این فرهنگ است که اولویتهای انسان را در دستیابی به اهداف مادی و معنوی و معیار نیک و بد، صحیح و غلط، زشت و زیبا معین میکند و گاه میتواند تا جهتدهی به حوزههای دیگر توسعه کشور در مقوله اقتصاد و گاه سیاست پیش ببرد. فرهنگ به انسانها و شهروندان، حس هویت و تعلق خاطر، همبستگی، حق، تکلیف، وفاداری و… میبخشد.
ضاهای فرهنگی از مهمترین فضاهای عمومی شهری است که برای پر کردن اوقات فراغت جوانان با اهداف عالی فرهنگی در شهر شکل گرفتهاند و میتوانند به مثابه پلی برای آشنایی با فرهنگ غنی گذشته نقش ایفا کنند. امروزه فضاهای عمومی شهری به عنوان مکانی که نقش اساسی در برقراری تعاملات اجتماعی دارند مورد توجه قرار گرفتهاند. مکانهایی که به عموم شهروندان تعلق دارند، منحصر به جنبه کالبدی و فیزیکی نبوده و در حقیقت با حضور انسان و فعالیت او معنا پیدا میکنند.
مراکز فرهنگی به عنوان یک فضای عمومی مهم شهری اگر با شناخت دقیق و در نظر گرفتن ویژگیها و نیازهای جامعه هدف ساخته شوند، میتوانند به بهبود تعاملات اجتماعی کمک کنند. مثال دقیق موضوع یاد شده مجموعه فرهنگی و گردشگری اراضی عباسآباد است که در مساحتی به وسعت یک منطقه شهری میتواند هم به توسعه شهر مدد رساند و هم به رشد و بالندگی اقتصاد شهری کمک کند.
این مجموعه که با درک توسعه شهری در طول سالهای گذشته ساخته و به بهرهبرداری رسیده و امروز این منطقه هم میتواند در قامت مجموعهای عمومی مانند بوستانهای «آب و آتش»، «بوستان نوروز»، «پل طبیعت»، «بوستان طالقانی» و… باشد و هم میتواند در حوزه تخصصی مانند کتاب، هنر، موزه و… در مراکزی چون «باغ هنر»، «دریاچه هنر»، «باغ نمایش»، «باغ کتاب»، «باغ موزه دفاع مقدس»، «کتابخانه ملی» و… تبلور یابد.
طراحی این مجموعه در قالب مفهومی، موضوعی است که نمیتوان از آن به سادگی گذشت. هرکدام از این مراکز فرهنگی و گردشگری از ساخت مفهومی و سند مفهومی برخوردار بوده و اساسی کلنگر دارد. حیات مدنی دیگر موضوع مورد تاکید در ساخت این مجموعه فرهنگی بوده که میتواند به مفاهیم عالی شهری و البته توسعه پایدار کمک کند. بنابراین مراکز فرهنگی، بسترساز رشد جوامع را فراهم میآورند.
برگزاری برنامههای فرهنگی مانند اجرای ارکستر سازهای ملی ایران که سال ۹۷ به خوانندگی محمد معتمدی در بوستان «آب و آتش» به همت اراضی عباسآباد برگزار شد؛ نمونهای بود از همت متعالی مدیریت شهری برای استفاده و بهرهمندی شهروندان از ظرفیتهای مراکز فرهنگی در قلب پایتخت. یا نمایش بزرگ میدانی رسول در مجموعه «بوستان نوروز» نمونهای دیگر از عزم و اراده مدیران شهری در بسترسازی حیات مدنی و نشاط اجتماعی است که متبلور شده و میتواند همانند چتری خانوادههای تهرانی را حمایت کند.
تکمیل هر مرکز و پروژه در این مجموعه فرهنگی با وسعت ۵۶۰ هکتار میتواند به رشد و بالندگی شهری و حتی توسعه پایدار که نیاز جدی مدیریت شهری است نایل آید. «قطعا افتتاح «باغ هنر» و «دریاچه هنر» که زون هنری اراضی عباس آباد است به ارتقای هنر مردمی و ارتباط بیواسطه شهروندان با هنرمندان همچنین آشنایی مردم با هنر اصیل ایرانی کمک خواهد کرد.
«باغ هنر» و «دریاچه هنر» مرکز و قلب ضلع شرقی اراضی است که مابین «باغ موزه دفاع مقدس» و «باغ کتاب» واقع شده است. این دو مجموعه قرار است هم خدمات عمومی و هم خدمات تخصصی در حوزههای شعر و ادبیات، هنرهای تجسمی و موسیقی به شهروندان و هنرمندان پیشکسوت و جوان را فراهم آورد و حتما به ظرفیت هنری شهر تهران خواهد افزود. ظرفیتی مثال زدنی که رشد کیفی هنر و متعالیسازی آن را فراهم میآورد. ضمن اینکه «دریاچه هنر» نیز با وسعت ۲۵۰۰ متر مربع به زیباییهای این باغ خواهد افزود.
منطقه فرهنگی و گردشگری عباسآباد که در مرکز شهر قرار گرفته از جهات مختلف میتواند یاریگر هم مدیریت شهری در حوزههای شهری و هم حوزه تخصصی فرهنگ و هنر شهر تهران باشد که به واسطه ظرفیتهای شهری، ملی و بینالمللی که دارد رشد توسعه پایدار پایتخت را دو چندان خواهد کرد.
*رئیس کمیته و برنامه و بودجه شورای شهر تهران
۲۳۵۲۳۵