۸۵ ایجاد شده است، تا امروز دو نمونه A و B از آن ساخته شده که در نمونه دوم تغییرات بیشتری، چون مستحکم‌تر شدن محل نصب سلاح‌ها و امکان اتصال غلاف سلاح در زاویه ایجاد شده، اما تغییر اصلی را می‌توان در تیربار آن دید.

تیربار شاهد ۲۸۵ در نمونه اولیه مانند بالگرد کبرا قابلیت حرکت در زوایای مختلف را داشت، اما در نمونه دوم این قابلیت حذف و تیربار به صورت ثابت در زیر دماغه قرار گرفت و دلیل آن این بود که شاهد ۲۸۵ توسط یک نفر به عنوان خلبان هدایت می‌شود که همان فرد هم باید در زمان حمله از سلاح‌ها استفاده کند، پس دید محدودی پیدا می‌کند و نمی‌تواند با تیربار در زوایای مختلف درگیر شود؛ البته در این زمینه وقتی نمونه دریاپایه رونمایی شد باز هم محل تیربار تغییر کرد و کمی عقب‌تر از دماغه و به صورت ثابت نصب شد و از طرف دیگر کالیبر آن هم نسبت به نمونه اولیه تغییر کرده و بزرگ‌تر شده است.

شاهد ایرانی قادر است انواع سلاح‎‌ها از جمله انواع موشک‌های و راکت‌های بومی را با خود جهت حمله به دشمن حمل کند، گواه این موضوع نصب موشک سدید روی آن است که در نمایشگاه کیش نشان داده شد، اما یک نکته جالب این که سدید از موشک‌های پهپاد شاهد ۱۲۹ است و وقتی به موشک‌های شاهد نگاه کنیم متوجه می‌شویم که در آن از جستجوگر اپتیکی استفاده شده که باعث هدایت خودکار موشک می‌شود.

متخصصان کشورمان در تولید شاهد ویژگی‌های دیگری، چون پرتاب بمب هوشمند، نصب رادار برای جستجوی سطحی در نمونه دریایی، جست‌وجوگرهای بالای سر خلبان، نمایشگرهای هوشمند و حتی استفاده از موشک‌های ضد کشتی را دیده‌اند.

تعجب رسانه‌های نظامی از توانمندی شاهد

پس از ساخت بالگرد رزمی شاهد ۲۸۵ بسیاری از رسانه‌های غربی با تعجب این پرنده تماما ایرانی را مورد بررسی و تحلیل قرار دادند؛ در این راستا سایت Militaryfactory در خصوص بالگرد شاهد ۲۸۵ نوشت: این بالگرد یک ورژن بسیار تکامل‌یافته‌تر از هلیکوپتر Bell ۲۰۶ آمریکاست و امروزه ایران در صنعت نظامی در بخش هلیکوپتر پیشرفت‌های خوبی داشته است.

سایت Global Security نیز درباره بالگرد شاهد ۲۸۵ نوشت: این بالگرد اولین آزمایش موفق خود را توسط نیروی هوا فضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گذرانده و با کاربری دریاپایه (Sea Borne) و هواپایه (Air Borne) طراحی شده است.

سایت‌های Airrecognition و Defence.pk نیز در مورد بالگرد شاهد ۲۸۵ نوشتند: بدنه این هلیکوپتر، کامپوزیت غیرمتالیک بوده و دارای خصوصیات شبیه فایبرگلاس است که دارای قابلیت‌های فراوانی در حمل تجهیزات نظامی است و بسیار مقرون به صرفه بوده و با قیمت مناسبی می‌توان آن را تولید کرد.

تا امروز گونه‌های مختلف بالگردهای شاهد به تولید انبوه رسیده و ضمن افزایش روند تجهیز به سامانه‌های پیشرفته در آینده احتمالا این برنامه برای آن‌ها دیده شده تا بخشی از بار عملیاتی تهاجم زمینی بالگردهای کبرا را نیز بر عهده بگیرند، در هر صورت ساخت این بالگرد تماما ایرانی نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران قادر است در هر شرایطی نیازهای خود را رفع کند.

2727