هر چند قیمت دلار افزایش یافت و قیمت سکه نیز متاثر از افزایش قیمت جهانی طلا و همگام با قیمت دلار به بالاترین میزان از خرداد ماه سالجاری تاکنون رسید اما از روز چهارشنبه با کاهش تنش ها میان دو کشور و تثبیت اقتدار ایران برگشت قیمت ها هم در بازار داخلی و هم در بازار جهانی آغاز شد. به این ترتیب می توان نتیجه گرفت هفته گذشته پرنوسان ترین هفته اقتصاد ایران در سال جاری بود و پیش بینی می شود تثبیت بازارها در هفته جاری و پیش رو ادامه یابد.  

شاید بتوان گفت ایران یکی از معدود اقتصادهایی است که در ۵ سال اخیر کمتر روی ثبات و آرامش را به خود دیده و همواره درگیر موضوعات و مشکلاتی بوده که تنها مختص ناکارآمدی در بخش های اقتصادی نیست و هر سال نیز بحران های به وجود آمده عمیق تر و به ابرچالش تبدیل می شوند. عده ای سیاست های نادرست ارزی یا پولی را دلیل این مشکل می داند اما شاید حتی سیاست گذاران نیز نقش چندانی در بروز این مشکلات نداشته باشند. اساسا مشکل اصلی اقتصاد کشور اصول بنیادین آن و گره خوردن آن با سیاست است. با توجه به انتظارات تورمی مردم در خصوص عدم نگهداری دارایی به صورت نقد و تبدیل آنها به سایر دارایی های سود ده و امن، سرمایه ها عمدتا به سمت بازار ارز، طلا و بورس سرازیر شد و بازار ملک و مسکن با توجه به بازدهی بلندمدت در اولویت آخر سرمایه گذاری قرار دارند.

اقتصاد ایران در هفته ای که گذشت به شدت تحت تاثیر تحولات سیاسی و تنش های منطقه ای قرار گرفت. شهادت سردار سلیمانی توسط نیروهای آمریکایی و حمله های موشکی ایران به پایگاه های نظامی امریکا در عراق، به شدت بازارهای کشور را تحت تاثیر قرار داد. قیمت دلار افزایش یافت و قیمت سکه نیز متاثر از افزایش قیمت جهانی طلا و همگام با قیمت دلار به بالاترین میزان از خرداد ماه سالجاری تاکنون رسید. همان طور که گفته شد بازگشت دلار نیز از آخرین روزهای هفته گذشته آغاز شد و در هفته جاری نیز تداوم دارد.

بررسی ها نشان می دهد دلار در شرایط کنونی از مرز روانی خود یعنی ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان فراتر رفته و همین امر سبب شده است مرز روانی دلار تغییر نماید. بازگشت قیمت ها در بازار نشانه ای است از عادی شدن شرایط و کاهش تنش‌های سیاسی در شرایط کنونی و می توان تداوم این روند را عامل عقب تر رفتن قیمت ها و رشد بورس دانست.  

و اما بورس

تداوم ورود نقدینگی جدید به واسطه عدم جذابیت بازارهای موازی، تصویب آیین‌نامه اجرایی افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها، گزارش‌های عملکرد مطلوب ماهانه شرکت‌ها و انتظارات تورمی، شاخص بورس به رکورد جدید رشد بیش از ۶ درصد دست یافت. اما در هفته ای که گذشت و با تنش های ایجاد شده در منطقه، بازار بورس که توانسته بود رشد بالایی را از ابتدای سال به ویژه از شرکت های کوچک رقم بزند، با افت ۱۶ هزار واحدی روبرو شد که چندان هم دور از انتظار نبود. به نظر می رسد تغییر مالکیت سهام بورسی از سبد معامله‌گران حقیقی به سبد سهام حقوقی‌ در کاهش شدت ریزشها مؤثر بوده است. در مجموع بازدهی شاخص سهام در هفته جاری در حدود منفی ۷.۹ درصد بوده است. البته نوع ابعاد و میزان تأثیرگذاری عوامل غیراقتصادی بر عدم اطمینان بازارها و سناریوهای محتمل پیشرو در مدت زمان فروکش کردن هیجانات این چنینی بسیار مهم است. رشد امروز- یکشنبه ۲۲ دی ماه-  بورس اما نشان می دهد وضعیت در این بازار نیز به تبع سایر بازارها و آرام تر شدن فضای سیاسی در حال تغییر است.  

قیمت نفت نیز به عنوان متغیر اصلی در منطقه تحت تاثیر این تنش ها قرار گرفت. هر چند که با توافق میان آمریکا و چین افزایش قیمت نفت دور از انتظار نبود اما حوادث هفته اخیر بر رشد قیمت نفت افزود و به بشکه ای ۶۳ دلار در بالاترین سطح طی ۷ ماه اخیر رساند. اما با توجه به افزایش تولید نفت روزانه توسط کشورهای غیر اوپک در سال جاری میلادی و همچنین کاهش نگرانی ها از وقوع جنگ احتمالی میان ایران و آمریکا، قیمت نفت کاهش یافت. ذکر این نکته نیز ضروری است که ریسک‌های ژئوپلیتیک همواره وجود داشته ­اند و تنها زمانی این ریسک­ها در قیمت نفت تأثیر قابل ملاحظه­ ای خواهند داشت که این تنش­ها عرضه نفت را دچار اختلال جدی سازند و از آنجایی که وابستگی جهان به نفت کشورهای اوپک کاهش یافته است بنابراین هر گونه تنشی مقطعی خواهد بود.

بیت کوین به عنوان جایگزین پول رایج که مرجع مالی مشخصی ندارد بسیار مورد توجه معامله گران قرار گرفته است. این ارز دیجیتالی به دلیل غیرمتمرکز، شفاف، پرسرعت بودن و هزینه های تراکنشی کم، در حال افزایش سهم خود در تراکنش های مالی بین المللی است. در اوایل هفته گذشته با افزایش تقاضا برای آن تا بیش از ۸ هزار دلار رسید اما با خبر کاهش تنش ها بین دو کشور قیمت آن شروع به کاهش کرد. پیش بینی اغلب مجامع بین المللی در حوزه اقتصاد خبر از افزایش سرمایه گذاری ها در حوزه بیت کوین به عنوان دارایی امن دارد همچنین انتظار بر آن است که بر تعداد ارزهای دیجیتال به‌طور گسترده در بازارهای نوظهور کشورهای در حال توسعه و همچنین در استارت‌آپ‌های مبتنی بر ارزهای دیجیتال که محصولات مورد نیاز مردم را تولید خواهند کرد، افزایش یابد.

* رئیس اتاق بازرگانی شیراز

۲۲۳۲۲۹